Zedelijkheid en recht - pagina 76

72

zedelijke beoordeeling, omdat de onder hen gangbare zedelijkheid later een andere was dan vroeger, hier een andere dan daar, tot tegenstrijdige resultaten kwamen. Want dan sloop de twijfel omtrent goed en slecht in hun ziel en bij den twijfel houdt 'n mensch het op den duur evenmin uit als Buridan's ezel tusschen de twee voederzakken. Nu biedt het wenschen, dat iets is, zeker nog geen voldoenden grond voor de bevestiging van de vraag of iets is. Maar hier is meer dan een, onder bepaalde omstandigheden opkomende en straks weer voorbijgaande wensch. Dat er toch, hetzij dan boven, hetzij in en achter de met tijd en plaats wisselende en daarom toevallige normen voor recht en goed, ook een boven tijd en plaats verhevene en van menschelijk goeddunken onafhankelijke en daarom noodzakelijke norm voor wat goed en recht is, moet wezen, — dit is een eisch van het menschelijk gemoedsleven, Aristoteles komt^ met zijn physikon- naast het nomimon dikaion, daaraan te gemoet, want het physische is immers het van menschelijk goeddunken onafhankelijke en daarom noodzakelijke. En vóór hem was ook Plato, o. a. in de Apologie, aan dien zelfden eisch te gemoet gekomen. Dan, Aristoteles komt niet alleen aan een eisch van menschelijk gemoedsleven met zijn physikon dikaion te gemoet, hij, die van vele volkeren de staatsinrichtingen had onderzocht, spreekt daarmee ook uit wat resultaat van zijn waarneming was. Want, dat er zonder onderscheid te midden van het wisselende iets blijvends; van het bijzondere iets algemeens; van het toevallige iets noodzakelijks, óok in de zede-

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen