1937 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 157

147 Damit 1st die bisherige atomistische H y p o t h e s e zum R a n g e emer wissenschafthch wohlbegrundeten Theorie aufgestiegen' <>•>) M a c h Leitgedanken, Physikalische Zeitschrift 1910 p 603 P O , p VIII 70) O a N Bohr A t o m t h e o n e und Naturbescheibung (1913) •71) Jordan, a w , p 123 7^) M a c h , P O , p 3 7^) M a c h , Mechanik 5e uitg 1904, p 532 74) Jordan, a w . , p 119 75) Jordan, a w , p 96 en 123 In de eerste der twee hier bedoelde passages bespreekt Jordan de quantenmechanica Hij ziet in deze, door Heisenberg het eerst opgestelde theorie weer eén van de meest typische voorbeelden van de , positivistische bescheidenheid" van de moderne physica De opzet dezer theorie bedoelde namelijk , G r u n d l a g e n zu gewinnen fur eme quanten-theoretische Mechanik die ausschheszhch auf Beziehungen zwischen pnnzipiell beobachtbaren Groszen basiert ist" (Heisenberg, Zeitschr f P h y s 33 879 1925) Schrodinger doelt dan ook o a op Heisenberg Born en Jordan w a n n e e r hij schrijft E s gibt heute nicht wenige P h y s i ker, welche ganz im S m n e von Kirchhoff und M a c h die Aufgabe der physikalischen Theorie ledighch m emer moglichst sparsamen mathematischen Beschreibung der empirischen Z u s a m m e n h a n g e zwischen beobachtbaren Groszen erbhcken, d h emer Beschreibung welche den Z u s a m m e n h a n g moglichst ohne Vermittlung prmzipieli unbeobachtbarer Elemenle wiedergibt" ( A n n d P h v s 79, 751, 1926) M e n besluite echter niet te spoedig dat de hier bedoelde tendens der moderne physica geheel m den zm van M a c h " is D e beobachtbare Groszen", die Heisenbeig bedoelt, zijn frequenties" en , intensiteiten" van spectraallijnen en de onafhankelijk van de spectroscopie, b v door proeven over electronenbotsmgen vaststelbare ,,energie-niveaux" E r is geen bezwaai tegen deze grootheden , beobachtbar ' te noemen, als men maar goed bedenkt dat beobachtbar" dan slechts beteekent, dat de aan deze theoretische begrippen beantwoordende getalwaarden met zekere benadering uit de resultaten van physische metingen kunnen worden gededuceerd H e t wordt echter wel bedenkelijk, w a n n e e r Jordan het begrip ,,Beobachtung" in den hier bedoelden zm m eén adem gebruikt met het begrip ,,Érlebnis", vooral als dit dan nog bovendien geschiedt m het kader eener pleitrede voor M a c h bij wien ,,Erlebnis" steeds ,,sinnliches Erlebnis" beteekent 70) O a P Duhem, a w noot 52 Z i e ook M H a r t m a n n P h i losophic der Naturwissenschaften 1937 77) Jordan a w , p 135 en 136 In verband met deze passages rijst de vraag of Jordan inderdaad van meenmg is, dat het positivisme, dat hij hier bedoelt, nog steeds hetzelfde is als hetgeen hij

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen