In het Fransche

In het Fransche Tijdschrift Foi et Vie, dat om zijn vaak uitnemende artikelen waard is ook in ons land meer gelezen te worden, levert de hoofdredacteur Paul Doumergue ditmaal een beschouwing over de belangrijke beslissing, die de Paus nam door deopheffjiig van de bekende vereeniging de Sillon, die op sociaal en politiek terrein werkzaam was in democratischen zin.

In hoeverre de Paus terecht of ten onrechte het streven dezer vereeniging veroordeeld heeft, die ten doel had den werkmansstand zedelijk te verheiïen, kan hier in het midden worden gelaten. Ook het feit zelf, dat de Paus deze bloeiende vereeniging, die 500 afdeelingen en 8coo leden telde, met groote energie werkzaam was onder de arbeiders en ook door verschillende bisschoppen gesteund werd, plotseling ophief, hoe belangrijk dit feit ook voor Frankrijk moge wezen, kan ons betrekkelijk koud laten. Maar wel verdient deze beslissing de aandacht, omdat, gelijk Doumergue terecht opmerkt, de Paus daardoor zijn macht zeer belangrijk heeft uitgebreid en het streven der hiërarchie, om op elk terrein de wet voor te schrijven, tot zijn uiterste consequentie is doorgedreven. Ia zooverre is deze pauselijke beslissing over de Sillonnisten een der merkwaardigste teekenen van onzen tijd.

Om dit wel in te zien dient eerst.de aandacht te worden gevestigd op het eigenaardige standpunt door de Sillonnisten ingenomen. Zooals uit verschillende uitlatingen, door Doumergue meegedeeld, blijkt, erkenden zij volmondig het onfeilbaar gezf g van den Paus in alle zaken, die de „ordre spiritueF', d. w. z. het geloof of de zeden aangaan; hierin kwam aan den Paus alleen de beslissing toe en had hij de leiding te geven aan heel de Christelijke Kerk; maar ze hielden staande, dat daarnaast een zelfstandig terrein was, l'ordre politique, het burgerlijk leven, waar zekere vrijheid van beweging den geloovige gegund was en hij het recht had door eigen studie en nadenken tot oplossing der quaesties te komen. Ook deze vrijheid vatten ze nog zeer beperkt op; ze erkenden dat de politieke en sociale actie in nauw verband stond met de zedelijke beginselen en dat de Paus over deze zedelijke beginselen ook op politiek en sociaal gebied absoluut te beslissen had. En evenzoo kenden zij aan den Paus het recht van contr61e toe om te beoordeelen, in hoeverre de politieke en sociale stelsels met deze zedelijke beginselen al of niet overeenstemden, en ze waren bereid aan deze pausel^ke beslising onvoorwaardelijk zich te onderwerpen. Maar binnen deze grenzen moest aan de geloovigen vrijheid worden gelaten om zelfstandig te arbeiden op het gebied van wetenschap, van politiek, van sociale actie enz. De Kerk, al was ze onfeilbare schatbewaars^er der zedelijke grondbeginselen, had geen Goddelijke openbaring ontvangen, waardoor ze voor al de vraagstukken, die op dit wereldlijk gebied zich voordoen, de oplossing aan de hand kon doen. Hier had de menschelijke geest vrij te arbeiden en de Kerk kon alleen de resultaten van dien arbeid toetsen aan de eeuwige beginselen van Gods Woord.

De Paus heeft door zijn beslissing aan deze illusie van vrijheid den bodem wel voor goed ingeslagen. De scheiding tusschen l'ordre spirituel en temporei, zooals de Sillonnisten die maakten, verwerpt hij als een uitvlucht. Het heele arbeidsveld van de Sillon en het sociale doel, dat ze zich voorstelde, raakt volgecs den Paus het gebied van het zedelijk leven, dat het eigen domein is der Kerk. Zelfs indien hunne leerstellingen vrij waren geweest van dwaling, zou het een zeer ernstig vergrijp zijn geweest, zegt de Paus, tegen de discipline der Kerk, dat men zich hardnekkig onttrok aan de leiding dergenen, die van den hemel de roeping ontvangen hebben èn de personen èn de maatschappijen te leiden in den rechten weg van de waarheid en het goede. Juist in dezen tijd, zoo gaat de Paus voort, waarin op sociaal en wetenschappelijk gebied de anarchie heerscbt en ieder zich opwerpt als leermeester en wetgever, moet met te meer kracht herinnerd worden, dat men de maatschappij niet zal opbouwen, tenzij de Kerk de fundamenten ervoor legt en leiding geeft aan de werkzaamheden.

Dat de Paus ten slotte nog verklaart, dat de Kerk zich niet met de politiek in eigenlijken zin bemoeit en hier aan ieder alle vrgheid laat, is natuurlijk een doekje voor het bloeden. Waar het op aankomt is, dat de Paus uitdrukkelijk in dit schrijven de voorstelling verworpen heeft, alsof aan de Kerk op iiet sociale en politieke terrein alleen het recht van controle toekomt; ze heeft bier ook de macht van te leeren en leiding te geven, en elke actie, die niet door de Kerk geleid wordt, is reeds deswege te veroordeelen.

Rome is consequent.

En juist die consequentie kan ons doen

zien, hoe gevaarlijk het is, wanneer de Kerk zich bewegen gaat op een terrein, dat haar door God niet is aangewezen. Aanvaardt men eenmaal het beginsel, dat de Kerk als „pilaar en vastigheid der waarheid" op elk terrein van heel het menschelijk leven, wetenschap, politieke en sociale actie enz. de beginselen heeft vast te stellen, leiding heeft te geven, controle heeft te oefenen, kortom, dat aan haar de directieve macht toekomt, dan móet men aan Rome volkomen gelijk geven, maar dan is het ook met elke vrijheid tn zelfstandigheid gedaan.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen