Uit de Pers.

Het slot van het artikel, dat Mej. H. S. S. Kuyper in Ons Tijdschrift schreef over Amerika's Kerkelijk leven, laten we thans volgen:

De verschillen tusschen de onderscheidene kerken — in ons land dikwijls het éénige, waar men oog voor heeft — worden in Amerika weinig of niet gevoeld. De kerk mist dezelfde diepte als het gansche leven. Want het leven in kleine, elkander niet kennende, soms zelfs schuwende en minach tende, christelijke kringen, zooals dat bijv. ons land toont, komt niet alleen voort nit bekrompenheid en eigengerechtigheid, zooals een oppervlakkig oordeel meent, maar is evenzeer te verklaren uit den ernst van ons Holtlandsch karakter èn uit onze historie. Zoo is de, in onzen tijd met zijn geheel veranderde constellatie in de wereld der geesten, in hare heftigheid ongemotiveerde antipathie tegen Rome, die sommigen Hollanders nog altijd in 't bloed zit, alleen historisch te begrijpen. Maar niet minder uit onze neiging, om ons gedurig van alles rekenschap te geven. Wij denken veel na, wikken en wegen, en zeggen met een voor onzen volksaard karakteristiek spreekwoord, dat goed overleg , 't halve werk is. Beginselen gaan ons ter harte, wij oordeelen een kerk in de eerste d plaats naar hare belijdenis. In Amerika staat de d praktijk des levens op den voorgrond, en wordt een kerk voorkl beoordeeld naar haar arbeid op christelijk gebied. Bij ons is de groote vraag: wat denkt gij ? — in Amerika: wat doet gij ? — op de hielen gevolgd door: hoe doet gij 't ?

De namen der verschillende kerken in Amerika hebben dan ook niet veel meer beteekenis dan die welke wij aan straten of gerechten geven. De leden en predikanten dier kerken gaan op de meet vriendschappelijke wijze met elkaar om Men legt vooral den nadruk op het gemeenschappelijke in de belijdenis. Het overige, zeggen ze, is immers n maar bijzaak ?

Dit toont oppervlakkigheid. Natuurlijk. Het geheele christelijke leven is er oppervlakkig, en daardoor gemakkelijk voortglijdend op gladde baan. Men neemt het bijv. zoo nauw niet met de autoriteit der Schrift, noch met allerlei dogmatische quaesties, die bij ons dikwijls den bodem vaneenrijten. De hooge waarde der dogmatiek als vaste rots in den maalstrootn der tijden, wordt in e Amerika doorgaans onderschat. De preeken zijn dan ook vooral ethisch en practisch, slechts bij a hooge uitzondering dogmatisch. Erkend moet, dat K zij kort zijn, krachtig, frisch en met geestdrift wor­ w den uitgesproken, zoodat de menschen uitstekend z luisteren. Zelden of ooit heb ik iemand zien sla­ c pen. De HoUandsche behoefte om begrippen te m preciseeren en beginselen uit te pluizen, kent men m Amerika niet. Men geeft «mooie gedachten" en p inuttige wenken" (soms wèt keiijk mooi en zéér i nuttig) vooral zulke, die niet te veel van het gees­ d telijk digestie-vermogen der toehoorders zullen o vergen.

Men begrijpt het gevaarlijke van de opvatting De Schriit heeft duizelingwekkende diepten en ontzaglijke hoogten, en het is zware arbeid, waartoe slechts enkelen bekwaam zijn, er deze verborgen schatten uit te voorschijn te halen.

Nu kan men tegenover de Schrift tweeërlei standpunt innemen. Of zich buigen en zeggen: ik weet niets, maar ik geloof, wat God mij geopenbaard heeft, en dan de worsteling aanvaarden, om het geopenbaarde te verstaan en in harmonie te brengen met eigen leven en het leven buiten ons. Of zeggen: Ik neem uit de Schrift wat ik mooi vind en begrijpen kan.

Kiest men het laatste, dan is hiervan tv/eeërlei v het gevolg. Ten eerste, dat men een veel gemak g kelijker standpunt inneemt. Of eigenlijk kan men D hier niet van een standpunt spreken. Het is het zetten van den voet op een hellend vlak, waarop w men niet dan met uiterste krachtsinspanning bovenaan staande blijft. Wie tot die krachtsinspanning k niet in staat is, glijdt, zonder het te willen of te merken, al verder naar beneden. Een tweede gevolg g is, dat men zich min of meer de gelijke voelt van een ander, die een andere keuze uit de Schrift d doet, en dus «verdraagzaam" is jegens verder afge-k gledenen, tot de modernen incluis.

Deze geest is bezig het Amerikaansche christelijke leven te doordringen, en men begrüpt dat de praedispositie hiertoe zoo gunstig mogelijk aanwezig is. Weinig zich bekommeren om détails van belijdenis, ook niet in anderen, een op den voor grond stellen van den persoonlijken band aan Christus en het volbrengen van veel christelijke werkzaamheden, — zucht tot vereenigen, verbroe deren, tot een leven en gros, waar vriendelijkheid 'n den omgang, een streven om 't elkaar aangenaam te maken, den toon aangeven.

Hierbij komt, dat in de wereld der gedachte, daar, waar beginselen en levensopvattingen opkomen en vaste vormen aannemen, Amerika Europa volgt. Gewend op dat diepere gebied des levens Europa's mindere te zijn, laat het zich gaarne en gewillig 10 dit opzicht door Europa den weg voorschrijven.

Wie geen vreemdeling is in de geschiedenis van Europa's christelijk leven in de laatste halve eeuw, - -den tijd van 't «christendom boven geloosverdeeldheid" — begrijpt welke geest, — die nu reeds 'n Europa weinig meer meetelt en zich of opgeheven heeft tot beslister belijden öf verloopen is in driester negatie, — hier in Amerika nagist.

Niet zulke groote verschillen tusschen de kerken onderling — maar ook niet zulk een afstand tus ? chen kerk en wereld. Het kerkelijk leven staat ; n Amerika in goede reuke. Het neemt een plaats 'n vóóraan op de markt des pnblieken levens, ¹)

1) Typisch leek mij in dit opzicht een kerk in ^ew-Yorfc in een der voornaamste buurten. Op oen gevel prijkte in reuzenletters: Wij prediken ^irtstus en dien gekruist.

De plannen en daden van kerken en christelijke vereenigingen worden in de neutrale bladen besproken en meestal met groote waardeering vermeld. Zelfs van de voornaamste preeken, die Zondags gehouden zijn, vindt ge Maandagmorgen een uit treksel in de locale bladen, die overigens verre van «christelijk' zijn.

Een predikant is een man van aanzien en invloed, de beste standen zijn in de predikantenwereld vertegenwoordigd. Er is niet die vijandschap, die openlijke afkeer als bij ons. De geheele maatschappij ligt er, min of meer, onder christelijk beslag. De christennaam is in eere. En men schaamt zich dan ook niet, voor zijn belijdenis — die gewoonlijk kort van inhoud is! — uit te komen.

Zoo zien wij het kerkelijk leven in de Nieuwe Wereld zich geheel anders openbaren dan in de Oude.

Bij ons scherpe tegenstelling tusschen kerk en wereld, tusschen de kerken onderling, — dikwijls scherper dan nuttig of noodig is. In Amerika een geest van gelijkheid, van verbroedering, die niet zelden in verflauwing der grenzen ontaardt. Bij ons een zoodanig op den voorgrond plaatsen van dogmatiek en belijdenis-, dat het leven, dat méér is dan intellect en gedachte alléén, dikwijls niet genoegzaam tot zijn recht komt. 't Primaat van 't intellect wil niet zeggen, dat, wat in de tweede en derde plaats komt, guantité négligeable zou zijn. Wie zien wil, wat er van deze guantité te maken is, kan in Amerika te recht. Maar Amerika's fout is, dat het dogmatiek en belijdenis onttroond heeft, en in meer dan één kerk den schepter heeft gelegd in handen, die tot dienen en niet tot heerschen geroepen zijn. Want het is in de kerk, evenmin als in het leven, een quaestie van het een 6t het ander, — maar een quaestie van de juiste ver houding, waarin het een töt het ander staat. Het eerste, wat het eerste moet zijn; het tweede, wat het tweede moet zijn. Ieder op hun plaats, maar ook ieder in hun volheid.

Zullen wij alléén veroordeelen ? Wij, die Amerika's meerderen zijn in het handhaven van belij denis en beginselen, zullen wij er geen oog voor hebben, dat Amerika' ons vooruit is waar het aankomt op het in overeenstemming brengen van de praktijk en de vormen van het kerkelijk leven met de eischen van onzen tijd ? Wij, die in dit opzicht nog zoo dikwijs ons gedragen, alsof de ontwikkeling van het leven eenige eeuwen had stilgestaan ?

Doch waar zal ooit op aarde, ook in de Kerk van Christus, het volmaakte gevonden worden ? Wij kennen en werken allen ten deele, tot de volheid der tijden zal zijn ingegaan. Eerst dan zal de Gemeente zijn een Bruid zonder vlek of rimpel.

Gritiek op het kerkelijk leven èn in ons land èa in Amerika ontbreekt in dit artikel zeker niet. Maar die critiek gaat toch tegeiijk met een waardeering van het goede gepaard en zal daarom niet kwetsen, maar tot verbetering strekken kunnen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen