Gravamen tegen Art. 36.

Het rapport over het bekende gravamen tegen Art. 36, dat voor Februari de kerken moet bereiken, geeft reeds thans in onze pers aanleiding tot discussie.

Naar het ons voorkomt, is die discussie ietwat voorbarig. De Synode droeg aan een commisie de taak op haar van advies te dienen. Eerst wanneer dat advies verschenen is, zal het tijd zijn voor de kerken en de kerkelijke pers, om over dat advies haar oordeel te zeggen.

Met name de raad, die door Dr, Wagenaar in de Zuiderkerkbode gegeven wordt, om de geheele zaak in den doofpot te stoppen, verdient onzes inziens geen aanbeveling. Als hoofdmotieven daarvoor voert Dr. Wagenaar het volgende aan:

„Ea dat om twee redenen. Om tot gelukkige herziening der geloofsbelijdenis te geraken, moet een punt zeer sterk en zeer algemeen het voorwerp zijn van de biddende onderzoeking en ernstige bespreking eener geheele Kerk; en dit is tegenwoordig met art. 36 niet het geval. Men gaf wel te kennen, dat men bezwaar heeft tegen de aldaar gegeven omschrijving van de taak der Christelijke overheid op religieus kerkelijk gebied en 't daaromtrent in art. 36 als schrift matig beledene niet meer beaamt; maar van een wetenschappelijke en gemoedelijke actie om in dit zeer moeilijk vraagstuk tot dieper kennis en juiste formuleering te geraken, bleek ons schier niets. En daarom vreezen wij — met alle waardeering voor de aangewezen broeders, — dat dit zou kunnen uitloopen op het zetten van een satinet-lapje op een zwaar zijden kleed. „En hier komt bij dat in deze dagen een respectabele actie opkwam ik de Hervormde Kerk van broederen, die een ernstige poging wagen om art. 36 niet slechts voor Ket wetenschappelijk denken te rechtvaardigen, doch er zelfs den hoeksteen in vonden waarop ze heel hun kerkelijk ja, hun staatkundig leven zoeken op te bouwen.

„Indien wij nu onze, tot dusver gemeenschappelijke Confessie gaan veranderen, dan maken wij de tweeheid, waaronder de zonen van 't eene zelfde huis, waaronder de issusde Calvin in ons Vaderland, thans lijden, onherroepelijk en snijden de hereeniging, die de toekomst belooft, m.i. onverantwoordelijk af!

„En daarom hoop, ik, dat de herziening van art 39 geschoven worde op de lange baan.

„Doch wij weten niet, wat de Synode van Utrecht doen zal.”

De broederhand, die hiermede naar de voorstanders van Art. 36 in de Hervormde Kerk wordt uitgestoken, wordt echter door dezen niet zoo gul geaccepteerd.

Althans Dr. Schokking merkte in de Geref. Kerk het volgende op, waarvan de juistheid kwalijk kan ontkend worden:

Wij weten het nog veel minder en hebben geen advies in eenige richting uit te spreken.

Wel verstaan wij het advies niet, dat hier gegeven wordt, uit een kerkrechtelijk oogpunt en zou er aanleiding zijn tot meerdere vragen omtrent de beteekenis, die dan aan gravamina moet worden toegekend, als daarmee aldus gehandeld wordt; omtrent de beteekenis van de belijdenis zelve, als naar de eigen erkentenis in strijd daarmee geleerd en gehandeld wordt, en zoovele meer. Vragen, wier beantwoording ons tot gevolgtrekkingen zou leiden, die minder op het gebied van de concrete kwestie, welke het hier geldt liggen, dan op dat van onze abnormale kerkelijke verhoudingen in het algemeen.

Kerkrechtelijk is het ook ons onbegrijpelijk, hoe een Gereformeerde Synode een langs wettigen weg ingediend gravamen tegen de belijdenis met opzet op de lange baan zou mogen schuiven, alleen ter wille van de mogelijkheid, dat in de toekomst daardoor de vereeniging met de Geref. broederen in de Herv. Kerk gemakkelijker zou gemaakt worden.

Dr. Wagenaar bedoelt dit natuurlijk niet als opportuniteitspolitiek, maar feitelijk komt het hier toch op neer. De waarheid bovenal is de kloeke leus onzer vaderen geweest. En hoezeer we ook met Dr. Wagenaar alles wenschen te vermijden wat aan de vereenider „issus de Calvin" in den weg zou kunnen staan, de onwaarheid, dat men een confessie onderteekent, tegen welke men op grond van de Schrift min of meer ernstige bezwaren heeft, mag in de Kerk niet worden geduld.

Bovendien, het gevaar, dat D. Wagenaar ducht, vreezen wij niet.

De Synode heeft niet als taak opgedragen aan de bedoelde commissie, om een nieuw geloofsartikel te ontwerpen, omtrent de rechte verhouding van Staat en Kerk. Ook wij betwijfelen met Dr. Wagenaar of de tijd daarvoor thans rijp zou zijn. Het mandaat der commissie is echter veel beperkter. Zij heeft de Synode alleen van advies te dienen omtrent de ingebrachte bezwaren tegen één enkele zinsnede van Art. 36. En er is meer dan één weg om dit gravamen te ondervangen, zonder dat men, om met Dr, Wagenaar te spreken, een satinet lapje op een zwaar zijden kleed gaat zetten.

Hoofdzaak is voor ons echter, dat men in de Kerk geen slapende gravamina dulden mag. Op Gereformeerd standpunt heeft ieder het recht, op grond van Gods Woord bedenkingen in te brengen tegen de confessie. Maar de Synode moet dan ook over de juistheid dezer bedenkingen haar oordeel vellen. Doet ze dit niet, dan houdt de Confessie op, de uitdrukking van de gemeenschappelijke geloofsovertuiging der Kerk te zijn, en zou de Kerk machteloos staan, wanneer straks ernstiger afwijking van de leer openbaar werd. Wie één gravamen onopgelost laat, heeft geen recht, om ter wille van andere gravamina tucht te oefenen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen