De armenzorg bij de Romeinen.

Amsterdam, 9 Jan. 1903.

Van meer dan gewone beteekenis is de dissertatie, waarop de heer J. J. Esser, leeraar aan het Gereformeerd gymnasium te Kampen, den igen December tot doctor in de letteren promoveerde aan de Vrije Universiteit. Deze dissertatie, die in het Latijn geschreven is, draagt den titel: de pauperum cura apiLd Romanos en handelt over de armenzorg bij de Romeinen.

De literarische verdiensten van dit lijvige proefschrift, bijna 300 bladzijden groot, behoeven wij hier niet uiteen te zetten. De groote nauwkeurigheid en akribie waarmede de bronnen bewerkt zijn; de rijke kennis van de literatuur over dit onderwerp; de gemakkelijkheid en zuiverheid, waarmede het klassieke Latijn als schrijftaal gebruikt wordt, rechtvaardigen den hoogen lof, die aan dit proefschrift werd toegekend. De literarische faculteit der Vrije Universiteit mag er mee gelukgewenscht worden, dat onder hare auspiciën zulke dissertaties worden geschreven.

Toch is het niet daarom, dat wij op deze dissertatie in bijzondere mate de aandacht vestigen, maar omdat het daarin behandelde onderwerp van zoo hoog belang is voor onze actueele politiek, zoodat we het bijna zouden betreuren, dat de Latijnsche taal dit proefschrift slechts voor enkelen toegankelijk maakt.

Gelijk men weet, wil het staatssocialisme onzer dagen de zorg voor de armen aan de kerk en de particuliere liefdadigheid uit handen nemen en laten uitgaan van de Overheid. Het hooger beginsel van de Christelijke barmhartigheid, dat eeuwen lang de volkeren beheerschte, moet plaats maken voor de koude zorg van den staat, die ieder een behoorlijke levens-existentie bezorgen moet. Feitelijk is dit staatssocialisme niet nieuw, maar openbaart zich daarin de oude paganistische geest. die tegen het Christelijk ideaal zich verzet. Juist daarom was het zulk een uitnemende gieep, dat Dr. Esser een historisch onderzoek instelde naar hetgeen de voor-christelijke maatschappij voor de armenzorg deed. Het machtige Romeinsche rijk, waarin door allerlei economische misstanden de tegenstelling tusschen arm en rijk evenzeer verscherpt was als in onze dagen, leed aan dezelfde kwaal van het voortwoekerend pauperisme ais onze maatschappij. Deze schreiende nood dwong ook destijds tot maatregelen. Maar waar de priesters der heidensche tempels schier niets deden; waar de hulp van enkele rijken, hoe schitterend ook, niet volstond om den nood te lenigen; daar was de Overheid verplicht de armenzorg ter hand te nemen en de Overheid wendde daarbij ten deele dezelfde middelen üan, die onze staatssocialisten als het panacee tegen de armoede aanprijzen: verstrekking van gratis voedsel, gratis baden, gratis tooneelvoorstellingen, gratis huisvesting. In dit historische beeld van een maatschappij waar de Christelijke barmhartigheid onbekend was en de Overheidszorg domineerde, kon dus worden nagegaan, welke vruchten van dezen boom ook voor onze dagen te wachten zijn. Juist daarom is de conclusie, waartoe Dr. Esser aan het einde van zijn nauwkeurig onderzoek kwam, van zoo hoog belang: „de geneesmiddelen, die men in Rome aanwendde, bleken niet opgewassen tegen de kwaal; zooverre was het er vandaan, dat het pauperisme werd onderdrukt, dat het veeleer te Rome toenam en dagelijks zijn wortelen dieper uitsloeg”.

Zoo bevat deze studie een ernstige les voor het heden. De Christelijke barmhartigheid uit te ruilen voor de paganistische Staatszorg zou het pauperisme niet uitroeien, maar de kwaal juist verergeren. Wie zich aan het verleden spiegelt, spiegelt zich zacht.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen