BOEKBESPREKING

De tweede druk van het boek van Ds Spier! Als men dit schrijft, weet ieder welk boek wordt bedoeld.

Uitvoerig hebben we indertijd den eersten druk besproken. Zóó uitvoerig, dat, toen de staart der bespreking eindelijk gedrukt was, het besproken boek reeds geheel was uitverkocht. En dat terwijl de oplage groot, de prijs hoog en de uitvoering slecht was.

We hoeven van dezen nieuwen druk dus niet veel te zeggen. Gelijk men weet geeft Ds Spier een — door een ontwerper ervan zelf geijkte — populaire beschrijving van de Wijsbegeerte der Wetsidee. Als zoodanig is dit boek een meesterstuk! Het geeft inderdaad een populariseering van de grondgedachten dezer Calvinistische philosophie, zóó, dat de eigen aard, de diepte, de schoonheid ervan er niets door hebben geleden. Het boek polemiseert niet, al geeft het wel eens aan een enkele een raken tik. Het wil ook niet de ideeën dezer wijsbegeerte uitwerken op nieuwe terreinen. Het t e e k e n t alleen rustig en overzichtelijk de grondlijnen van deze wijsbegeerte zelf.

'k Geloof, dat de tweede druk mooi op tijd komt. Het boek is Kok's eerste uitgave van na den oorlog. En het heeft juist in dezen tijd bizondere waarde. Want het levert prachtige hulp bij het zoeken naar een helderen en door en door schriftuurlijken kijk op het oneindig gevarieerde leven van Gods rijke schepping, speciaal van het leven van mensch en menschheid in zijn bijna verbijsterende veelvormigheid en vervlochtenheid.

Inderdaad men kan bezwaren hebben tegen de Calvinistische philosophie, waarvan dit boek zoo'n bizonder helder beeld teekent. Zou er ooit in het Gereformeerde kamp een philosophie kunnen ontstaan, waartegen niemand bezwaren heeft? Het is immers ondenkbaar! Maar niemand zal kunnen ontkennen, dat ze prachtige en zuivere perspectieven opent in de volle geschapen werkelijkheid, waarin God ons heeft geplaatst en waarin we moeten leven en werken. Niemand zal kunnen loochenen, dat ze met name de huidige alomvattende wereldcrisis in haar volle diepte heeft gepeild en voorzien. Niemand zal haar de eer kunnen onthouden van allerlei funeste belemmeringen voor een doorwerking van het gereformeerde leven en denken te hebben ontdekt en uit den weg geruimd.

Een deugd van het boek van Ds Spier is, dat het als vanzelf met krachtige evidentie dezen Schriftuurlijken grondslag van dit wijsgeerig streven doet uitkomen. Ook laat het duidelijk zien, dat er in deze wijsbegeerte een zeer innige verwantschap is te bespeuren tusschen haar en den arbeid van vorige geslachten. We hebben te doen met het werk van mannen, die diep zijn ingedrongen in de geestelijke worsteling van vroegere gereformeerde denkers en die nu, zonder dat op allerlei bizondere punten aan te toonen of zelfs zich daarvan bewust te zijn, het gedachtengoed der vaderen overnemen en uitwerken. Hoe sterk met name Kuyper's machtige geest de professoren Dooyeweerd en Vollenhoven heeft beheerscht, heb ik elders trachten aan te toonen en verdere studie versterkt mij in die overtuiging al meer.

Maar andere namen dan die van Kuyper zijn te noemen. Een collega maakte me onlangs weer attent op Bavinck's zeer zeker minst bekende, maar toch uiterst zorgvuldig bewerkte en zeer belangrijke boek: Bilderdijk als denker en dichter. — Is het wonder, dat Bilderdijk nu weer aller belangstelling wekt? — Wie de grondgedachten van wijsbegeerte der wetsidee kent, zal met verwondering kennis nemen van uitspraken als: „de ware wijsbegeerte werd door hem (= Bilderdijk) hoog geschat. Deze bestond volgens hem in het met het hart aanvaarden van die wijsheid, welke van boven, uit God, en een gave Zijner genade is; die niet in het verstand huist, maar door den Geest Gods in het hart ontgloort... hij vond echte waarheid en wezenlijke wijsheid in Gods Woord vervat en besefte en erkende deze in het hart" (p. 36). En: „het hart is derhalve het beginsel van het ware kennen. Al ons kennen gaat van dezen wortel uit". „Door dat hart staan wij met alle dingen, met stoffelijke en geestelijke wereld, met God zelven in gemeenschap en verband." „Het hart vormt dus bij Bilderdijk het centrum van den mensch; daaruit zijn de uitgangen van heel het leven; het is de kenbron van het verstand en ook de wortel van den wil" (p. 118/9).

Onwillekeurig ging ik van het boek over de philosophie praten over de philosophie van het boek. Is dat niet de beste aanbeveling voor het boek ? En daarom eindig ik de bespreking met een hartelijke aanbeveling. Laat ik nog mogen opmerken, dat de tweede druk een stuk beter is dan de eerste. De inhoud is omvangrijker; de uitvoering veel en veel beter en de prijs bovendien toch nog lager.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen