Misschien mede ingevolge

Misschien mede ingevolge onzen wenk heeft de Nederl. Evang. Protestantsche Vereeniging een kort v/oord ten beste gege­ ­ ven, in repliek op wat de heer K. T. baron van Lynden in De Boodschapper tegen haar schreef, en ook in ons blad van 18 December wierd overgenomen.

Men bewees ons de beleefdheid, ook ons hiervan een afdruk toe te zenden; blijkbaar met het doel, om te vernemen, of deze repliek onze bedenking ophief. Tot ons leedv/ezen deed ze dit niet. Veeleer dunkt deze repliek ons zóó ongemeen zwak en gezocht, dat ze het protest van Baron van Lynden nog versterkt. Eerst biedt het bestuur een soort polemiek tegen Baron van Lyndens tegensteUing tusschen het »Gereformeerde" en „Irenische": Immers, de beschuldiging luidt, dat de helijdenis naar Gereformeerden grondslag zorgvuldig geweerd wordt, omdat van de belijdenis der Evangelische Alliantie was afgeweken; maar nu is het toch inderdaad te veel van goedgeloovige lezers vergen, aan die belijdenis een speciaal Gereformeerd karakter toe te kennen. Zij kwam in Engeland tot stand onder medewerking van geloovigen van zeer uiteenloopende meeningen: Calvinisten zoowel als Arminianen, Baptisten, Anglicanen, Presbyterianeen en allerlei Independenten ; en onder de oprichters in ï'Jederland behoorde Dsi-De Liefde, die toch evenmin Gereformeerd was als de latere bestuurder Ds. Schuurman.

Mag niet in ernst gevraagd, of de heeren bestuurders, ook al achten we de uitdrukking van Baron van Lynden niet volledig, toch zichzelven niet beter geëerd hadden, door zich aan het genot van deze polemiek te spenen.' Immers, de tegenstelling die Baron Van Lynden bedoelde was, dat de Evangelische Alliantie en zoo ook de Nederl. Evang. Protestantsche Vereeniging, wel terdege een canfessioneelen grondslag koos, door uit de groote Confession der Hervorming de door allen eenparig beleden waarheden over te nemen, — terwijl hetgeen nu wierd voorgesteld en aangenomen een opzettelijke negatie van het confessioneele standpunt was, en een zich verschuilen achter een reeks termen, overgenomen uit de Heilige Schrift.

Staat het nu vast, dat ons belijden juist daarin bestaat, dat wij er rond en onbewimpeld voor uitkomen, in welk een zin wij het viroord der Schrift opvatten, dan doorziet elk deskundige, hoe het bezigen van een Schriftwoord in plaats van een belijdenis te geven, een ongeoorloofd en onhoudbaar bedrijf is. Dit bezwaar wordt dan ook allerminst opgeheven door wat er dan volgt:

In den eenparig aangenomen grondslag erkent de heer Van Lynden tiitnemende-wooiden uit de Heilige Schrift, maar die verkeerd kunnen worden geplooid en uitgelegd; maar kan dit niet gezegd worden van elke belijdenis, en heeft de heer Van Lynden, gedurende zijn 23 jarig bestuar onder de vorige statuten, niet tot Evangelisten aangenomen, zoowel die streng Gereformeerd konden genoemd worden, als mannen, welke geenszins uitsluitend die richting waren toegedaan ? Buitendien had de heer Van Lynden kunnen weten, dat, niettegenstaande de zeer gewichtige gronden, die voor de wijziging pleitten, deze oorspronkelijk niet bedoeld was; dat aanvankelijk aan de goedkeuring van hst Ministerie van Justitie een ontwerp onderworpen werd, waarin de negen artikelen der Evangelische Alliantie letterlijk voorkwamen, en dat de verandering slechts geschied is op de onderhandsche aanmerking, dat alles uit de statuten moest verdwijnen, waaruit kon worden opgemaakt, dat de vereeniging vóór 1855 bestaan had.

Uit het bovenstaande zal nu toch wel overtuigend blijken, dat de toeleg om de Gereformeerde leer te bestrijden, slechts in de verbeelding van den schrijver bestaat.

Ongetwijfeld zijn de schrijvers dezer repliek door hun polemiek tegen het rhin juist gebezigd'v/oord „Gereformeerd" hier schijnbaar sterk. Maar hoe zwak is hun betoog, voor wie niet aan woorden hangt, maar de zaak als zaak op het oog heeft. De confessioneele grondslag is weggelaten, .., . niet omdat men er iets tegen had, ... o, neen .... maar omdat de Minister van Justitie wenschte, dat alles uit de statuten verdv/een, waaruit kon opgemaakt, dat de Vereeaiging reeds vóór 1855 bestaan had! I

Wat dunkt heere: zulk een uitvlucht - ? estuurders zelven van

Oi waant men maken, dat het oven^ van negen artikelen, land wierden opgesti leveren, dat zulk een zent reeds vóór 1855 niet nu nog, heden eeniging die pas optn precies dezelfde art vi^erkelijk diets te en in zijn statuten in 1846 in Engeooit bewijs kon reeniging tcï\ ontstaan had! Alsof n dage, elke vert en het zoo wil, kan overnemen! Maar bovendien, ste! , de Ministervan Justitie ware zoo on kbaar dwaas te werk gegaan, dan nog en bestuurders het volkomen in hunlnacht gehad, om voor het confessioneele et in de statuten stond een anderen confes\neelen grondslag in plaats te schuiven, bijl uit Art. 2 van Christelijk Nationaal Ondlvvijs.

En zie, dat men dit nii? /^; ? deed, maar eiken confessioneelen groiiilag wegliet, om er een in een stattmt nietaeggend Schriftwoord voor in plaats te sluiven, dit juist is de grief, die onweersproln blijft. Dit was wel terdege besfete verandering van standptmt en hiertegen jwam Baron Van Lynden zeer terecht op.

Want of men nu al beter dan een Schriftwoor geen oogenblik ophouden, , ^Wat fs er dit kan ons lar heeren be-stuurders zelven zeer goed gten, _ hoe alle confessie juist daarin laest niet dat ge de Schrift opzegt, maar ^t, hoe gij de Schrift verstaat. Dan volgt er in de replii

En wat nu te zeggen van h| doel van het betoog, om iedereen te doen Veten, dat de Nederlandsche Evangelische Wotestantsche Vereeniging heeft opgehouden fe bestaan of althans niet meer dezelfde is aUvroeger ? In de overgroote meerderheid van |t bestuur is in de laatste jaren geen verandeag gekomen; op één na, zijn dezelfde Evangeliën met denzelfden ijver en oji geheel dezele wijze als vroeger werkzaam, en de eenige, dlonder eene overheerschend Roomsch-Katholiel bevolking, te Bergen op Zoom, woont, heeft voiomen denzelfden werkkring behouden. Hoe 1 hiermede de bewering te rijmen, dat de vereliging eene nieuwe is ? Inderdaad is zij verarferd, maar dit is reeds vóór twintig jaren gescled, en het bestuur, waarin toen Jhr. Mr. P.klout van Soeterwoude zitting had, heeft destils geenszins gemeend, de leden hierover fc moeten raadplegen, hetgeen toenmaals, wegis het gebrekkige der statuten, evenmin als opl t oogenblik tot een wettig besluit zoude h^ben kunnen leiden.

Hier maken de heeren bestuurèrs zich aan een onverklaarbare begripsvavarrinoschuldig. Ze zeggen toch in de tweede alik-a, dat ze op aandrang van den Minist van justitie de statuten zóó hebben gereageerd, dat uit niets viel op te maken, \& t de vereeniging vroeger reeds bestaa\ had. En als nu Baron Van Lynden hier a neemt en zegt: „We weten dan nu het eigenlijk een nieuwe Vereenig: dan keeren de heeren opeens het om, en zeggen: „Neen, we zijn nog dezelfde van vroeger!" Dit gaat toch niet, En als de heeren voorts willen st houden, dat ze ook bij veranderin standpunt en grondslag toch daaro; zelfde bleven, omdat de bestuurder: de evangelisten dezelfden zijn^'als w. dan springt ook van dat argumen zwakheid in het oog.

Men weet toch, dat het bestuur in iin meerderheid vroeger confessioneel was enhu in zijn meerderheid Ethisch is. En natu|rlijk, alleen op die meerderheid komt fct aan. Het confessioneele element, dat \x nog in is, sterft er uit v/eg en worde n: weer aangevuld.

En wat de evangelisten aangaat, v weten uitnemend wel, dat niemand aan denkt, om in dienst zijnde evangeliste| af te zetten, maar er is ook een uitvallei ea wegsterven, en bij aanvulling van d^ leemte komt het verschil dan uit. \ Vergeet toch niet: De geest van eeii corporatie wordt altoos beheerscht, niet door de tijdelijke personen, maar door de organisatie en het statuut.

Ten slotte merken we nog op, dat het bestuur de vrij sterke klacht van Baron Van Lynden onweersproken laat: i''. dat deze metamorphose van de vereeniging tot stand is gekomen, zonder voorafgaande kennisgeving; 2°. na weigering om uitstel van deliberatie te verleenen; 3". in weerwil van het protest van de oudste getuigen; en 4". nadat de heer Elout van Soeterwoude zich gedwongen had gezien, een aldus geleide vergadering te verlaten. Een gunstigen indruk laat dez! repliek dus allerminst achter.

En al nemen we gaarne aan, dat geen der heeren bestuurders te dezen anders dan te goeder trouw heeft gehandeld, zoo blijft het nochtans onze overtuiging, dat de Nederl. Evang. Protestantsche Vereeniging metterdaad den confessioneelen grondslag verlaten heeft en op Ethisch terrein is overgetreden. Een overgang, waarvan men aanvankelijk weinig bespeuren zal, maar die na niet zoo langen tijd op een geheel verflauwen en verbleeken der vereeniging, we profeteeren er bij, op haar sterven zal uitloopen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen