VAKWETENSCHAP EN PRAKTIJK

De geest als geneesmiddel.

Het zoeken naar de middelen is ten allen tijde de taak geweest van de geneeskunde.

Dat zoeken is sinds eeuwen een moeUijke en lange weg geweest, en slechts aarzelend, en met onnoemelijke teleurstellingen, hebben de onderzoekers nieuwe middelen en nieuwe wegen ter genezing ontdekt; en dankbaar en bewonderend behoort ieder te gedenken zooveel grooten uit de historie der geneeskunde, die hun volle energie hebben ingezet en vaak hun heele bestaan hebben geofferd, om te speuren naar een middel, dat den vijand van den gezonden mensch kon verslaan.

Ik moge herinneren aan mannen als Röntgen, den ontdekker van de stralen, die het mogelijk maken, de diepst gelegen ziektehaarden voor ons zichtbaar te doen zijn.

Dan Lister, die door de ontdekking van het antiseptisch verband, duizenden van den dood heeft gered.

Semmelweis, die aantoonde, hoe de gevreesde ki-aam-vrouwenkoorts kon worden bedwongen. Cabott verhaalt in zijn boek i) van Paul Ehrlich, dat hij gedurende een tiental jaren, 608 koeren aan de natuur, op telkens andere wijze, trachtte te ontlokken een antwoord op zijn vraag: „Hoe moet het middel zijn, dat met zekerheid' den verwekker van de syphilis vernietigen kan, zonder eenige schade te stichten voor de weefselcellen van den mensch? "

Den 606den keer teerst, dat hij het experiment herhaalde', vond hij het juiste, en noemde het Salvarsan, en van stonde af aan wist de wereld, dat tegen deze vreeselijke ziekte een afdoend middel gevonden was.

Ik zou nog Murphy en Minot willen noemen, die de lever-therapie der pemicieuse anaemie ontdekten, en zooveel anderen meer.

Zoo liggen er in de natuur krachten verborgen ter genezing, waarvan we niets nog weten; maar waarnaar te zoeken de mensch niet moede wordt.

Van welker bestaan we slechts een flauwe „Ahnung" hebben, maar aan welker uiteindelijke ontdekking we gelooven.

Zo'oals voor 25 jaren de genezende werking van sommige lelecWsche stroomen nog niet was ontdekt, of de wonderbaarlijke kracht van de onzichtbare stralen van het radium, zoo sluimeren nu nog in de natuur, in de lucht, in het water, in de mineralen, machtige middelen ter genezing van ziekte en kwaal.

En wie zal zeggen, hoeveel van de thans door de z.g. natuur-geneeskundigen toegepaste methoden, naderhand zullen blijken, inderdaad te berusten op werkzame energie!

Maar één groote factor die bij de genezing behoort, één machtige kracht, die den zieke de genezing toevoeren kan, ligt niet buiten hem, maar in hemzelf.

Dat is de wil ter genezing, de gezondheidswil; dat willen is een functie van den geest des menschen.

D e geest van den mensch is het, die hem doet kennen, weten, streven; is de zetel van zijn aandoeningen en driften, ook van zijn willen.

Wanneer men spreekt over genezing door den geest, zou men in zekeren zin ook kunnen spreken van genezing door den wil.

Dezea wil tot genezing te sterken, wanneer hij verzwakt was, te doen omkeeren, waar hij in verkeerde richting werkzaam was, te prikkelen tot de hoogste activiteit, waar hij lauw was geworden, te helpen, waar hij niet alleen kon gaan; ziehi'er in het kort omschreven, het programma van alle methoden der genezing door den geest

Genezing zoeken, veronderstelt het middel. Eén dier middelen ter genezing is de geest des menschen.

De groote macht van den geest ter genezing van allerlei ziekte en pijn, is het eerst ontdekt door Mesmer, den voorganger van groot statuur, van allen, die zich thans magnetiseurs noemen.

Stefan Zweig schildert in zijn boek „Die Heilung durch den Geist" de tragedie van dezen ernstigen zoeker; hoe hij duizenden tot zegen was, maar ook, hoe hij miskend werd, en vergeten stierf.

Hij had de suggestie als geneeskracht ontdekt, zonder er zelf erg in te hebben. En mede onder invloed van den geest van zijn tijd, verklaarde hij zijn resultaten als gevolg van geheimzinnige uitstralingen.

Had de wetenschap zich met het Mesmerisme tijdig bemoeid om het te corrigeeren, waar het foutief was, dan hadden nooit zóó gretig bedriegers en speculanten er naar gegrepen.

Eerst een halve eeuw na Mesmers dood, is door Charcot en Bemheim het begrip suggestie in de geneeskunde ingevoerd, en als practische geneesmethode voor het eerst aangewend.

Wat is suggestie?

Suggestie is een geestelijk verschijnsel. In de ziel van hem, die de suggestie ondergaat, ontstaat op een ongewone manier een zekere inlioud. 2)

Die inhoud kan gebracht worden door een ander, den geneesheer b.v., of ook wel door den persoon zelf.

We spreken dan van autosuggestie.

Een dergelijke geestelijke inhoud ontstaat, zooals gezegd, op een ongewone manier.

Wanneer een schip voor mijn oog voorbijvaart, dan doe ik de waarneming: er vaart een schip.

Er is dus een waarneming veroorzaakt, door den prikkel van buiten.

Wanneer ©en roos onder mijn neus wordt gehouden, dan ruik ik een geur. Er is wederom een waarneming veroorzaakt door den prikkel.

Maar nu de suggestie.

Ik houd den proefpersoon ©en papieren roos onder den neus, en hij ruikt eveneens den geur der roos.

Hier is dus ©en waarneming ontstaan, zonder den prikkel die er bij hoort.

Zoo ontstaan door suggestie niet alleen waarnemingen zonder prikkel, maar ook een oordeel zonder goede gronden, een neiging tot handelen, zonder voldoend motief. ^)

Ook een toestandsverandering in het lichaam, zonder aanwijsbaren prikkel.

Hoe is het nu mogehjk, dat iemand zoo maar ©en bepaald inzicht van ©en ander aanvaardt? Dit is afhankelijk van twee factoren.

Ie. Bij iedere suggestie is de persoonlijkheid van hem, die iets suggereert, van de grootste beteekenis, want door z ij n autoriteit, z ij n vertrouwenwekkend gedrag, z ij n geheele manier van doen, brengt hij tusschen zichzelf, en dengene, wien hij iets wil suggereeren, een verhouding teweeg, waarin bij den gesuggereerde geen twijfel of tegenspraak mogelijk is.

2e. Maar in de tweede plaats is van groot belang, 'de suggestibiliteit, de vatbaarheid voor suggestie.

Die vatbaarheid om suggestie te ondergaan, is zeer verschiUend. Zoo zijn vrouwen meestal meer suggestibel dan mannen.

Tal van zenuwpatiënten zijn uitermate suggestibel.

Sterk verhoogd wordt de suggestibiliteit in hypnose.

Bij de behandeling van zieken nu speelt deae suggestie een groote rol.

Het spreekt van zelf, dat voor direct© suggestieve geneeswijze het allereerst in aanmerking komen het groote leger der zenuwpatiënten, der menschen, die denken, dat ze mankeerende zijn aan ©en of andere ernstig© ziekte der organen. Maar per slot speelt d© suggestie bij iedere behandeüng een rol.

En het kunnen ontwikkelen van die mate van autoriteit, het weten te wekken van die mate van vertrouwen, dat de suggestie haar rol ten volle verviülen kan, dat is m.i., wat we onder , „de gave der gezondmaking" hebben te verstaan.

Deze gave der gezondmaking is niet het privilege der officiëele geneeskunst.

Nochtans is het gebruiken van deze gave door leeken niet anders, dan scherp af te keuren. Immers: een mes kan snijden, maar alleen in de hand van een ervaren chirurg kan het ten nutte zijn van den zieke.

De gave van gezondmaking kan wonderen doen,

maar alleen de kundige arts zal den zieke er waarlijk heil mee brengen.

En zeg nu niet: Ik heb menschen zien beter worden, die bij ©en dokter achteruit gingen, want dan zeg ik: Ik heb meerderen zien sterven, die alleen vertrouwden op de gave der gezondmaking, en de kennis verwaarloosden.

Wie zal zeggen b.v. hoeveel symptomen worden weggenomen, die voor den kundigen geneesheer alarmsignalen waren geweest van ©en verborgen kwaal?

Dan is er schijnbaar genezing, maar het laatste van deze patiënten zal erger zijn dan het eerste. Stel u voor, dat iemand hevige pijn in den buik krijgt. De pijn wordt a f genomen — de zieke staat op, en na twee dagen treedt de buikvliesontsteking in, die hem reddeloos ten doode voert.

Zoo is het duidelijk, dat beide noodig zijn, niet de Tiennis alleen, niet de gave der gezondmaking alleen, maai- beide zijn noodig, om het hoogst verantwoordelijk werk van geneesheer te kunnen aanvaarden.

• Hoe meer de consciëntieuse geneesheer het resultaat van zijn voorgeschreven middel met kritisch oog beziet, des te meer staat hij verwonderd over den geweldigen invloed van de suggestie. Ik moge een paar voorbeelden noemen:

Een patiënte, die lijdende was aan ©en verschrikkelijk pijnlijke ziekte, kreeg ter verzachting van het ondragelijke lijden, verscheidene malen daags een morphine-injectie.

Op een goeden dag gaf men haar, in plaats van het gewone spuitje, waai' ze naar verlangde, een injectie van gewoon water met zout, en ziet: prompt verdween de pijn.

Sir Humphrey Davy, de uitvinder van het lachgas als naroosemiddel, kreeg ©en man te behandelen, die aan hevige aangezichtspijn leed.

Hij wilde hem daarvoor in narcose ©en chirurgische behandeling doen ondergaan, maar wilde vooraf de temperatuur weten. Daarvoor stak hij den man een thermometer in den mond.

De man hield dat instrument voor een nieuw bijzonder geneesmiddel, en na een paar minuten riep hij verheugd: de pijn is heelemaal weg!

Dit is inderdaad een voorbeeld van wat de genezing door den geest beteekent.

Zooals .gezegd, kan op dit gebied alleen door hem iets bereikt worden, die het vertrouwen van den zieke geheel heeft, door diegenen, wier geest sterk genoeg is, om gezag uit te oefenen, en die een fijn psychologisch inzicht hebben in de zoo verschillende typen van zieken.

1) R. Cabott, „Leven".

2) Christelijlce Encyclopaedie.

3) Ibidem.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen