De bevooroordeeldheid der exegese - pagina 16

ben ingesteld, ons toch slechts een schralen troost. Er is gelukkig meer te zeggen. Het eerste is dit. Er is tweeërlei bevooroordeeldheid, een, die we de formele en een, die we de materiele hebben genoemd. De laatste hebben we beperkt tot het geloof in zake het karakter der Schrift. Aan de eerste kunnen we niet ontkomen, de tweede bleek noodzakelijk. Welnu, laat de exegeet zorgen, dat zijn bevooroordeeldheid niet groter wordt. Dat geldt van de materiele. Het is gewenst, dit op te merken, omdat de geschiedenis leert, dat hier grote gevaren dreigen''®). Vaak heeft de exegese niet anders willen doen, dan het dogma bewijzen. Vaker nog heeft zij zich door het dogma laten beheersen. Dat laatste gevaar dreigt thans heel bijzonder, nu de Schriftuitlegging afgezien van de Roomse, zich wel niet opzettelijk, (wel meer dan eens onopzettelijk), door een kerkelijk dogma laat leiden, doch zich wel leiden laat door wijsgerige stellingen. De exegeet heeft zich daartegen te weer te stellen. Men kan niet zeggen, och laten we maar exegetiseren en ons om al die vragen van methode niet bekommeren, want wie zo spreekt en dus de ogen niet open houdt, heeft de meeste kans door een verkeerde of althans onnodige bevooroordeeldheid te worden gevangen. Ik ga ook bij mijn exegese ergens van uit, ik moet er van overtuigd zijn, dat mijn uitgangspunt het enig juiste is. Hier is een anagkaion, doch ook een dei, een door den aard der dingen gedwongen zijn, doch ook een zedelijk moeten. Er ligt een theologische ontwikkeling van eeuwen achter ons, die we niet zonder meer op zij mogen of kunnen zetten. Het is niet waar, dat het voorgeslacht alles verkeerd gedaan heeft. Er is een leiding van Gods Geest, maar we mogen niet aan een traditie zonder goeden grond ten offer vallen. Een tweede opmerking betreft meer —' niet uitsluitend — de formele bevooroordeeldheid. Wij kunnen, gelijk we zagen, de vleugels niet vrij uitslaan, we zijn beperkt, ook al weten we, dat de Schrift op ons en wij op de Schrift zijn aangelegd. Dat moet ons leren onze exegese niet te verabsoluteren. Er is meer mogelijk, dan wij op een bepaald ogenblik zien, wij putten den zin van het W o o r d Gods nooit uit, er blijft werk te doen'*''). Evenwel, dit moge de waarde van onze exegese bepalen, het mag ons niet tot relativisme''®) drijven, dan zouden we weer vergeten, dat de Schrift op ons is aangelegd en wij op haar, zij is ons gegeven. Het juiste standpunt is bescheidenheid. En daarbij geloof, dat wij in de Schrift duidelijk kunnen vinden, wat wij op een bepaald ogenblik nodig hebben. Ik kan exegetiseren, zij het slechts gebrekkig. Doch mijn zahgheid kan, en mag ik zelfs niet 14

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen