Psychische Aktiviteit - pagina 41

39 de psychopathen), die in ons laboratorium gedaan zijn, later gepubliceerd zullen worden, zal ik omtrent dit punt kort zijn. Bij de proeven van ACH bleek, wat ook door ons gevonden werd, dat het aktueele moment van groote beteekenis is, MiCHOTTE noemt dit het bewustzijn der handeling. Deze aktiviteit treedt in den primairen wilsakt zeer sterk op den voorgrond en wel in den Akt, die begeleid is door de bewustheid „ik wil". Dat is iets heel bijzonders en wordt ook als zoodanig doorleefd tegenover andere psychische phaenomenen. Het kan niet eenvoudig beschreven worden, evenmin als de gewaarwording van een bepaald rood in haar eigenaardige qualiteit. In dit aktieve moment „ik wil" vormt het „ik" het uitgangspunt van de relatie tot het voorgestelde doel. Naast dit moment zijn er wel andere momenten, maar zij treden tegenover het aktueele moment op den achtergrond. Men ziet gemakkelijk in, hoe deze opvatting verschilt van die van EBBINGHAUS, die aannam, dat wilsakte als laatste elementen niets nieuws zouden bevatten naast gewaarwordingen, voorstellingen en gevoelens, maar bepaalde verbindingen van deze drie zouden zijn. Uit de proeven blijkt duidelijk, dat niet de aanschouwelijke elementen (gewaarwordingen en derg.) de gewichtigste factoren vormden bij den gang van het wilsproces: meermalen trad ook het aktueele moment volstrekt niet aanschouwelijk te voorschijn, daardoor werd het ook vaak door de waarneming, die voor alles op de veel meer in het oog springende aanschouwelijke momenten gericht was, geheel en al verwaarloosd. Ook MiCHOTTE en PRÜM vonden dit aktueele moment en noemden het bewustzijn van het handelen het eenige wezenlijke kenteeken der wilshandeling. Alle andere elementen, spanningsgewaarwordingen, gevoel van werkzaamheid, bewustheden, overgang van twijfel tot zekerheid kunnen ontbreken, zonder dat het karakter als wilshandeling daardoor aangetast wordt. Omgekeerd kunnen deze alle gegeven zijn, zonder dat het proces

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen