Tweeërlei stelsel.

In ons artikel » Gevaar van hooggeleerden" is zeer nuchterlij k de behoefte voor elke generale Synode aan »adviezen van deskundigen" besproken, en aangetoond hoe én de kortheid der vergadering, én de aard van haar saamstelling, én het gewicht der te behandelen onderwerpen, én haar saamkomen ééns om de vier jaar" zulk »advies van deskundigen" zelfs stempelde tot één der meest onmisbare instrumenten voor een Synode, die vlug, goed en in het juiste verband met verleden en toekomst werken zal.

Op zichzelf wenschen we geen vergelijkingen te maken, maar we gaan toch niet te ver, zoo we zeggen, dat de Synode-Generaal van 1893, naar aller eenparig getuigenis, door die van iS^gy geheel in de schaduw is gesteld, wat aangaat het belang voor onze kerkrechtelijke ontwikkeling.

Algemeen is het besef dat een Synode als die van 1893 de kerken slechts ophoudt, en dat daarentegen de Synode als die van 1897 de kerken verder brengt.

En zou het nu zoo toevallig zijn, dat de eerste Synode het»ad vies van deskundigen" veelal ignoreerde, terwijl juist omgekeerd de laatste met het «advies van deskundigen" meer gerekend heeft?

Toch is ook hiermee nog niet genoeg gezegd.

Het verschil ligt dieper en is van leerstelligen aard.

Laat büs zeggen mogen, iii Welkeiï zin.

Ia Cromwells dagen kv/am te Londen een Parlement saam, dat gemeenlijk het ^a/-^'^o«^-parlement, naar een zijner vroomste leden, genoemd wordt.

Dit Parlement bestond uit mannen, die als halve heiligen bekend stonden, vrome dienaren deS Heeren, die nabij God en in zijn gemeenschap leefden, maar in Dooperschen zin schier in alle bemoeiing met de dingen der wereld zonde ^agen.

Kennis van lands-of staatszaken bezat het niet. Zijn leden waren thuis noch in de wetten, noch in de historie des lands, noch kenden ze de beginselen van het staatsrecht.

Maar dit alles konden ze ook missen, zoo werd geoordeeld. Of was niet alle wijsheid uit God? Overtrof niet een wezenlijk kind Gods szijn leermeesters in beleid" ? En was er dan eenvoudiger, was er dan doeltreffender middel denkbaar, om het goede voor land en volk te zoeken, dan dat de vroomste kinderen Gods in het Parlement zaten, en dat deze saam in het gebed gingen, en was het dan twijfelachtig of, waar deze rechtvaardigen den Heere om licht aanriepen, zou dat licht van boven ook komen?

Zoo en niet anders ging men dan ook feitelijk te werk.

De kerken moesten lijsten inzenden van de allervroomste kinderen Gods in haar midden. Uit die lijsten werden de leden van het Parlement genomen. Op 4 Juli 1652 opende Cromwell dit Parlement der heiligen, met een energieke vrome toespraak. En toen het Parlement den volgenden morgen om zes uur weer bijeenkwam, werd voorgesteld, dat men vóór alle dingen »den Heere zou zoeken", en niet aflaten eer ieder gevoelde dat Hij in het midden was. Daarop zijn deze 150 Parlementsleden toen van zes uur s' morgens tot acht uur 's avonds bezig geweest, om zonder tijd voor eten of rust te nemen, aldoor te bidden en vrome toespraken te houden, of toch maar de tegenwoordigheid des Heeren zich in hun midden openbaren mocht.

En wat was de uitkomst?

Dit, dat dit Parlement al spoedig ganschelijk onbruikbaar scheen, en dat Cromwell zelf op 12 December majoor White met honderd infanteristen in de zaal zond, om de leden de deur uit te zetten.

De majoor vroeg: »Wat doet gij hier ? " en toen de president antwoordde: •» Wij zoeken den Heere, " antwoordde deze afgezant van Cromwell? > Dan moet gij Hem elders gaan zoeken, want hier is Hij nooit geweest, "

De wereld lachte en lacht nog om dit Barebone-parlement, maar ons heeft steeds diepe eerbied vervuld voor den ernst dezer edele mannen, die, eenmaal in dwaling vervallen, maar die dwaling niet inziende, den hoogen moed hadden om op de inspraak van hun overtuiging door te gaan.

Zeker, ze dwaalden. Ze huldigden een onwaar en valsch dualisme. Ze verkeerden ia den waan, dat God de Heere zijn licht in alle ding, buiten den weg van studie en ervaring om, niet middellijk, maar rechtstreeks zendt in eiken kring die Hem aanroept.

Maar behoudens die pertinente dwaling waren ze oprecht, stonden ze eerlijk. Ze meenden wat ze voorgaven, en ze ontzagen zich niet, om in het volle Parlement veertien uren lang bidstond te houden, ten einde het onmisbare licht te ontvangen.

In zoover eeren we dus hun goede trouw en geestelijke cordaatheid.

Maar indien ooit dan is toch met historische welsprekendheid in hun bittere teleurstelling uitgesproken, hoe verkeerd dit stelsel, hoe dolend dit dualisme, hoe tegen Gods bestel ingaande deze spiritualistische eenzijdigheid is.

Hier waren 150 van Gods vroomste kinderen saam, mannen die in een ernstig, edel worstelen hun geloof bezegelden; op wie niemand een vinger zetten kon; en die alle dmgen der wereld voor Gods eere prijs gaven.

Die mannen hebben, uit volle overtuiging, uren, dagen lang God den Heere om licht en wijsheid aangeroepen.

En toch hebben ze dat licht niet van God ontvangen. Ze zijn beschaamd. En God heeft ze te schande gemaakt.

Hoe nu is dit anders te verklaren, dan daaruit, dat God toornende tegen hun dwaling, zijn heilig misnoegen uitsprak tegen hun pogen om in eigenwilligen weg van Hem af te dwingen, wat Hij in zijn bestel besloten had, niet anders dan in den weg van inspanning, studie en ervaring te geven.

Het was er mede als dat 150 vrome huisvaders saamkwamen, om van den Heere hun dagelijksch brood af te bidden, en nu vertrouwden, dat, ook al zaaiden en maaiden ze niet, en al stookte niemand den oven. God de Heere hun op hun gebed het brood wel uit den hemel zou doen neerdalen.

Het stond er gelijk mede, alsof de Joden, na Kanaan te zijn binnengedrongen, nog biddend wachtten op het Manna dat zou nederdalen.

Ze zagen het diepgaand verschil niet in tusschen hetgeen God doet door en in der menschen werk, en hetgeen Hij doet buiten der menschen werk om.

Het middellijk werk Gods verwerpend, stonden ze naar zijn rechtstreeksch werk, en naar dat werk alleen.

Dit nu was tegen de Heilige Schrift, en tegen de Gereformeerde belijdenis. Het was de Doopersche dwaling.

En daarin nu zijn ze met al hun oprechte vroomheid geslagen, naardien hun standpunt onschriftuurlijk en hun levensbeschouwing onwaarachtig was.

Zoo doet God de Heere niet.

Zeker, ook als ge des avonds uw gaslicht aansteekt, is dat licht des Heeren, en ge hebt er Hem voor te danken, maar dat licht wordt niet in uw kamer getooverd. Daar-Vooï-moet de kool uit Üe mijn gehaald. de gasfabriek gebouwd, de gasleiding aangebracht. Eü zoo eerst komt het licht van Godswege in uw huis.

En zoo nu ook was het hier.

Ook in het Parlement kan God alleen het licht geven. Maar Hij geeft het door aanleg en gaven in menschen te schenken, door hun studie te doen slagen, door hun kennis en ervaring mede te dcelen. Altegader in den weg der middelen.

En al is het nu volkomen waar, dat de vrome mensch het o, zoo gaarne anders zou willen, om het werk Gods, buiten den mensch om, te doen uitschitteren, toch is en blijft het Gods Voorzienig bestel, om het juist door menschen te doen.

En het is het owvroom verzet der vromen tegen dit bestel Gods, dat in de smadelijke ontnuchtering van dat Barebone-Parlement zoo bitterlijk gestraft is.

Maak nu de toepassing op de Synode van dit tweeërlei stelsel alvast zelf.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen