1942 Extra aflevering Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 67

61 zoeken en stelt den mensch dus open voor het zoeken naar God De libertijnen van heden zeggen als Pilatus W a t is waarheid' maar dan wachten zij niet op het antwoord, want zij hebben geen tijd voor studie van waarheden, die dieper onderzoek vereischen Het zijn oppeivlakkige geesten ' ) , die er de moeite niet voor over hebben om over God's bestaan na te denken W i e aan het moeizaam experimenteeren gewend is, schuwt deze inspanning niet" -) Het komt er dus volgens hem op neer, dat de libertijnen meestal zelf geen experimenteele wetenschap beoefenen hoewel zij er veel over praten Soms deden ze het wel er was namelijk een bevlieging onder de Londensche , high life" om aan experimenten te doen, koning Karel II ook op dit gebied een dilettant, gaf daarin het voorbeeld -') Maar die beoefening van de natuurwetenschap was oppervlakkig en bevooroordeeld ,,Zij misbruiken de experimenteele philosophic, die van nature juist is een andere richting wijst dan zij meenen" 4) ,,Ook zijn de meeste philosophen van deze soort — zoo met alle — ,,pretenders" van de philosophic, die zij misbruiken, zij 6egrijpen even weinig van de mysteriën der natuur als zij gelooven van die van het christendom," 5) Een scherp oordeel van den overigens zoo zachtmoedigen Boyle Het zijn volgens hem vrijwel steeds de tweederangsgeesten die de natuurwetenschap spannen voor hun antigodsdienstigen wagen Wij denken hier onwillekeurig aan mannen als Holbach, Mettne, Buchner en Haeckel, die toch ook moeilijk op een lijn gesteld kunnen worden met Kepler, Pascal, Boyle, Newton en Faraday' Zooals m Boyle's tijd de geloovigen zich van de natuurwetenschap lieten afschrikken door het geschreeuw van de zich noemende ,,vertegenwoordigers der natuurwetenschap", zoo hebben ook in de 19de eeuw eenvoudige christenen een heiligen schrik gekiegen voor die voor het geloof zoo ,,gevaarlijke" studie De brutale, apodictische toon der Buchners was dan ook imponeerend voor den leek

^) Dat is ook het oordeel van Dr Tillotson die in 1681 (nog deken van Canterbury zijnde) aantoont hoe onredelijk het atheïsme en het beschimpen der religie is en zich er over verwondert dat de beste religie ter wereld tot een hoon vooi dwazen geworden is (V, 507) 2) Virt V 48 •*) Diary of Samuel Pepys 30 Mei 1667 Macaulay op cit p 401^—402 Het was bijna noodzakelijk voor de reputatie van een fine gentleman iets te kunnen zeggen over luchtpompen en teleskopen, en zelfs de fine ladies achtten het nu en dan passiend smaak voor natuurwetenschap te veinzen Natuurlijk geldt dit niet voor allen Lord William Brouncker de eerste voorzitter dei Royal Society was een bekwaam geneesheer en wiskundige Samuel Pepys (1633—1703) de ,commissioner of the navy die m 1684 president der R S werd was een belangstellend en bescheiden amateur -i) Virt V 41 ^) Virt , V, 41

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen