Uit de Pers.

Ook het jongst verschenen nummer van de Gereformeerde Bijdragen bevat niet onbelangrijke bijdragen van historischen aard. Vooreerst een stuk over het Ptiblick Gebedt; dan over de Vlaamsche Kerk te Abbeville; voorts een overzicht over de jongste litteratuur rakende de Synodale Organisatie; nog iets over de kenmerken eener Hiërarchie; en eindelijk een onuitgegeven brief van Jac. Trigland Over de kenmerken eener Hiërarchie schrijft Dr. Schot dit: De predikant S. D. Van Veen, schrijver van «Losse blaadjes", heeft in no. i dier blaadjes ^op hoogén toon uitgesproken, dat de organisatie iiniet éene der kenm merken eener hiërarchie^' vertoont.

Niet onaardig is naar aanleiding van deze uitspraak de vermelding van het oordeel, door Dr. H. J Spijker, Ds. Heldring en de zeven «Haagsche Heeren" over de organisatie geveld.

Mr-Fabius doet dat in zijne studie: «Het reglement van '52".

Hij citeert uit het in 1842 aan de Synode ingediende adres der zeven Haagsche Heeren: «Verder is de Nederlandsche kerk steeds afkeerio; geweest van al wat naar hiërarchie zweemt; zij heeft volkomen gelijkheid der Evangeliedienaren gewild De ondergeteekenden laten gaarne aan U HoogEerw. de beantwoording o-er van de vraag, in hoever dit beginsel ook thans is bewaard, of wel zij bepalen zich bij de overneming van hetgeen een geacht Hoogleeraar i) heeft opgemerkt dat de democratie, gelijk zijn Hoog Eerw. den vorigen toestand genoemd heeft,

i) Rooyaards, Hedendaagsch Kerkrecht, dl, i, bl. 66, overgegaan is tot aristocratie; dat zij genaderd is tot oligarchie, en dat de Synodale commissie, in 1827. ingesteld, zeer ligt tot het gezag van weinigen zou kunnen brengen."

De woorden van Heldring, die, kort maar duidelijk, een oordeel bevatten over de Synodale organisatie vermeldt Mr. Fabius op bladzijde 98 zijner meergenoemde studie, in een noot aan den voet der bladzijde, aldus • »En nog in 1854 schrijft Heldring: »De Ned Herv. kerk is de eenige Hervormde kerk op aarde, die onder de banden der hüratchie gekluisterd ligt."

(De Vereeniging, dl. VIII, bl. 683).

Eindelijk het geschrift noemende van Dr. Spijker, getiteld: Ontwerp van gerevideerd Alg. Reglement voor het beswur der Hervormde kerk in het koninkrijk der Nederlanden, vervolgt Mr. Fabius op bl. 169, aldus: «Opmerkenswaardig is hetgeen men leest bij Dr. Spijker, t. a. p., bl. 26 In art. 13 van het gerevideerd Reglement was van mindere en hoogere ker besturen gesproken.

Daaromtrent maakt de schrijver deze opmerking : It Minder, hooger, nog hooger, het hoogste kerkbe

Onwillekeurig dachten wij aan Luk. IX : 46; XXII:24. Bij ongelukkige vergissing zijn deze woorden uit het vroegere reglement, als de sporen van nu verouderde beginselen, over gegaan; waarlijk in strijd met Luk. IX:47, 48; XXII:25, 26, en voegen wij er bij ook in strijd met het geheele concept-reglement. — Of wilt gij misschien de letter., als overeenkomstig met de zaak verdedigen, dan breng ik de beschuldiging van het reglement op de organisatie onzer kerk over. en ik mag haar van hiërarchischen geest en inconsequentie niet vrijspreken. Maar opdat de Nederlandsche Hervormde kerk, zooals zij oorspronkelijk was in gericht, niet met deze beschuldiging bezwaard worde, herinneren wij, dat hare geloofsbelijdenis van de dienaars des Woords verklaart, dat zij allen eene selve macht ende authoriteyt hebben, zijnde c^lle dienaa yesü Christi des eenighen a/gemeynen Bisschops en des eenighen Hoofts der kerke. Zie bekentenisse d geloojs, vd. 1582, Art. 31."

Eene organisatie met hoogere en lagere besturen is dus ook volgens Dr Spijker eene ^«Var-c.4«V, thuis behoorende in de Roomsche kerk. Omtrent het hiërarchisch karakter van de organisatie van 1852 zijn derhalve eenstemmig Dr. Spijker, Heldring, de zeven «Haagsche Heeren". Maar volgens den predikant Van Veen vertoont de organisatie «niet éene der kenmerken eener hiërarchie". {Losse blaadjes enz. no. i. Synodale hiërarchie, bl. 7). Wie heef hier het juiste inzicht?

Vergete men niet, dat de predikant Van Veen ook de voorstelling van de organisatie van '52 als eene hiërarchie een verschijnsel acht eerst van den laatsten, van den allerlaatsten tijd. »Er wordt dezer dagen zeer veel gesproken van Synodale hiërarchie."

(bl. i) «Moesten vroeger andere leuzen, andere woor den dienst doen, men meent nu in deze bena ming een tooverwoord gevonden te hebben, waarmee men de eenvoudige lieden kan brengen, waar men wil." (bl, 7).

Eigenaardig is zeker de tegenstelling tusschen het oordeel der drie genoemden, en dat van den heer V.an Veen. Treffend ook de vraag: Wie heeft hier het juiste inzicht? De heer Van Veen immers zal het niet licht durven uitspreken, dat het oordeel der „Haagsche hee ren", van Heldring en Dr. Spijker niet waard is in aanmerking te - worden genomen.

Is dit niet pikant ?

En Ds. Heldring, de Ethische philanthroop, en Dr. Spijker, de Moderne, beiden getuigenis afleggende van den Hiërarchischen grondtrek van onze Synodale Organisatie 1 En hoor thans de »Synodalen'' eens keuvelen.

Met name de orthodoxen onder hen! Geen v/olkje aan de lucht! Prof. Fabius' geschrift, waarvan we eerlang het derde en laatste stuk te gemoet zien, heeft ook uit historisch oogpunt, zoo hooge waarde.

Het is treffelijk hoe hij slag op slag de Irenischen van na 1885 met de Irenischen van vóór 1885 slaat.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen