1946 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 45

39 maar dezelfde w e t tusschen deeltjes van verschillenden vorm, is een bijkomstigheid, die hij ons niet toelicht. Hij vindt zijn verklaring zoo eenvoudig en helder, dat hij beweert niet t e zien w a t men er tegenin zou kunnen brengen ^^5); hjj denkt nu ,,bewezen" te hebben, dat alle chemische affiniteiten niets anders zijn d a n de algemeene gravitatie en is van meening, dat ,,de duisterheid der scheikunde grootendeels komt, doordat men de beginselen weinig gegeneraliseerd heeft"! i ^ ^ ) . H e t is dus weer de hoogmoed van den .,esprit d e système", die in één blik met den geest meent te omvatten w a t generaties door moeizaam experimenteeren moeten veroveren, het is de hoogmoed v a n den speculatieven philosooph, die het laboratoriumgezwoeg overlaat aan zielen van lagere orde dan de zijne. T r o u w e n s , experimenteeren is zijn ,,fort" n i e t : hij houdt, tegen het inzicht van de chemici van zijn tijd, op grond van zeer slordige proeven, platina voor een mengsel van goud en ijzer i ^ ^ ) ; het werkelijk bestaan van de organische moleculen zag hij met „het oog des geestes" en niet met het mikroskoop en als zijn vereerder G u y t o n de M o r v e a u hem voorstelt om zijn meening, dat diamant een ,,plantaardige a a r d e " bevat, te toetsen door verbranding in een smeltkroes van goud, a n t w o o r d t hij : ,,De beste smeltkroes is de geest". G u y t o n de Morveau, nog niet onder invloed van Lavoisier, a a n v a a r d t Buffon's verklaring met een geloovig gemoed : de voorstelling van de cartesianen over het tot stand komen van de chemische verbinding is volgens hem een ,,roman physique", maar de verklaring van Monsieur de Buffon heeft geen bewijs noodig, d a a r zij „ h a r m o nie" b r e n g t in alle werkingen der natuur. G u y t o n moet echter erkennen, dat het ons onmogelijk is den vorm der deeltjes te bepalen i ^ s ) . Macquer, die toegeeft, d a t het uiteindelijk doel der chemische theorie is : alle verschijnselen terug te b r e n g e n tot de zwaartekracht, twijfelt ^^) Histoire naturelle générale et particuliere servant de suite a la Theorie de la Terre et d' introduction a 1' histoire dei^ Mineraux. Supplément Tome I, Paris 1774. p. 75 (Reflexions sur la lol d' Attraction) : „Cette explication me paroit si simple et si claire. que je ne vois pas ce qu' on peut y opposer", (Het is of men Descartes hoort!). ^^") ibid. p. 75 : „L' obscurité de la chimie vient en grande partie de ce qu' on en a peu generalise les principes, et qu' on ne les a pas réunie è ceux de la haute physique". ^'^'') Histoire naturelle des Mineraux, Tome III, Paris 1785. p. 319 : „J' ai démonstré par des observations exactes (vol. I, Supplements p. 301) qu' elle (la platine) est toujours attirable a 1' aimant". ^'•^^) Chimie, 1778, II, 3.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen