Borgen baart zorgen.

HL

IVa. En na verder: wij noemden boven ook de Coöperaties.

Het groote struiRelblok vormen hier wel de z.g. pioductie-coöperaties. Hier is menigmaal vervuld het woord: die rijk willen worden, vallen in den strik" (1 Tim. 6:9). Velen, gedreven door de begeerte, om toch ook maar te kunnen behouden de winsten, die hun opvolgers in het productie-proces maakten, zijn ei; toe gekomen, om zich zelf, in bond met bedrijfs-en (of) standgenooten, te stellen in de plaats van een of meer opvolgers , in dat proces. Velen, die vroeger alleen maar als grondstoffen-leveranciers aan de markt kwamen, willen den langen weg, welke voeren moet tot den consument van het uiteindelijk product, nu geheel zelf bewandelen. Zij zijn er niet meer mee tevreden, om een deel van dien weg te betreden, om' bij een vasten mijlpaal hun taak over te geven aan een opvolger, die, met bijzondere kennis van dit terrein-deel toegerust, misschien veel beter den gang tof een weer volgenden mijlpaal kan aflegen. Neen, .... met uitschakeling van liefst alle tusschenpersonen wil men zich in rechtstreeksche verbinding stellen met den consument, om zoo ook alle winsten, welke al die tusschenpersonen toch immers noodzakelijkerwijs ontvangen, zelf op te strijken.

Zoo heeft men ook ons land bedekt met een net van z.g. productie-coöperaties. Er is bijna geen lid uit den boeren-of landbouwersstand, of hij heeft belang hij ©en coöperatie voor melk-verwerking, voor bietsuiker-productie, voor stroocarton-fabricage, enz. En wat is hier dan weer de algemeene toestand? Dat men moet beginnen vertrouwensmannen te benoemen, die, als bestuur der coöpe-, ratie optredende, nu ook zelf het geheel© bedrijf leiden? Neen. Die bestuursleden hebben natuurlijk hun eigen particuliere belangen, die ook behartiging verdienen; zij kunnen, afgedacht van de vraag of zij daartoe bekwaam zouden zijn, zich immers niet den ganschen dag geven aan de belangen van al die andere leden der coöperatie; daarom moeten zij in den regel wel besluiten een directeur en verdere beambten aan te stellen.

Met dit alles komen onze boeren in een sfeer, waarin zij toch eigenlijk niet thuis behooren. Zij moeten nu de verantwoordelijkheid dragen voor technische, comptabele, commerciëele en joridische vraagstukken. Daarbij spelen bepaalde karaktereigenschappen soms een gevaarlijke rol. wanneer b.v. misplaatste zuinigheid, of wantrouwen, of eergierigheid verhinderen om de zaak flink op pooten te stellen ©n te houden, om zich de medewerking te verzekeren van flinke adviseurs; en zoo ziet men menigmaal, hoe rondom en onder het bestuur een kring van mannen komt te staan, die zelf onbekwaam óf onbetrouwbaar zijn. De boeren zelf, zij hebben niet meer het overzicht in deze, hun eigen zaken. Zij vertrouwen practisch hun geheele bedrijf (want zij moeten immers hun producten overgeven aan de eigen coöperatie!) toe aan

„vreemden", ook al meenen zij nog zoo goed hun directeur enz. te kennen.

Vraagt men ook hier niet te vergeefs ©en antwoord op het „waarom" in de vragen van het Spreukenboek ?

b. Het is helaas een feit, dat menige boer, die om zijn hard werken, om zijn noeste vlijt moet worden geprezen, het inzicht mist in de beteekenis van het coöperatieve verband, waarin hij zicli gesteld heelt of laat opnemen. Het is de strik, dien men, gedreven door de begeerte, zichzelf om den hals legt. Al te dikwijls is die strik toegetrokken ook!

De nieuw© wet op de coöperaties geeft voorschrilten, volgens welk© alle coöperaties bij haar publicaties, ook den graad van aansprakelijkheid der leden moeten bekend maken. De maatregel zelf valt toe te juichen. Doch ze helpt weinig hun, die te veel zoeken het voordeel van de coöperaties. Dan is het weer de durf en de ondernemingsgeest, met zekere bravour gesteld, welk© om alle maati-egelen lacht, ©n elke waarschuwing in den wind slaat.

c. Wij spraken nu maar niet over de z.g. consumjitie-coöperaties. Gaarne zij .toegegeven, dat het gevaar hier meestal minder groot is. Doch ieder, die bij ©enige coöperaties betrokken is, trekke lui maar de les uit het vorenstaande.

V. Wij gaan verder. Boven spraken wij nog over instellingen, die aan ieder die van haar crediet verlangt, verplichtingen oplegt, die niets meer of minder beteekenen, dan dat die credietnemers mede moeten dragen het nadeel, hetwelk de instelling kan lijden. De werkmethoden van die instellingen zijn zeer onderscheiden; ook haar werkings-sfeer. D© ©en© werkt zuiver locaal; ander© weer nationaal; ook wel in dezen vorm, dat instellingen in verschillende plaatsen gevestigd, ook weer voor elkander borg staan. Aldus vindt men de borgstelling van eiken credietnemer, die misschien zijn locale risico's nog ©enigszins kan overzien, met een exponent versterkt. Het verkeerde van al zulke instellingen ligt mede hierin, dat de reglement-bepalingen, die zulk een aansprakelijklieid scheppen, niet doordringen tot de credietnemers. Wij zullen zeker niet bewereai, dat hier altijd opzet van het bestuur van zulk© instellingen aanwezig is. Maar feit is, dat vele reglementen door hun uitgebreidheid slechts een enkelen, zeer critisch aangelegden lezer, de gelegenheid bieden om zonder al te veel bezwaren de aansprakelijkheidsclausule te kennen en te doorzien. " 's Gr.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen