Voor Kinderen.

AAN VRAGERS.

Waarom zegt men soms van iemand, dat hij onder een gelukkig gesternte is geboren?

In vroeger tijd schreef men aan de sterren grooten invloed toe op het lot der menschen. De verschijning van een komeet b.v. gold als voorbode van naderende rampen. Inzonderheid geloofde men, dat er veel van afhing, onder welke ster men geboren was, d. w. z. welke ster tijdens iemands geboorte in het toppunt stond, boven de plek waar hij het levenslicht aanschouwde. Ook op andere gronden geschiedde de berekening. Vooral waren het „de 7 planeten" die daarbij in aanmerking kwamen. Was iemand b.v. onder Mars geboren, dan zou hij krijgszuchtig zijn, wijl Mars de god des oorlogs is.

Dat dit alles dwaas en zondig bijgeloof is, behoef ik wel nauwelijks te zeggen.

Onze lezer H. K. te N. vraagt:

Over psalm I : 4 der berijmde psalmen, regel 3 en 4 werd mij de opmerking gemaakt, dat dat in strijd met de Schrift was, daar er toch zulke menschen niet zijn, daar toch de Schrift zegt, dat wij allen afgevallen zijn en van nature haters Gods. Wat moet ik dien opraerker antwoorden ?

Allereerst dient wel opgemerkt, dat de hier bedoelde woorden niet voorkomen in de Heilige Schrift, maar in een berijming van een gedeelte er van.

De psalmberijming nu, geeft soms niet weer wat er staat, voegt er vooral dikwijls iets bij of tusschen, en is in den regel veel uitvoeriger dan de eigenlijke tekst.

Zoo is 't ook hier, en de aangehaalde woorden komen dan ook geheel voor rekening van den berijmer, den dichter J. E. Voet. De Schrift spreekt alleen van rechtvaardigen..

Als nu onze opmerker bovenbedoeld, zegt dat er zulke menschen niet zijn, als waarvan de psalm spreekt, dan gaat hij echter te ver. Immers er zijn oprechte menschen, rein van zeden en die het pad der deugd bewandelen, te weten, in zoover, dat een van nature zondig mensch mogelijk is, en dan alleen door de bekwamende genade Gods. Zoo heeft ook Voet het bedoeld.

Maar toch heeft hij het gezegd in den rijmpsalm in woorden en op een wijze, die niet goed zijn te keuren. Onwillekeurig toch leest men er ui^, dat de Heere God een gunstig oog slaat op de deugdzamen en braven en reinen, omdat zij dit, door eigen kracht, zijn. En dat is tegen de Schrift, die verklaart, dat er niemand is die goed doet (van nature) ook niet één. Doch in den tijd waarin de psalmen werden berijmd, het midden der 17de eeuw, begon men al meer en meer, ongemerkt, af te dwalen van het rechte spoor dat de Schrift teekent, en heil te zoeken in deugd en goede zeden en braafheid, al bleef men ook nog in belijdenis getrouw aan de waarheid, dat de zondaar om niet gerechtvaardigd wordt.

De meeste godsdienstige verzen uit dien tijd, getuigen sommige Gezangen, hebben het over deugd en braafheid en edele menschen en Godewaardige gevoelens en plichten jegens den Schepper enz. en roemen het „Weldoend Opperwezen." Nu mag daar op zich zelf iets goeds in zijn, maar 't eind was toch verkeerd. We doen daarom beter ons aan het Woord te houden en hebben alle recht om, als de psalmberijming daar iets invoegt, dat verkeerd te noemen. Alleen dienen we er bij wel te bedenken, dat vóór 150 jaar de dingen eenigszins anders werden gezegd dan nu, en de bedoeling der berijmers goed was. Alle menschen werk is gebrekkig.

In sommige verzen wordt gesproken van de Fransche lelievaan en den Britschen luipaard.

Wat bedoelt men daarmede?

De vrienden die dit vragen, denken daarbij waarschijnlijk aan de hedendaagsche Fransche vlag, die dezelfde kleuren vertoont als de onze (doch rechtstandig) en geen leliën. Toch zal hun de uitdrukking duidelijk worden, als zij weten, dat de vroegere Fransche vlag (vóór de Omwenteling) drie leliën vertoonde. De leliën waren het wapen van het stamhuis der Bourbons, dat tot het einde der i8de eeuw over Frankrijk regeerde, en ook nog eenige jaren in de negentiende.

Wat nu den Britschen luipaard betreft, de luipaard wordt afgebeeld in het Engelsche wapen, even als b.v. het onze een leeuw vertoont en het Russische een adelaar.

De uitdrukkingen beteekenen dus eenvoudig: het (vroegere) Frankrijk, en Engeland.

Wat we hier maar bij zullen voegen betreft niet zoozeer een vraag als wel een opmerking van een onzer lezers J. A. te B. Het kan ook voor anderen goed zijn het te lezen.

Er zijn in onze taal uit vreemde talen woorden opgenomen, die nu een geheel andere beteekenis hebben dan ze oorspronkelijk of letteilijk bezitten.

Domine b.v. beteekent eigenlijk niet anders dan heer of heerscher, ledikant veldbed, ingenieur vernuftige, omnibus voor allen, enz.

Maar nu gaat het niet aan, al is het jammer dat we die vreemde woorden hebben, ze te vervangen door wat ze oorspronkelijk beduiden. Wil men een domine een leeraar noemen of opziener of dergelijke — goed. Maar ik kan niet zeggen : deze of die studeert voor „heer" of „de heer" houdt catechisatie. Rhododendron beteekent letterlijk rozenboom. Toch krijg ik als ik een rozenboom bestel nooit een rhododendron.

Met nog een vraag sluiten we.

’t Is: Moet men achter wool den op genoot en ling eindigende, als echtgenoot, leerling een e voegen, als men een vrouw aanduidt?

Woorden op „genoot" en „ling" eindigende, als ze personen aanduiden, beteekenen zoowel een man als een vrouw. Een meisje is dus zoo goed als een jongen, een leerling (zonder e er achter) en een man kan spreken van zijn echtgenoot. Er behoeft dus geen e achter, die dan ook trouwens oudtijds onbekend was. Doch wel bevordert die e de duidelijkheid, wijl men nu aanstonds ziet of een man of een vrouw wordt bedoeld, en daarom is 't gebruik wel aan te bevelen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen