HET BOEK VAN DE WEEK

HET NIEUWE MODERNISME.

Onlangs werd in het blad van prof. dr Miskotte, „In de Waagschaal", door een lezer gevraagd, hoe het nu eigenlijk was met Barth. Hij had in een kerkbode van een vrijgemaakte Gereformeerde kerk gelezen, dat de historische Jezus volgens Karl Barth niet de zoon van God was. En of dat nu goed gezien was van die kerkbode. Prof. Miskotte gaf antwoord op een manier, die ik van hém niet verwacht had. Op de vraag- ingaan deed hij niet. Hij vond het niet noodig. Inssender had toch immers zelf het boek van Barth, „Credo", gelezen? Welnu, daar stond toch duidelijk in, dat Barth in den historischen Jezus wel den Zoon van God erkende. Nu, wat wilden die Gereformeerden dan? God was al bezig, hun zonde van kwaadspreken aan hen te bezoeken Punctum.

Inderdaad, de vraagsteller had „Credo" gelezen. En het staat er wel ongeveer zoo als hij eruit geconcludeerd had. Maar om „Credo" te verstaan, en achter de eigenlijke woorden den zin tp vinden, moet men van Barth wel iets meer gelezen hebeen dan alleen maar „Credo". Prof. Miskotte heeft dat natuurlijk wèl gedaan. Maar juist daarom bevreemdt me zijn antwoord, juist omdat hij het geeft.

Want het is hem toch bekend, dat volgens Barth (K. D. I, 2, 167) de natuur, die God in Christus aangenomen heeft, identiek is met onze natuur onder vóór-Qnderstellingvanden zondeval. En hoe dit bedoeld is, kan o.a. hieruit blijken, dat Barth het Calvijn als een fout aanrekent, dat hij schrijft dat in Joh. 1 : 14 (het Woord is V 1 e e s c h geworden) het woord „v 1 e e s c h" hier niet is op te vatten als de corrupte (bedorven) natuur, doch als „de sterfelijke mensch". Het kan ook hieruit duidelijk zijn, dat Barth het een fout van de Leidsche, Synopsis (het Gereformeerde leerboek) acht, dat zij het niet passend, niet betamehjk achtte, dat een aan de zonde onderworpen menschelijke natuur met den Zoon Gods zou worden vereenigd (168). De leer van Christus' prae-existentie is niet meer dan een uitlegging van de leer van zijn existentie als openbaring doende en verzoening werkende, en zoo is ook zijn existentie slechts uitlegging van zijn praeexistentie (I, 1, 448). Herhaaldelijk (I, 1, 447, 425, 323) wordt betoogd, dat de leeruitspraak van Christus als Zoon van God tegenover die van de door Hem geschonken openbaring een niet synthetische, doch analistisehe volzin is, m.a.w. er, wordt in de ééne uitspraak hetzelfde en alleen maar hetzelfde gezegd als in de andere. Christus is slechts è è n der gestalten van „Gods Woord"; de ééne gestalte heeft de andere (Kerk en prediking) noodig om transparant te worden, en — „gestalte" staat daarbij tegen, over „gehalte". Openbaring is dan ook t e e k e n-geving; ze is sacrament (n, 1, 56); Christus' menschheid' is het eerste sacrament (58). Maar deze sacramenteel e werkelijkheid als zoodanig is niet identiek met de openbaring (60). Het Woord werd vleesch, dat is een t e e k e n, het teeken allerteekenen (223). Dat Jezus Christus de mensch is, beteekent, dat God zelf als Gods Zoon niet anders dan iuist in ons vleesch VAN eeuwigheid tot eeuwigheid existeert. Het woord werd vleesch; — hier beteekent „vleesch" den mensch als V ij a n d der genade Gods; deze, de zóó bepaalde menschheid heeft Gods Zoon aangenomen (169).

Dergelijke uitlatingen nu ziin ten eenenmale onvereenigbaar met de gereformeerde leer omtrent den mensch Jezus Christus als Gods Zoon. Volgens Barth kan God mensch worden, die het beeld Gods geheel en al verloren heeft, en niet alleen kan Hij zoo'n mensch worden, doch i s Hij het ook geworden.

Déze laatste uitspraak is nn eens niet van één der nederlandsclie gereformeerden, aan wie God volgens prof. Miskotte hun ongerechtigheid bezig is te bezoeken, doch van den amerikaanschen hoogleeraar prof. dr C. van Til. Men kan ze vinden op blz. 263 van zijn boek „The Nev/ Modernism", dat een beoordeeling van Earth's en Brun^erjs theologie wil zijn en verschenen is bij The P r e s b y- terian and Reformed Publishing Company te Philadelphia, Pennsylvania, U.S.A. 1946.

Dit boek willen wij bij dezen bij onze lezers aankondigen en zoover ze de engelsphe taal machtig zijn, van harte hun aanbevelen. Prof. Van Til is aan hen geen onbekende; vóór den oorlog heeft hij in ons blad vele artikelen geschreven. Zijn boek over de theologie van Barth en Brunner is een prachtigs critiek daarop; en de tital: „het nieuws modernisme" laat geen twijfel omtrent zijn conclusie aangaande deze als „g e r e f o r m e e r d"(!) aangediende „theologie". Schrijver ontzegt haar dezen eerenaam (IX); hij noemt haar modernisme, en constateert, dat dit nieuwe modemisme evenzeer als het oude verwoestend en ontbindend heeft gewerkt op het historische christelijke theïsme (XX). Hèt nieuwe modemisme van Barth en Brunner is modem niet alleen in inhoud, doch ook in vorm (365); men heeft Schleiermacher hier niet overwonnen, doch laboreert aan dezelfde fouten als hij (372). Volgens Barth kan binnen het raam der historie Jezus als Christus alleen als probleem of mythe worden verstaan (92).

Eén voor één passeeren hier de grondbegrippen van Barth de revue, en met een puntigheid en zakelijkheid, die steeds weer verrassen, weet de schrijver telkens weer de kern van Barth's overtuiging uit de veelheid der woorden en beelden aan het Hcht te brengen. Terecht wijst hij de meening af, als zouden Barth en Brunner in wezen veranderd zijn.

We zijn voor dit werk dankbaar en hopen dat wie kan het zich zal aanschaffen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen