Wetenschappelijke bijdragen aangeboden door hoogleraren der Vrije Universiteit ter gelegenheid van het vijftigjarig bestaan - pagina 103

91 Verwisselbaarheid en equivalentie

taal. Het woord vader heeft van taal tot taal een anderen klank,

maar is overal substantief en vertoont in het algemeen overeen-

komstig grammatisch gedrag. Dit is een equivalent met een minimum

variatie. Er zijn echter equivalenten van hoogeren graad van

variatie ; soms is het onderling equivalente niet slechts verschillend

in klank, maar dan ook steeds alleen daarin verschillend ; bij inge-

wikkelder equivalentie is het eene soms iets anders en soms weer

iets anders : de overeenstemming zelf is nog variabel. Dit nu is het

geval met de boven besproken praeposities. Terwijl vader bij be-

nadering steeds met het daarvan in klank onderscheiden père

equivalent is, is pour soms met het in klank onderscheiden yoor

equivalent, en soms met naar. Dit laatste is in andere gevallen, dan

waarin het = pour is, met vers equivalent. Het door pour uitge-

drukte wordt door naar overgenomen, nadat yoor ermee equivalent

geweest is. De variatie binnen equivalentie is hier grooter dan in

het geval vader = père, waar de overeenkomst steeds, behoudens

het ééne verschil, dezelfde blijft. In pour = yoor, naar blijft slechts

ongewijzigd, dat praeposities elkanders equivalent zijn ; hier is

slechts equivalentie der soort; dit is met het geval vader = père

niet zoo : welk ander substantief neemt als equivalent de rol van

vader over ?

Hoogere equivalentie dan verwisselbaarheid van soortgenooten

is voor de eenheid der taal belangrijker document dan equivalentie

met een minimum verschil in verder gedrag. Het geval pour = yoor,

naar laat de onderscheidenheid der soortgenooten foor en naar

niet onaangetast, daar zij voor elkander optreden. Het geval vader

= père laat het onderscheid tusschen père, frère, enz. ongerept,

daar hieraan het onderscheid vader, broeder enz. beantwoordt en

in het samenbrengen van Fransch en Nederlandsch nergens voor

père soms vader, soms broeder of omgekeerd equivalent biedt. Hier

loopt het onderscheid der soortgenooten in de talen evenwijdig,

zooals het onderscheid van substantief en verbum in die talen even-

wijdig loopt, d.i. de vergelijking levert op dat punt niets nieuws op.

Daarentegen is de vergelijking van pour = voor èn naar van

hoogere variatie en vruchtbaarder. De weionderscheidenheid van

yoor en naar, die in het Nederlandsch vaststaat, wordt gecorrigeerd

tot verwisselbaarheid door de vergelijking met het Fransch. Voor en

naar, langs den omweg der verruimde ervaring verwisselbaar ge-

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen