VU Magazine 1974 - pagina 121

m

magazine

na enige minuten, dat één ervaring van de patiënt al het andere overspoelt: pijn. Hij praat niet over hoe het begonnen is, wat hij deed, hoe het gisteren was, maar slechts over het nu van de pijn de dodelijke bedreiging die daarvan uitgaat. Op dit moment hoeft er niets verhelderd te worden, want er is niets anders in de ervaringswereld van de patiënt. Wel kan de arts laten voelen, dat hij de toestand meer dan medisch begrijpt. In dit geval is het voor de arts niet moeilijk om na korte tijd als 'weter' te gaan optreden en die maatregelen te nemen, die bij een dergelijk acuut hartinfarct noodzakelijk zijn. Een ander voorbeeld: Een man - ongeveer even oud als de vorige - komt op het spreekuur en klaagt over pijn op de borst. Gericht op de patiënt ontwikkelt zich een gesprek, waarbij de patiënt stap voor stap ontdekt, dat hij angstig is; dat hij iedere keer als hij pijn voelt weer herinnerd wordt aan zijn collega op het werk, die hij drie weken geleden begraven heeft; dat hij soms zelf niet weet of hij de pijn voelt, of dat hij het zich verbeeldt; dat hij meer zit met de vraag 'heb ik wat', dan dat hij uitgesproken klachten heeft; dat hij de laatste weken vaak over doodgaan denkt, terwijl dat vroeger slechts weinig in hem opkwam. Ook hier is het niet moeilijk voor de huisarts om zijn functie van deelweter in te schakelen; de vragen gericht op het uitsluiten van een hartinfarct te stellen en een aantal onderzoekingen te verrichten. Nu de patiënt zich in het gesprek

enigszins bewust geworden is, welk proces er in hem gaande is, kan de arts hem in een veel reëlere context voorstellen om als afsluiting van het strikt medische gedeelte nog een E.C.G. (elektrocardiogram) te laten maken. Dit wekt dan geen nieuwe angsten op, integendeel, dit is de afsluiting, waarna al of niet een verdere verheldering van de situatie van de patiënt kan plaatsvinden.

Poortwachter Bij een benadering zoals hierboven geschetst, wordt getracht werkelijk ervan uit te gaan dat fysiologische gezondheid een onderdeel is van integrale gezondheid. Omgekeerd hoeft fysiologisch ongezond zijn nog geen integrale ongezondheid in te houden. Daarom is het van belang, dat de huisarts in zijn functie van poortwachter uitgaan van het geheel. De huisarts heeft dat tot nu toe al gedaan binnen de beperking van de medische geneeskunde, maar om de geneeskunde uit zijn medisch-technisch isolement te halen, zal hij dit in de toekomst op integrale wijze moeten doen. Samen met de patiënt de betekenis van de klacht verhelderen, betekent ook samen met de patiënt bepalen waar de prioriteiten zullen worden gelegd b.v. of deze zullen worden gelegd bij de differentiatie tussen spastisch colon en gallijden; bij het uitdiepen van spanningsgevoelens in de patiënt zelf; bij de relationele spanningen binnen het gezin; bij de slechte woonsituatie; bij de problemen rondom de werksituatie, of bij de existentiële vraag 'waar dient het allemaal voor?'

Beter luisteren Prof. Van Aalderen noemde drie bezwaren die tegen de door hem geschetste manier van benaderen zijn in te brengen. De eerste was dat ze tijd kost; de tweede

rA'^mj'

dat een medische diagnose pas later komt of misschien over het hoofd wordt gezien. ('Vrijwel alle ernstige fouten, die ik in de praktijk heb gemaakt en die ik anderen heb zien maken, waren te voorkomen geweest door simpele onderzoekingen. Ik liet ze niet na, omdat ik deze onderzoekingen nooit deed, maar vanwege een vooroordeel'). De derde en volgens prof. Van Aalderen grootste belemmering zit hem in het feit dat de huisarts van vandaag niet de vaardigheid heeft op een dergelijke manier te werken. 'Hij is er niet voor opgeleid en zijn instelling is nu eenmaal gericht op een ander soort hulpverlening. De laatste vijftien jaar is onder de huisartsen veel gedaan op het gebied van de medische psychologie. De Balint-methode en de vele Balintgroepen hebben ertoe bijgedragen dat een groot aantal huisartsen wel oog heeft gekregen voor de psychologische aspecten van de geneeskunde. Het bezwaar van de Balint methode is, dat deze in feite erg 'doctorcentcred' is. Het gaat er daarbij om, dat de dokter beter leert luisteren en beter herkent, welke psychologische mechanismen er bij de patiënt een rol spelen in zijn ziektegedrag en zijn ziektepresentatie. Hij (de dokter) heeft beter dan vroeger door wat er bij de patiënt gaande is, maar dat is nog iets anders dan zich zodanig in de interactie met de patiënt opstellen, dat déze een helder inzicht krijgt. Het gaat niet om het inzicht van de dokter, maar het gaat om zijn gedrag; zijn gedrag in de interactie met de patiënt. Dat vraagt vaardigheden, die met andere traningen verkregen worden dan de klassieke Balint-trarningen, die erop gericht zijn, dat de arts inzichten in de psychische mechanismen verruimt. Het is te hopen dat de trend bij de Commissie Medische Psychologie van het N.H.G. (Nederlands Huisartsen Genootschap) om zich meer op de agogische facetten van het huisartsenberoep te oriënteren en om interactie-trainingen te organiseren zich in de komende jaren verder zal voortzetten. Op de medische opleiding in dit verband kom ik straks nog terug.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen