Nieuwe proeve.

Eer nog een vorig maal ons blad van de pers ging, bracht het maandschrift van Ds. Bos ons een nieuwe proeve van de eigenaardige wijze waarop die redacteur rusteloos tegen ons polemiseert.

Er werd thans gehandeld over hetgeen we in ons blad over de recensie van Ds. Ten Hoor schreven, en wat zegt Ds. Bos daarvan ?

Hij (Ds. Ten Hoor) begreep ook reeds van te voren, dat zijne belooning ook niet hierin zou bestaan, dat de Professor, wiens werk hij bestreed, hem behoorlijk te rede zou staan. Ervaring had hem geleerd. Immers, toen hij vroeger eene reeks van artikelen in »de Vrije Kerk" schreef, en ze later afzonderlijk uitgaf, waarin hij ook de zienswijze van Dr K. bestreed, kreeg hij slechts de koude en beleedigende uitdrukking tot antwoord: Ds. Ten Hoor loopt wat te driftig van stal. Van wederlegging was ook toen geen sprake. En waarom zou hem dan ditmaal die eer aangedaan worden ? Toen geene wederlegging, nauwelijks één woord van waardeering. En nu ? Van 't zelfde laken een pakje. De Heraut erkent wel, dat Ten Hoor zich vele inspanning getroost heeft, doch hij had die moeite kunnen sparen. Waarom ? Wel, Prof. Dr. A. Kuyper is, zooals alle ^oed Gereformeerden, realist, en Ds. Ten Hoor is nominalist. Bewijs? Dat is niet noodig. Een Professor behoeft tegenover^een Dominé niet te bewijzen. De geleerde man zegt, dat Ds. Ten Hoor nominalist is]; mitsdien on-Gereformeerd denkt, 'en wat heeft men zich met zoo'n ketter in details, in onderdeelen, in te laten. Wil hij wat beginnen, dan moet hij op wijsgeerige'gronden bewijzen, dat de realisten tegenover de nominalisten ongelijk hadden. Maar dat moet hij niet doen in een reeks van artikeltjes! Daarvoor zijn geleerde boeken noodig. En als hij eerst eens zooveel geleerde werken over het nominalisme geschreven heeft, en dan uit dat beginsel een Encyclopaedie heeft uitgewerkt, dan, en eerst dan, kan een man , als Dr. Kuyper hem te rede staan. Nu natuurlijk niet. Dat zou beneden de waardigheid van een geleerde zijn. Weet gij dan niet, dat de wetenschap een afzonderlijk terrein is, voor de meesten ontoegankelijk, en - waarover oningewijden niet kunnen noch mogen oordeelen !

Dat er zoo iets komen zou, verw; achtte Ten Hoor reeds te voren, geleerd uit het verledene, en bekend als hij was met sde ligging" van Dr. Kuyper.

Behoeft het nu nog betoog, dat deze geheele voorstelling ganschelijk bezijden de waarheid loopt?

Wat we schreven was in het minst geen verklaring van Dr. Kuyper, als schrijver der Encyclopaedie, dat hij, aan het beantwoorden van zijn recensenten, bij tweeden druk, toegekomen, niet ook zeer wel notitie zal nemen van Ds. Ten Ploor's tegenspraak; maar heel anders, een verklaring van de redactie van ons blad, dat ons blad er zich niet toe leende om op zulke wetenschappelijke quaestiën in te gaan; en zulks te minder, daar Ds. Ten - Hoor, door zijn nominalistische opvatting der dingen, zelfs de mogelijkheid van een populair geding had afgesneden.

Wat overigens de opmerking aangaat, dat e wezen op »de wijsgeerige gronden", ook hierbij sloop een kennelijk misverstand in.

Aan iedere redeneering, niet alleen aan die van Dr. Kuyper, Dr. Bavinck e. a., maar evenzeer aan die van Ds. Ten Hoor en Ds. Bos liggen »wijsgeerige gronden" ten grondslag.

Tot de wijsbegeerte behoort onder meer de logica en de »weg der kennis", en natuurlijk niemand kan in zulk een geding redeneeren, of hij komt met deze beide wijsgeerige wetenschappen, ook al merkt hij het zelf niet, in aanraking.

Het verschil is maar, dat de één dit inziet, en daarom die wetenschappen bestudeert, terwijl de ander dit niet merkt, en nu eenvoudig practisch, zonder de noodige kennis van zaken, te werk gaat.

Ook dan is er wel een wijsgeerig uitgangspunt, een vyijsgeerige achtergrond, een wijsgeerige grondslag, alleen maar ze zijn niet met bewustheid gekozen, doch slechts »op den tast en op het gevoel af", als we ons zoo mogen uitdrukken, in gebruik genomen.

Gemeenlijk nu plegen deze laatste betoogers dan aan hen, die zvel deze wetenschappen onderzochten, en dus met bewustheid te werk gingen, jia te roepen, dat ze in de philosophie verdrinken.

Gelukkig weet 's Heeren volk ook ia Nederland, juist wijl het Gereformeerd is. dat »de valsche philosophic" even verwerpelijk als sde echte. Christelijke philosophie" prijslijk is.

Er leeft nog een traditie onder ons, dat juist toen Luther de »philosophie" overboord wierp, Calvijn en zijn epigonen haar opgevischt en in veilige haven hebben gebracht.

Vandaar dat ook wij het ons steeds tot een eere rekenen, als men doet uitkomen, dat de ware, de goede, de echte, de bij het licht van Gods Woord uitgewerkte philosophie, ook in onze schrijvers tot haar recht komt.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen