Wiens blik niet

» Amsterdam, 17 Januari 1919.

Wiens blik niet han^n blijft aan de oppervlakte van ons kerkelijk leven, dat schijnbaar zoo kalm en rustig daar heen vloeit vergeleken met de wereldschokkende gebeurtenissen om ons heen, en zich ook niet verleiden laat door weinig zeggende statistische cijfers, op wier nauwkeurigheid men nog niets aan kan, maar nagaat welke krachten er in het verborgen werken en welke geesten er rondwaren, zal ons toestemmen, dat er van een rust, die roest, geen sprake is, maar dat allerlei vraagstukken aan de orde komen, die getuigen, dat men met het bestaande niet meer tevreden is en naar nieuwe banen voor het kerkelijk leven zoekt, opdat zich dit te beter kunne aanpassen aan de machtige denkbeelden, die den geest van onzen tijd bewegen.

Op zich zelf behoeft dit niet te bevreemden. De Kerk van Christus staat nu eenmaal niet geïsoleerd in de wereld ; ze leeft niet op een rotseiland, waaromheen de golven kokend en wildbruisend opspatten, maar dat zelf daardoor niet geschokt of veranderd wordt. Haar symbool is veel meer het schip, dat op deze zee zelf vaart èn daarom al de wisselingen van wind en getij mede doormaakt, die op deze wereldzee worden gevonden.

De_ tijd nu, waarin we leven, draagt tot signatuur dat het oude verouderd is geworden en alles naar nieuwe vormen zoekt. De ontzettende oorlog, die achter ons ligt. eeft op de meest aangrijpende wijze ons "^ , » jr j doen zien, hoe heel het politieke en sociale gebouw, dat door de geslachten voor ons was opgetrokken en waarin men meende zoo veilig te leven, op verkeerden grondslag was opgetrokken, ' innerlijk vermolmd en verrot was, en daarom bij den eersten windstoot wel ineenstorten moest. Hoe onuitroeibaar de hoop is in het menschelijk hart blijkt wel daaruit, dat zelfs na dezen ondergang van heel een wereld, de menschheid niet in moedeloosheid neer gaat zitten bij' de puinhoopen, maar overal een krachtige actie ontwaakt, om uit den chaos, dien deze oorlog achterlaat, tot een nienwe wereldorde te komen, die meer geluk en vrede voor de menschheid medebrengen zal. We verkeeren daarom in een overgangstijdperk; het oude is weggevallen en het nieuwe moet nog komen. En het zijn de barensweeën van dat nieuwe leven, dat komen gaat, die de volkeren zoo heftig ontroeren en tot zulke revolutionaire excessen verleiden. Een vlucht van nieuwe denkbeelden zweeft door de lucht, bekoort als een schitterend fata morgana het oog der volkeren en ontsteekt vooral de harten der jongeren, zoo vatbaar voor idealen, in laaienden gloed. Na de scherpe arinthese, die tusschen de volkeren bestond, en die steeds zwaarder militaire lasten oplei en ten slotte tot de geweldige explosie van den wereldoorlog voerde, dweept men nu met een volkerenbond, die alle volkeren als broeders saam zal doen wonen in één huis, aan alle bewapening een einde zal maken en alle oorzaak van twist en tweedracht zal wegnemen. Niet minder wordt men bekoord door de leuze van een democratie, die aan de geheime kabinetten en de dynastieke veroveringszucht der vorsten een einde zal maken, de macht in handen zal brengen van het volk, waaronder men dan liefst den arbeider verstaat, en aan de uitbuiting van het proletariaat een einde zal maken. En waar men aan alle sociaal verongelijkten recht wil doen wedervaren, daar komt men ook met bezieling op voor de rechten der vrouw, die al te lang de slavin van den man is geweest, maar die nu een zelfstandige plaats naast hem zich veroveren wil, door harden arbeid op fabriek of kantoor haar eigen brood wil verdienen, en op politiek gebied medezeggenschap eischtdoor het passief en actief kiesrecht te vragen.

Al deze denkbeelden doen ook op kerkelijk gebied hun invloed gelden, zij het dan ook in een anderen toonaard getransponeerd. Zooals men op politiek gebied voor een volkerenbond opkomt om de scherpe nationale anthithese te-verzachten, zoo dweept men op kerkelijk gebied met een synthese, die over alle staketsels van kerkmuren heen, de christenen weer vereenigen zal. Van de vaste belijndheid van eigen Confessie is men a; fkeerig en het algemeen christendom, kleuri^ios en vaal, trekt aan en boeit de geesten. De Christelijke Studentenvereeniging, hoe uitnemend in haar opzet, om te trachten ook onder de intellectueele jongelingschap, weer voor Christus te winnen, wat dreigde door de macht der ongeloovige wetenschap te loor te gaan, bleek toch op den duur een gevaar op te leveren, ook voor onze jonge predikanten, waarvoor het oog niet mag gesloten worden. Bestond bij een vroegere generatie wellicht te veel neiging voor een dogmatisme, dat door eenzijdigheid aan de eischen van de mystiek niet genoeg recht deed wedervaren, thans dreigt veeleer het gevaar, dat de band aan de Belijdenis steeds losser zal worden en al meer het Evangelie, dat men > op een stuivertje kan schrijven", het eenige credo zal worden, dat men overhoudt.

Niet minder doet de sterke democratische stroomin^die thans onder de volkeren den toon aangeeft, haar invloed op kerkelijk gebied gevoelen. Tegen een gezonde democratische ontwikkeling heeft het Calvinisme zeker allerminst bezwaar, en ook in de Kerk is niemand sterker opgekomen tegen alle autocratie en tyrannie van het ambt dan Calvijn. Dat onze Kerkenorde op dit punt nog voor verbetering vatbaar is, zullen we dan ook geenszins ontkennen, en zelfs is hpt een der meest belangrijke-vraagstukken voor de toekomst, hoe de gemeenteleden nog meer zullen kuiinen deelnemen aan het actieve kerkelijke, leven. Maar de revolutionaire geest, die zich zoo licht met deze democratie huwt en die op kerkelijk gebied zich openbaart in een independentisme dat het door Christus ingestelde ambt op zij schuift en de regeermacht bij het volk wil overbrengen, gaat lijnrecht tegen Christus en Zijn woord in.

En hetzelfde geldt evenzeer voor de zoo machtige beweging van de vrouwenemancipatie, die thans de volkeren meesleept en vooral aan de vrouw het kiesrecht wil schenken. Ook hierbij zal zeker geen Christen ontkennen, dat aan de vrouw krachten en gaven geschonken zijn, di6 niet zonder schade voor de Kerk ongebruikt mogen worden gelaten. In hoeverre met name bij de diakonie, het ambt der barmhartigheid, meer dan. tot dusver, van de hulp der vrouw gebruik kan gemaakt worden, is dan ook een der ernstige vraagstukken', waarop de „aandacht wel gevestigd mag worden. Maar de revolutionnaire geest, die het onderscheid tusschen man en vrouw, door God in de Schepping gesteld, wil uitwisschen en beiden als gelijken wil laten optreden, gaat tegen het Woord Gods in, en het is zeker geen onbedenkelijk teeken, wanneer deze tijdgeest ook in de Kerk doordringt en ook daar de wet wil stellen.

Bedenkelijker echter dan dit drietal teekenen, waaruit de invloed van den tijdgeest op het kerkelijk leven blijkt, is, dat ook de eerbied voor, het vasthouden aan en het onbepaald buigen voor het-Woord Gods afneemt. De eerste vraag is niet meer: wat zegt God de Heere ons in de Schrift, maar hoever kan ik met dezen tijdgeest mede gaan. Tegenover de ongeloovige critiek wordt soms een zeer slappe houding aangenomen. En .er zijn helaas uitingen genoeg, waaruit blijkt, hoe men onder allerlei schoonklinkende betuigingen feitelijk het gezag van de Schrift ondermijnt en afbreekt, zoodra deze met onze eigen opvattingen niet strookt. En als de Kerk het Woord Gods loslaat, dan verliest zij al haar kracht in den strijd met den geest der wereld. Want in dien strijd is aan de Kerk geen ander wapen toebetrouwd dan het Woord Gods.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen