Profeteren op de orgelbank..

Het kerkorgel maakt vrienden. Mocht ik Prof. Schilder kennen als huisvriend, die steeds op de meest onverwachte ogenblikken bij ons binnenliep, door het orgel voor de aula hebben we het laatste contact gehad. De zo bekende beiaardier en organist Theo W. van Dijk was voor de hoogleraar, een vriend van de orgelbank, allerminst een onbekende. Zijn plotseling overlijden schiep onverwacht de mogelijkheid een lang gekoesterde wens in vervulling te doen gaan.

Eerlijk gezegd, schrok Prof. Schilder vaak de laatste jaren, wanneer ik hem in zijn boekenburcht opzocht.

„Toch geen narigheid uitZwoUe? " was dan steeds zijn eerste vraag. Ditmaal kon ik echter gelukkig ontkennend antwoorden. Het plan voor het orgel had direct zijn volle belangstelling. Ik had niet anders verwacht.

Er ging geen „preekbeurt" voorbij in Zwolle, of Prof. Schilder kwam even boven op de galerij bij de orgelbank praten. Wat deed het hem eens een plezier, toen hij op een zomerse Zaterdagavond een uurtje over had in Zwolle. Samen gingen we naar de reus van een orgel in de Grote Kerk. Dat machtige pijpenbolwerk met zijn speeltafels en rugpositief bekoorde hem. Het was hem een feest daarop te kunnen spelen en improviseren. Begeleidde hij tijdens Amerikaanse reizen vaak zijn eigen diensten, met het massale ingewikkelde oude orgel kon hij evengoed overweg. Het was hem in zijn drukke leven een onzegbaar genoegen tijdens een concert van Feike Asma in het „orgelheiligdom" het jongleren met de registers van. nabij te kunnen meemaken. Intens volgde hij het spel in al zijn onderdelen.

Een goed voorspel tijdens een kerkdienst kon hem verkwikken, ja inspireren. Dan was hij de grote eenvoudige man, die met „zachte ogen" je kon aankijken en die je doorgrondde tot in het kleinste plekje van je ziel. Abrupt als zijn opmerkingen waren, klonk het dan met humoristische glimlach: „Het was weer best daarboven vandaag".

Hij, die zo treffend de humor in het leven wist te verstaan, die zo smakelijk kon lachen en mede daardoor boven de situaties- van het leven bleef staan, deed niets liever tussen twee diensten op de orgelgalerij te blijven. Wat was het hem dan een genot naar het orgel te luisteren.

En dan.... op die avond, een paar maand geleden, was de mogelijkheid geschapen om voor de aula een orgel te krijgen overeenkomstig zijn ideaal.

„Lindeboom", zo zei hij mij, „dat is nu altijd mijn wens geweest voor de aula, een orgel met twee klavieren en pedaal". Hij was als een kind zo blij. Zo, midden uit zijn werk, ging hij met me mee naar de voor hem zo bekende kamer van Theo van Dijk, die in alle opzichten de geest van de overledene zo treffend weergaf.

Hij bleef staan voor de kast vol boeken over componisten en orgelleer. „Ik moest nog veel meer geld hebben, dan zou ik voor al die boeken ook wel een vak hebben in mijn boekenkasten", zo zei hij.

Profeteren op de orgelbank, zo waren zijn woorden bij het verscheiden van Jan Zwart. Het was een van zijn vele onverwachte aphorismen, waaruit een rijke bloemlezing zou kunnen samengesteld worden.

Polemiek kan een groot deel van zijn tijd hebben gevraagd, als persoon was hij geliefd, ook bij iedere Kampenaar die hem kende en in zijn ziel had gelezen.

- De liefde tot het orgel overheerste ook hier in de verhouding tussen Van Dijk en Schilder. Het was voor mevrouw Van Dijk .een grote voldoening het orgel in vertrouwde handen te weten.

Bleef dat alles, wat we nu schrijven, tot nu toe op de achtergrond, door het bitter verrassende van de almacht des doods, heeft het nu geen zin meer dit onvermeld te laten. Wat het aula-orgel zou betekenen, heeft de overledene zelf juister in het licht gesteld, dan ik het zou kunnen doen. Ongedacht heeft Prof. Schilder zich in de aula van onze hogeschool een monument gesticht. Typische wending. Hij die nooit roem of eer voor zichzelf vroeg, is nu dit orgel opgedragen als een weemoedige gedachtenis.

Die avond namen we bij de Kamperbrug afscheid. Nog zie ik zijn zwierige groet, zo kenschetsend voor zijn optreden.

Het orgel blijft spelen een tijd geleden zag hij bij mij in de muziekkast een fantasie over een Luthers gezang. Een of ander van de vele papieren in zijn zakken kwam voor de dag en in zijn vlug handschrift nam hij het gezang over.

Het was een fantasie van Asma over het lied: „Komt als kinderen van het licht". De laatste regels ontvangen thans bij dit schokkende gebeuren, bij dit verlies van een onvergetelijke vriend wel een zeer bijzondere en troostende betekenis, nu wij zonder hem zullen moeten verder gaan:

Alles sterkt U in Uw loop Toekomst en verleden Leg maar steeds vol blyde hoop Al Uw krachten in het heden.

Zwolle.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen