Voor Kinderen.

AAN VRAGERS.

Speeltijden. Plaatsen. Dapper. — Maten en

Onze leze? J. D. S. te Z. schrijft:

«Gaarne zag ik in de rubriek «Voor Kinderen" in De Heraut eenig antwoord op het volgende:

Meer dan eens heeft het mijn aandacht getrokken, dat de spelen der kinderen zoo regelmatig elkander opvolgen. Is" het de tqd - van knikkeren, dan knikkert alles. Hoe dat nu begint en hoe dat dit nu weer eindigt, weet ik niet precies te zeggen.

Laatst - waren mijn en andere kinderen zoo sterk aan het knikkeren, dat er was nergens anders oor of oog voor. 'k Heb er op gelet, maar zag op zekeren dag een jongen verschijnen met een hoepel en dacht: wacht, nu gaat de hoepel den knikker verdrijven. Maar mis, hoor, de knikker bleef en de hoepel verdween weer.

En nu is toch de knikker verdwenen, voor den bal, maar hoe, ik weet het niet. Alles bal en nog eens bal, en de knikkers, er wordt niet naar omgezien, 't Schijnt in eens waardeloos bezit te zijn.

Tegelijk nu dat men hier knikkert, wordt dit elders ook gedaan. Op mijn weg een keer naar Groningen en naar Friesland bemerkte ik dit. Ja zelfs in Amerika, althans te Paterson. Mijn broer schrijft mij dit naar aanleiding mijner vraag «hoe en - wat de kinderspelen daar zijn": Op dit oogenblik!zijn ze druk aan het knikkeren, waarbij niet weinig gekibbeld en geschreeuwd wordt; de spelen zijn vrij gehjk als bij u legt hij. 'k Heb persoonhjk eens geprobeerd om er een ander spel tusschen in te doen, maar een oogenblik gelukt dit, doch al spoedig staat mijn ander spel er buiten en op zij gedrongen.

Weet u nu misschien ook een verklaring hiervan en hiervoor te geven?

Die kinderenwereld is toch een wereld op zich zelf, en nu dat verschijnsel in dat kleine koninkrijk is mij een raadsel.

lo. Dat telkens terugkeeren op vaste tijden van zekere vaste spelen, niet alleen binnen maar zelfs buiten het vaderland.

2o. Dan, hoe komt het aan den gang dat bepaalde spel, - waar is het begin en - waar is het einde. Met het antwoorden hierop loudt n mij zeer verplichten.

U toebiddende des Heeren ondersteunende enade bij 't klimmen uwer jaren, en een elderen geest, geleid, meer en meer door Gods eihgen Geest, dit u toewenschende; die naij van ijn kinderjaren af fk ben nu 38 jaar) zoo enig gezellig oogenbhk hebt verschaft door w peimevruchten, verbHjf ik enz.

Een juist antwoord op deze vraag is niet geakkehjk te geven. Toch merken we het volende op:

Het is bijna ongelooflijk, hoe lang oude zeden n gebruiken onder het volk voortleven, welk een taai leven zij hebben. Zoo gaat het b.v. et den zoogenaamden Luilak in verschillende laatsen van ons land, den Zaterdag vóór Pinkster, et den «Hartjesdag" te Amsterdam in Augustus nz. Nooit worden die dagen vergeten, ofschoon ooit te voren aangekondigd.

Ik hoorde eens den Vlaamschen professor erriest vertellen, hoe de kinderen in zijn omeving bij het spelen versjes zingen, waar nieand een woord meer van begrijpt. Hoogst.

waarschijnlijk zijn die versjes afkomstig uit de dagen toen de landen aan de Noordzee nog door heidenen werden bewoond.

Ook de kinderspelen als balslaan, (niet het misselijke voetballen) knikkeren, hoepelen, zijn van zeer ouden oorsprong. De tijd van het jaar waarin elk spel voorkomt, werd vroeger hoofdzakeUjk bepaald door het weder. Toen was het hier veel kouder en vochtiger dan nu. In de koude dagen paste b.v. hoepelen; in warmer tijd knikkeren. Doch natuurüjk hield men zich niet strikt daaraan. Voorts diende rekening jgehouden met de gesteldheid van den grond. De meeste wegen ook in de steden waren niet bestraat, veranderden spoedig in modderpoelen en waren een goed deel des jaars voor knikkeren en hoepelen b.v. ongeschikt. In den mooien zomertijd kwamen de vliegers te voorschijn.

Deze laatsten zijn trouwens zeer algemeen. Men vindt ze overal tot in Japan toe, waar ook volwassenen er zich mee vermaken. Overigens zou ik uit het voorbeeld van Paterson, door onzen inzendera angehaald, nog geen vast besluit durven trekken, wijl te Paterson nog al veel Nederlanders wonen. Ik vermoed dat b.v. in Zuid-Amerika weinig gehoepeld of getold wordt behalve dan in plaatsen waar zich Nederlanders gevestigd hebben.

Dat zijn slechts opmerkingen, waar misschien nog veel is bij te voegen. In elk geval een geheime algemeene vergadering om de spelen en den tijd te bepalen, is nog nooit ontdekt, 't Is de kracht der oude gewoonte die hier werkt.

Reeds oudtijds trok het de aandacht. Onze dichter Huygens zong al vóór bijna drie eeuwen:

De kind'ren weten tijd van knikkeren en [koten'); Ook zonder almanak en is 't hun nooit [ontschoten Wanneer 't goed knikkeren, wanneer 't [goed koten wordt. Zoo lang schiet alle kracht van redenen [te kort. Tijd doet en tijd doet niet, tijd geeft en wil niet geven; Al wie wat goeds verzint mag 't niet altoos [beleven.

Dit versje moge niet al te duidelijk zijn, er blijkt toch uit dat de toestanden eeuwen geleden juist dezelfde waren.

Een lezer, die een brief uit de Dapperstraat te Amsterdam heeft ontvangen vraagt of die naam ziet op het woord dapper of iets anders.

Nu vele steden met geheele buurten worden vergroot, is men op de gedachte gekomen de nieuwe straten te noemen naar groote mannen uit vroeger of later tijd, en dan zoo, dat»soort bij soort" komt. Aldus heeft men te Amsterdam een schildersbuurt, een dichterswijk, een voor staatslieden enz.

Buiten de Muiderpoort ligt o. a. de buurt, die de stadsbeschrijvers in herinnering houdt. Daar vindt men de Commelinstraat, de Wagenaarsrraat, de Domselaarsstraat, de Von Zesenstraat (naar den Duitschen ridder Philip von Zesen) en ook de Dapperstraat.

Dapper was een stadsbeschrijver, wiens boek over Amsterdam dagteekent uit de tweede helft der zeventiende eeuw. Het werk is ongeveer zoo groot als een Statenbijbel in groot formaat, en heeft veel fraaie platen. Het is nog zeer bruikbaar.

Een onzer lezers vraagt wat bedoeld wordt met de uitdrukking:

„Verscheiden namen van maten en plaatsen zijn aan deelen van het lichaam ontleend”.

"' Dit zal duidelijk worden als we letten op het volgende:

volgende: Bekend zijn als de namen van maten : de el (lengte van elleboog tot middelvingertopj; de palm (van de hand); de duim (evenzoo); de èop (voor hoofd); de voet; een span (van een hand).

In de aardrijkskunde hebben wij: de èruin van een heuvel; den voet van een berg; den rug-van een berg; den boezem der zee ; een tand (rotskam of punt); een oog of eye voor eiland (oudtijds) Schiermonnikoog ; den mond van een rivier.

Meer zijn zeker nog hierbij te voegen.

¹) of bikkelen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen