De volkomenheid der sacramenten

(I)

Wanneer wij den rijken inhoud van de Sacramenten, welke de Heere Christus aan zijn kerk heeft geschonken, willen kennen en genieten, is het noodig, dat enkele fundamenteele momenten daarvan ons helder voor den geest staan.

Het eerste is dit, dat de Heilige Geest zélf de sacramenten toedient aan de, ^ enen wien ze naar Christus' bevel worden uitgereikt. De sacramenten zijn instrumenten waarmee de Heilige Geest werkt.

Als in de kerk een kind wordt gedoopt is het tenslotte de Heilige Geest, Die het water op het voorhoofd van het doopelingetje sprenkelt. En het is eveneens de Heilige Geest, Die de oude en altijd nieuwe woorden spreekt: Ik doop U in den naam des Vaders en des Zoons en des Heiligen Geestes. En wanneer het Heilig Avondmaal wordt gevierd is het eveneens de Heilige Geest, Die ons door Èijn dienaar het gebroken brood en den vergoten wijn aanbiedt, en komt als uit zijn mond de feestelijke betuiging, dat het brood, dat gebroken wordt, de gemeenschap des Lichaams van Christus en de drinkbeker de gemeenschap des bloeds van Christus is. Het is ook de Heilige Geest zelf die ons dan oproept, daarbij te gelooven, dat, zoo zeker als de wijn voor ons vergoten en het brood voor ons gebroken werd, onze zonden volkomen zijn verzoend.

E]en tweede moment in de sacramenten is dit, dat ze naar Christus' bedoeling teekenen zijn. Dat wil zeggen: de sacramenten beelden iets af. Het zijn afbeeldingen, illustraties. Ze stellen ons de kern van het Evangelie zichtbaar voor oogen. Zooals we het Evangelie in de prediking met onze ooren hooren, zoo zien we het v o o r oogen in de sacramenten. De sacramenten zijn als het ware „zichtbare woorde n". Ze „prediken" ook, maar niet voor onze ooren, 3bch voor onze oogen. De vergeving der zonden, de vernieuwing van ons leven door den Geest, en het bloed van Christus, kortom het gansche verlossingswerk, wordt ons g e - t o o n d in de teekenen van doopwater, gebroken brood en vergoten wijn.

Maar — en nu kom ik aan een derde moment — de sacramenten zijn ook, en zelfs vóór alles, méér dan teekenen. Zij zijn immers in de eerste plaats zegelen, panden, voedsel voor ons geloof. In onze belijdenis spreken we het uit, dat de goede God ons de sacramenten yerordend heeft om aan ons zijn beloften te verzegelen en om panden te zijn der goedwilligheid en genade Gods jegens ons, en ook om ons geloof te voeden en te onderhouden. Speciaal als zegelen van Gods belofte, als panden van Gods goedwilligheid en genade, als voeding van ons geloof, hanteert nu de Heilige Geest de sacramenten in Christus' kerk. Ze hebben zoo tot „inhoud" Gods volle genade, de volle zaligheid, Jezus Christus en al zijn schatten en gaven. Jezus is, zooals de belijdenis het uitdrukt, de „w a a r h e i d", d e „b' e t e e - kende zaak", van de sacramenten. Zonder Hem zijn ze „niet met al".

Een vierde moment is het uitgereikt, het toegediend, het gegeven worden van de sacramenten, zooals dat door den Heiligen Geest, via de ambtsdragers geschiedt. We kunnen en moeten daarbij dan deze vraag stellen: Als hoedanig komen de sacramenten toe naar degenen aan wie ze worden uitgereikt? Men lette scherp op de strekking van deze vraag. Ze informegrt niet naar de houding waarin en de wijze waarop de sacramenten door hen, aan wie ze worden Ijediend, worden a an genomen. Ze vraagt evenmin naar' de uitwerking, de vrucht van de sacramenten in de sacramentsontvangers. Neen, deze vraag raakt alleen den aard, het karakter, de kracht, den inhoud van het sacrament, zooals dat door den Heiligen Ge est via de ambtsdragers aan allen, die aan de sacramentsbediening deelnemen, wor d't uitgereikt en geschonken.

Wij willen ons in deze artikelen met dit laatstgenoemde aspect der sacramenten bezighouden. We gaan dus een en ander zeggen over het sacrament zooals dat bij iedere sacramentsbediening aan allen, die daaraan deelnemen, wordt uitgereikt.

Omtrent; ; deze kwestie wordt zéér verschillend gedacht. ..: •, - •

Aan den éénen uitersten vleugel van de Christenheid staan de roomschen. Zij leeren, dat de „genade" als sen soort stof altijd in het sacrament aanwezig is. Zooals een capsule het geneesmiddel of het vergif bevat, zoo bevat het sacrament altijd dé „genade". Volgens deze visie is het niet zoo, dat de Heilige Geest Zich van het sacrament bedient als middel om de verlossing van Christus deelachtig te maJten. Neen, het sacrament — en dat wil practisch zeggen: de vergoddelijkte kerk die het uitdeelt — beschikt over den Heiligen Geest en geeft Dien aan wien zij wil.

Aan den anderen uitersten vleugel van het front bevinden zich de Dooperschen, de spirituaUsten. Dezen willen niet weten van een „middel", een „instrument" waardoor God in Christus zijn genade schenkt. Ze verwachten alles uitsluitend en alleen van een rechts t r e e k s c h e w e r k i n g van den, Heiligen Geest. Het sacrament wordt in deze doopersche gedachtenwereld in plaats van een middel, waarin en waardoor God werkt, een daad van den door den Geest bewe.rkten mensch, en dan wel nader een getuigenis van zijn geloof.

Op deze wijze veronderstelt het-sacrament het geloof. Pas door het geloof wordt het sacrament tot sacrament. Het geloof is de volstrekte voorwaarde voor, ja een wezenlijk moment van het sacrament. Daarom kan er ook alleen bij geloovigen van een waar sacrament sprake zijn.

Tusschen deze twee uitersten bewegen zich vele anderen.

Er zijn er, die zeer zeker nog wel van de sacramenten als genademiddelen, als zegelen van Gods belofte en panden van zijn go edwilligheid blijven spreken, maar dia toch boven alles het essentiëele van het sacrament hierin zien liggen, dat het" „inwendige genade" of „aanwezig geloof" verzegelt. Waar van deze inwendige genade en van dit geloof geen.sprake is, kan huns inziens dus ook van een waar sacramient geen sprake zijn. Soms wordt zelfs rondweg gezegd, dat het sacrament, aan ongeloovigen bediend, niet meer dan een schijnsacrament is.

Anderen accentuëeren, dat de sacramenten zegelen zijn van een belofte, welke alleen aan de uitverkorenen toekomt. Voor de verworpenen, dat is dus voor hen, die deze belofte niet ontvingen, kan dus het hun gegeven sacrament nooit een waar, echt, vol sacrament zijn. Hoe kunnen zij een zegel ontvangen op iets dat ze niet bezitten en nimmer zullen bezitten?

Nu komen de verdedigers van de twee laatst genoemde theorieën in groote moeilijkheden. Het staat immers vast, dat God beveelt, millioenen te doopen voor wie naar hun overtuiging de doop geen volle, ware doop is. Maar kan God bevel geven tot het geven van iets, dat feitelijk zinloos is ? Men redt zich dan met de constructie, dat het sacrament, in casu de doop, aan de geheele gemeente en dan speciaal aan het zaad daarvan, als geheel g e n o m e n geschonken wordt. En dat aan de gemeente-als-geheel geschonken sacrament zou dan a.h.w. doorstooten, en effect verkrijgen, en zoo persoonlijk worden, in de afzonderlijke leden, voor zoover deze geloovig worden of zijn. Dikwijls ontwikkelt men deze theorie, dan nog wat verder. Zóó nameUjk, dat men er nu van moet uitgaan, dat men beginnen moet, het er voor te houden, dat allen, aan wie het sacrament vrerd uitgereikt, naar Gods bevel, een vol, echt, waarachtig sacrament ontvingen, dat deze allen dus voor wedergeboren, of zulken, die deelen in de wederbarende genade Gods, gehouden moeten worden, totdat het tegendeel blijkt. Er is nog wel méér variatie in dit soort opvattingen, maar het bovenstaande is voldoende om den stand van zaken zoo ongeveer te leeren kennen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen