VU Magazine 1974 - pagina 404

wet strijdt tegen de wet van God, waarmee ik met mijn verstand instem, en levert mij gevangen uit aan de macht van die zondige wet die mijn handelen bepaalt. Ongelukkige man die ik ben! Wie zal mij bevrijden van dit bestaan ten dode? Dank aan God, die dat doet door Jezus Christus onze Heer'. Aan het eind van dit stuk komt ook tot uitdrukking, waar de christen zijn hoop aan ontleent op verlossing uit de macht die hem tot het kwade drijft. Het is het geloof in het concentreren op Christus, die zich volkomen aan het geweld van het menselijk bestaan heeft blootgegeven en die sterk en uitdagend, doch zuiver en zonder enige kwaadaardige agressie, zijn korte leven heeft geleid, dat naar menselijke maatstaven is mislukt en in lijden geëindigd. De christen hoopt en vertrouwt hier in het geloof zo dicht bij te komen, dat hij van de zonde wordt verlost. Men zou verwachten, dat het christendom, de godsdienst, die zich baseert op de bijbel met zijn realiteitszin, zijn herkenning van de agressie als zonde tegen God en zijn belofte van verzoening door Christus, bij uitstek vredestichtend en verzoenend in de geschiedenis gewerkt zou hebben. Helaas is er maar al te dikwijls de boodschap van het evangelie te moeilijk geweest en de biologische agressiedrang te sterk. Daar zal ik de volgende keer wat dieper op ingaan. Ik wil nu alleen nog waarschuwen tegen het geperverteerde zondebesef, waarmee sommige christenen het evangelie van de verlossing in diskrediet brengen. In plaats van dit evangelie te zien als een inspiratie tot bestrijding van al het structurele onrecht, dat zich nationaal en internationaal steeds duidelijker aftekent, is hun redenering: 'De mens is nu eenmaal zondig en daarom heeft het weinig zin structuren te veranderen'. Een groter miskenning van de bijbel en zijn boodschap is nauwelijks denkbaar.

Christenheid en geweld Uit het oogpunt van macht stelden de christelijke gemeenten en hun leiders in de eerste 300 jaar na Christus niet veel voor. Formele macht als ambtenaar of bestuurder kon iemand alteen bezitten, als hij bereid was gebleken zijn trouw aan het Romeinse rijk te bewijzen door voor het beeld van de keizer te offeren. Zo'n offer betekende voor een christen een daad van afvalligheid. Niettemin drong het christendom als overtuiging steeds verder door en won het geleidelijk ook aanhang onder hooggeplaatsten. Enkele golven van afschuwelijke vervolgingen, de ergste omstreeks 250 en 300 na Christus, konden deze ontwikkeling niet voorkomen. Daardoor werd het probleem kerk-staat steeds nijpender. Steeds duidelijker bleek, dat er maar twee mogelijkheden waren: óf de staat vernietigt de kerk óf hij wordt een christelijke staat. Tot het laatste besloot Constantijn de Grote in 313. Van toen af verbonden kerk en staat zich steeds meer, waardoor in toenemende mate de kerk betrokken raakte in het geweld van de staat. Vóór 313 was het voor een christen onfatsoenlijk om soldaat te zijn. Na 313 werd het voor hem fatsoenlijk of zelfs riskant om te weigeren soldaat te zijn. De verbintenis tussen kerk en staat was een heel gevaarlijke ontwikkeling. Het christendom drong verder door in 18

Europa en in grote delen daarvan werd het zelfs met geweld verbreid. Hele volksstammen vonden het na zo'n 'bekering' vanzelfsprekend, dat christendom en geweld niet tegenstrijdig waren, doch veeleer bij elkaar hoorden. Het christendom gaf aan de Europese mens de middelen voor een religieuze fundering van zijn agressieve neigingen. Ik geloof inderdaad, dat de Europeaan een bijzonder agressieve natuur heeft. Hij wacht niet, maar gaat er op los. Hij is dynamisch, brutaal en onderzoekend en slaat tamelijk snel toe als hij weerstand ontmoet. Personen van andere rassen, speciaal oosterlingen, zijn dikwijls meer beschouwend en afwachtend. Zij hebben minder behoefte aan grote prestaties. Zij worden dan ook vaak door Europeanen, die hun eigen dynamiek normatief achten 'lui' genoemd. Ik heb het uit Indonesië teruggekomen Nederlanders herhaaldelijk horen zeggen, met verwatenheid poserend als mensen van ervaring: 'Inlanders zijn nu eenmaal lui'. Ik geloof inderdaad ook, dat niet het christendom Europa in zijn ban gebracht heeft, doch dat we in veel opzichten dichter bij de waarheid zijn als we zeggen, dat de Europese mens zich van het christendom meester gemaakt heeft. In het aanpassingsproces tussen evangelie en Europees heidendom kwam een christendom tot stand, waarin het energieke geweld van onze voorouders werd gekoppeld aan het Godsvertrouwen van het evangelie, aan het gevoel de uitverkorenen van God te zijn. Deze merkwaardige vermenging bleef voortaan kenmerkend voor de hoofdstroom van het christendom. Met geweld werd het evangelie opgelegd aan de Germaanse heidenen: God wil het! Met geweld wordt in de kruistochten het heilige land voor de christenen opgeëist. God wil het! Later barst de agressie over de hele wereld uit. Met geweld wordt de westerse beschaving inclusief het christendom over de indianen in Amerika uitgestort. Zij overleven het niet en hun betrekkelijk vreedzame cultuur gaat te gronde. Met geweld wordt de macht der Europese landen in de koloniën gevestigd. Met geweld wordt de uitgemoorde bevolking van Amerika vervangen door zwarte slaven uit Afrika, wat gepaard gaat met onvoorstelbare moordpartijen en degeneratie van hele Afrikaanse culturen. Vooral de Nederlanders hebben uitgemunt als meedogenloze slavenhalers en sadistische meesters (Suriname!). Van de afgepijgerde zwarten werd wél verwacht, dat zij de godsdienst van hun blanke meesters overnamen. God wil het! Nog in deze eeuw werden in Europa zelf vele miljoenen levens geofferd in twee grote oorlogen. Vergeleken bij deze strijd om de macht is een Afrikaanse stammenoorlog een kinderspelletje. Aan beide kanten spraken veldpredikers en aalmoezeniers de soldaten moed in. God wit het! Of, zoals op de Duitse koppelriemen stond: 'Gott mit uns'. Zo is van het begin af tot nu toe het geweld een essentieel bestanddeel van het Europese christendom geweest. Het evangelie van vrede door gerechtigheid voor God is vervormd geworden tot een godsdienst voor ferme jongens en stoere knapen: 'Helpt U zelf, zo helpt U God'. En overal, waar vanuit Europa het christendom is doorgedrongen, zijn het geweld en de agressiviteit meegekomen. In ZuidAfrika wordt het Europese ras beschermd door de apartheidspolitiek: God wil het! In Vietnam proberen

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen