Psychische Aktiviteit - pagina 34

32 In het bewustzijn kunnen tegelijkertijd verschillende bewustzijnstrappen aanwezig zijn. Zoo wordt dus het bij elkaar zijn van hoofdtaak en bijtaak mogelijk, wijl dan de hoofdtaak met een hoogeren bewustzijnstrap correspondeert dan de bijtaak. Het verband van bewustzijnstrappen en taken geeft een inzicht in de wijze, waarop de psychische aktiviteit het meest tot uiting kan komen. De inhouden immers, die niet tot de momentane hoofdtaak behooren, kunnen daarom wel in aanmerking komen, wat immers niet goed te begrijpen zou zijn, wanneer men alleen met het begrip bewustzijnsnauwte rekening hield. Zij kunnen in een bijtaak opgenomen worden en aldus op een lageren bewustzijnstrap tot uiting komen, omdat zi^ behooren tot het geheel of de eenheid der momentane werkzaamheid. Hierbij dienen gememoreerd te worden de interessante onderzoekingen van BüHLER over gedachten'). Door verzameling van de gegevens, door de (geoefende) proefpersonen verstrekt, kwam hij tot de alleszins gerechtvaardigde conclusie, dat de voorsteUingen niet als de draagsters van het denken konden beschouwd worden. Daarvoor traden ze in het bewustzijn te sporadisch op, te toevallig, te fragmentarisch. Zouden ze ontbreken, zoo werd onmiddellijk gevoeld, dan zou de zekerheid en duidelijkheid van het denken geen schade lijden, zij konden als bijproducten beschouwd worden, die niet tot het wezen van het proces behoorden. Er zijn gedachten •— de protokollen van BüHLER bewijzen ook dit —, waarbij elke aanwijzing ontbreekt, dat het fundament der aanschouwing in een of anderen vorm aanwezig is. De proefpersonen gaven telkens op, dat van woorden of voorstellingen geen spoor aanwezig was. Mocht men denken, dat het innerlijk spreken, d. z. de optische, akustische of motorische woordvoorstellingen, toch noodzakelijk zou moeten begeleiden, dat wat men gedachte zonder aanschouwing noemt (denken is innerlijk spreken, 1) BüHLER, Tatsachen und Probleme zu einer Psychologie der Denkvorgange. Ueber Gedanken. Archiv für die gesamte Psychologie. Bd. IX, S. 317.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen