1935 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 62

40 r ^ zichzeH-niet-gelijkblijvende phenomena op d e wijze der Eleaten als niet-zijnde te veronderstellen en daarvoor m de plaats te stellen een werkelijkheid, die aan zichzelf gelijkbhjft, w o i d t voldaan aan den eisch van het ,,nihil ex nihilo" E e n dergelijke werkelijkheid w o r d t niet aan onze zinnen geopenbaard W a n n e e r zij toch als zijnde gesteld w o r d t , moet zij zijn ontsproten aan den menschelijken geest D a t dit wereldbeeld daardoor een volkomen anthropomorph karakter d r a a g t (waarin de mensch zichzelf als m een gevangenis opgesloten h e e f t ) , behoeft geen betoog Z o o a l s w e reeds opmerkten, b r e n g t het , nihil ex nihilo" met zich mede een omstructureenng van de werkelijkheid, m identieke, aan zichzelf gelijkblijvende toestanden en processen D i t sluit m zich, de tijdelijke en ruimtelijke contiguiteit dezer processen en tevens het causa equat effectum, m a w de equivalentie van oorzaak en gevolg Het belangrijkste is, dat dit beginsel ook een eventueel logische betrekking tusschen oorzaak en gevolg met m den weg staat H e t bijzondere van een syllogisme is, dat zij is een verbinding van twee oordeelen, deze verbinding kan slechts tot stand komen, indien deze twee oordeelen één lid gemeen hebben Dit lid k a n zijn het subject of het predicaat U i t de analyse v a n onze oordeelsverbindingen volgt, dat dit gemeenschappelijke lid steeds is een stuk van de werkelijkheid Deze werkelijkheid w o r d t m de premissen op onderscheidene wijze beschouwd; het zijn deze beschouwingswijzen, die m de conclusie volgens de wetten der logica tot een nieuwe synthese w o r d e n verbonden, de werkelijkheid zelve blijft in het geheele syllogisme aan zichzelf identiek w o r d t als het w a r e door het syllogisme niet aangeraakt E e n aan zichzelf gelijkblijvende werkelijkheid ligt echter ook aan het ,,nihil ex nihilo" ten grondslag, zooals men ziet w o r d t door het ontische probleem aan te vatten op de wijze van Hamilton (en der Eleaten) een ,,Logik der T a t s a c h e n " mogelijk ledere oorzaak biedt zoodoende de premissen, uit welke volgens logische w e t t e n de werking k a n w o r d e n afgeleid H e t identiteitsbegmsel, dat m het ,,nihil ex nihilo" ligt uitgedrukt, vinden we, zij het m eenigszms anderen vorm, m de logica terug D a a r leeren wij, dat, mdien door het denken iets, bijvoorbeeld A, gesteld wordt, dit met zichzelf identiek moet blijven en niet tegelijk niet-A kan zijn W i j zijn er echter eveneens van overtuigd, dat, w a n n e e r A heden A is, dit morgen ook het geval zal zijn, m a w , dat de tijd geen [actor is, die een door het denken gestelde identiteit aantast Dezelfde overtuiging d r a g e n wij over op de tegenover ons gestelde werkelijkheid W i j meenen, dat een werkelijk zijnde, evenals zulks met een gedacht zijnde het geval is ook door den tijd als zoodanig o n a a n g e t a s t w o r d t gelaten Bewijsbaar is deze meen m g met, wel is ze het richtsnoer, dat ons denken bij voortduur leidt.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen