1946 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 65

den politieken vijand — waren zij geen geletterden? W a s Fourcroy. die eerst zijn weldaden genoten had en hem nu den dolkstoot in den rug gegeven had door hem wegens ,,gebrek aan burgerzin" (incivisme) uit te zuiveren en daarna zijn plaats in te nemen, was Fourcroy dan geen beoefenaar van de natuurwetenschap, die ,,de menschheid zacht maakt door haar te onderwijzen"? Met welk een teleurstelling moet de loopbaan van Lavoisier, Condorcet en zooveel anderen geëindigd zijn, teleurstelling in de aangeboren of door de rede verkregen goedheid van den mensch. Hadden zij den steun gehad, niet van de philosophic, maar va;i die religie, die ,,waar is, omdat zij onze natuur gekend heeft" '90)_ zjj zouden niet zoo teleurgesteld geweest zijn. Die ware religie eischt van ons een volkomen eerlijk en onbevooroordeeld onderzoek van de natuur. Wij mogen geen systemen bouwen, ook geen z.g. ,,christelijke" systemen. Wij willen de natuur doorvorschen in het volle vertrouwen, dat ook Galilei en Kepler bezieldfe, dat de vinger Gods het woord Gods niet zal tegenspreken. Daarom past tegenover de natuur, het werk van God's handen, evenzeer eerbied als tegenover de Schrift. Het rechtlijnig redeneeren, het alles ondef één gezichtspunt willen zien, is het kenmerk van de systemen : alles met organische moleculen, of met materie en beweging, of met kracht en stof, of met energie verklaren, de natuur persen in het keurslijf van de eenheid, waaraan onze geest nu eenmaal zoo'n behoefte heeft en waaraan de werkelijkheid zoo hardnekkig weerstand biedt, komt in conflict met de religie. De echte wetenschap niet! De systeembouwers, Lamettrie en Holbach, Büchner en Ostwald, waren ongeloovigen; waarlijk groote natuurvorschers, Boyle, Newton, Boerhaave, s' Gravesande, Faraday, Maxwell, Pasteur, getuigden, dat hun christelijk "geloof hen inspireerde tot hun onderzoek. Die religieuze overtuiging dwong hen tot uiterste nauwgezetheid in het verzamelen en erkennen van de feiten : de eerbied voor de werkelijkheid overwon bij Kepler het neoplatonische 19^), bij Boyle het mechanistische vooroordeel, die eerbied voor 180) Pensees, fr. 433 : „Il faut, pour faire qu' une religion soit vraie, qu' elle ait connu notre nature". 1"') R. Hooykaas, Het hypothesebegrip van Kepler, Orgaan Chr, Vereeniging van Natuu»- en Geneeskundigen, 1939.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen