De idee van den vooruitgang - pagina 12

8

Früchten enthalten sind, einige einen neuen und fruchtbaren Boden finden, innerhalb des Unterganges selbst und darüber hinaus. Es scheint ein weiter Raum für die Vermutung offen zu liegen, dass auf die Zeitalter der immer umfassender gewordenen Volkskulturen eine universale Kultur der Menschheit folgen wird, in der die Menschheit einer gemeinsamen Sprache und anderer gemeinsamer Zeichensysteme sich bedienen, in der sie von einer gemeinsamen Wissenschaft sich vfixd leiten, in der sie eine wahrhaft platonische Religion der Verehrung des Wahren, Guten und Schonen pflegen wird und gelernt haben wird, ihre echten Güter zu verwalten und im ewigen Frieden nicht mehr ein entferntes Ziel mit unzulanglichen Mitteln zu erstreben, sondern eine unmittelbare und von selbst verstandliche Notwendigkeit ihrers Daseins zu erkennen. . . . . Nach vielen Jahrtausenden wird die Menschheit vielleicht einem Zustande der VoUendung entgegenreifen Dieser ferne Zeitpunkt würde vielleicht ihren Tod und ihr seliges Ende bedeuten — eine „Euthanasie". Hebt ge gemerkt hoezeer ik in den zin, waarmee ik deze citaten bij U inleidde, Uw gedachten een zeer bepaalde richting trachtte uit te drijven ? Ik sprak van het „geloof" in den vooruitgang van menschheid en leven! Met opzet! Want dit is m. i. het eerste, dat wij ten aanzien van de idee van dien vooruitgang dienen op te merken: dat het hier geen denkbeeld betreft, dat op grond van wetenschappelijke zekerheid wordt gekoesterd, maar een postulaat van het gemoedsleven zijner aanhangers. Zoodra de wetenschap, voorzoover zij in deze een oordeel kan uitspreken, ten aanzien van de vraag of zulk een vooruitgang bestaat, te rade wordt genomen, geeft deze een negatieve reactie te zien. En dat dan zoowel wanneer zij zich beperkt tot een zuiver vakmatig onderzoek van het historische feitenmateriaal, als ook wanneer zij zich verheft tot meer algemeene redeneeringen, tot bespiegelingen van geschiedphilosophischen aard. Als zij dat eerste doen zal mag zij daarbij intusschen m. i. niet de overwegingen laten gelden, die von WilamowitzMoellendorff in zijn Weltperioden als volgt doen spreken: „Der Schakal heult in Ephesos, wo Heraklit und Paulus gepredigt hatten; in den Marmorhallen von hundert kleinasiatischen Stadten wuchern die Dornen und kauern nur vereinzelt ver-

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen