'Hier leert de natuur ons zelf den weg' - pagina 117

natuurkunde en geloof in de jaren dertig

116

de consequenties van dat uitgangspunt ten volle rekenschap geeft’.46 Sizoo zag echter vooral mogelijkheden voor een christelijke natuurfilosofie, omdat de invloed van de beginselen op het gebied van de wijsgerige bezinning het meest aanwijsbaar zou zijn.47 Deze christelijke natuurfilosofie moest beginnen bij de experimentele feiten: ‘De Christelijke natuurwetenschap erkent ten volle de noodzakelijkheid van de feitelijke kennis der natuur, echter niet om dan bij de feitelijke kennis te blijven staan, maar om ze op te nemen in het brede verband onzer beschouwing der geschapen wereld.’48 Sizoo maakte zich echter ook geen positivistische illusies over de eenduidigheid van deze feitenkennis. Het lijkt erop dat Sizoo wat genuanceerder over de methode en experimentele resultaten van de natuurwetenschap sprak dan Schouten deed in zijn kritiek op Hepp. Sizoo stelde dat ‘experimentele feiten’ worden verkregen ‘met gebruikmaking van de viervoudig verbonden methode van analyse en synthese, deductie en inductie op basis van algemeene vóóronderstellingen, zoowel omtrent onze kennis als omtrent de natuur’.49

‘fragmenten uit de geschiedenis’ ‘Het vraagstuk der betrekking tusschen natuurwetenschap en religie is meer dan een theoretische of academische kwestie. Het is door de eeuwen heen vervlochten geweest met de algemeene problematiek van het geestelijke en cultureele leven. Het heeft op de meest actieve en agressieve wijze ingegrepen in menigen persoonlijken strijd’, zo begon Sizoo een referaat voor de Natuurphilosophische Faculteitsvereeniging op 17 november 1936. En hij vervolgde: ‘Wie meent het vraagstuk terzijde te kunnen schuiven door het te kenschetsen als een zinloos probleem, voortkomend uit een niet gerechtvaardigde verbinding van twee ongelijksoortige grootheden, doet goed zijn meening te toetsen aan de historie.’50 In zijn lezing zou Sizoo deze toetsing aan een aantal ‘fragmenten uit de geschiedenis’ uitvoeren en conclusies trekken over de relatie geloof-wetenschap in verleden en heden. Sizoo wilde dus niet een geforceerd, academisch verband leggen tussen het calvinisme en de wetenschap zonder daarbij de feitelijke situatie in het verleden en in het heden te betrekken. Voor hem persoonlijk was het bijvoorbeeld tijdens zijn studententijd echt een ontdekking ge-

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen