1946 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 27

21 Musschenbroek hield bij d e rectoraatsoverdracht in U t r e c h t (1730) een rede , O v e r de methode om physische proefnemingen te doen' ''^) N i e t geheel vrij van sensuahstischen invloed, betoogt hij, dat we de dingen met als metaphysische entiteit, m a a r als combinatie van zmtuigelijk w a a r g e n o m e n eigenschappen moeten beschouwen '^*'') , M e n moet m de physica geen hersenschimmig idee n a a r eigen willekeur fantaseeren, maar ideeën vormen in overeenstemming met de eigenschappen van de lichamen" ''7) O o k Musschenbroek acht echter de redeneering, naast de zintuigelijke waarneming, onmisbaar in de natuurkunde "^^ D e experimenteerkunst, de grondslag der natuurwetenschap, w o r d t nu door hem kritisch beschouwd, hij legt foutenbronnen bloot en wijst op het gevaar van conclusies uit onnauwkeurige experimenten In zijn Elementa physicae (1734) wijdt hl] ook een beschouwing aan de analyse, w a a r d o o r de Rede van de verschijnselen tot de oorzaken komt, en aan de synthese, waardoor men uit de oorzaken weer de verschijnselen afleidt, door de analogieredeneermg komt men zelfs nog buiten het bereik van analyse en synthese m a a r deze moet met groote voorzichtigheid toegepast w o r d e n ''9) Evenals Boyle beschouwt Musschenbroek de scheikunde als een belangrijk onderdeel der natuurphilosophie Hij weet, dat er velen zijn, die, teleurgesteld door de onvolmaaktheid en de onaf-heid der expenmenteele wetenschap, zich nog slechts bezighouden met mathematische afleidingen uit d e phaenomenen H o e groot hl] echter ook het nut van mathematische physica en astronomie acht, toch keurt hij het af d a t men daarvoor het experiment zou verwaarloozen §0) Hier trekt hij een lijn met s* G r a v e s a n d e , die het betreurde, dat expenmenteele en mathematische physica uit elkaar begonnen te groeien, hij wenschte, dat zij één geheel zouden vormen ''^) P van Musschenbroek, Tentamma experimentorum naturalium captorum m Academia del Cimento quibus orationem de methodo mstituendi expenmenta physica addidit Lugd Batav 1731 '") op cit (De methodo) p IV quicquid de corponbus intelligitur, consistit modo in scientia proprietatum, quibus, admodum inter se diversis, a Creatore donata sunt harum omnium concursus, veluti partes aliquod totum constituentes, corpus quodcunque componit ' ' ) De methodo, p XLIII non agitur m Physica reali, quamnam Chimaencam de corpore fmgere ideam, sed quasnam ideas proprietatibus corporis convenientes formare debeas '''*) De methodo, p V Ratione nempe multoque profundius in corpore penetrat, quam solo sensu unquam caeteroquin perven^sset '''•) Brunet, Les physiciens etc, p 85 s) Brunet, op cit p 95

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen