Religieus eklekticisme - pagina 66

64 onderzocht. Tot het dogmatisme rekent KANT dan zoowel rationalisme en empirisme als scepticisme. De uitdrukking zelf dunkt mij min gelukkig. KANT ziet hier overeenkomst met het kerkelijk „dogmatisme". Hij vergeet daarbij echter, dat het kerkelijk dogma voor den geloovige steeds appellabel is aan de Schrift. HOBBES mocht al beweren „Mysteria autem, ut pillulae- si deglutiantur integrae sanant; mansae aulem plerumque revomuntur". Leviathan IV, C. XXXII, — maar zoo is het niet. De kerkelijke dogma's zijn nog iets anders dan pillen, die men slikt. Over het „pragmatisme" vgl. men o.m. EUCKEN a. w. p. 47 - 50. Der Pragmatismus en ook W I N D E L B A N D ' S

EINLEITUNG.

Het is gewoonte te spreken van „Buridan's ezel". ElSLER schrijft echter PHILOSOPHEN-LEXIKON in voce B : „Von dem „Esel des Buridan", der zwischen zwei gleichen Heubündein stehend verhungern müszte, weil er von beiden Seiten gleich stark motiviert würde, findet sich in den Schriften des B. nichts, wohl aber etwas Aenliches bei Aristoteles (De coelo II, 13) und Dante (Paradis, IV). Buridan, leerling van Occam stierf 1350. Een verduidelijking van KARNEADES theorie vindt men in de door P R O F . D R . P H . KOHNSTAMM uitgegeven GESCHIEDENIS DER W I J S B E G E E R T E naar de

dictaten van wijlen P R O F . C . B . SPRUIJT p. 246.

AUGUSTINUS, DE TRINIT. X, 1 4 : „Qando quidem, etiam si dubitat, vivit, si dubitat, cogitat". DESCAETES Princ. philos. I. 7 „ego cogito, ergo sum, est omnium prima et certissima". Bij WiELAND in zijn Drama: D I E W A H L DES HERAKLES (1773). AUGUST

MESSER,

PSYCHOLOGIE

p. 2 7 :

Auf

ein

besonders

einleucbtendes

Unterscheidungsmerkmal bat H U G O MUNSTERBERG hingewiesen. „Psychisch ist (nach ihm) was nur einem Subject erfahrbar ist, physisch, was mehreren Subjecten gemeinsam erfahrbar gedacht werden kann". Zie LAND'S INLEIDING T O T DE WIJSBEGEERTE p. 62, waar aangetoond wordt,

dat de Stoïcijnen, zekere middeneeuwsche leeraren en eindelijk Locke zich ten onrechte op Aristoteles De Anima I I I , 4 II beriepen. In deze plaats: „als bij een schrijf bord, waarop niets in werkelijkheid geschreven staat, zooals het geval bij den geest", overzagen zij het woord iaerkelijkheid (entelecheiai). „Volgens Aristoteles toch", schrijft Prof. LAND, „is in den geest de aanleg tot zekere denkbeelden voorhanden, die dan eerst werkelijk te voorschijn komen, wanneer zij door een waarneming worden opgewekt". Men zie ook de noot op 6 2 : „Leibnitz, Nouveaux Essais sur l'entendement humain (1703) II. 1. p. 223 ed E r d m a n n . . . „Nihil est in intellectu quod non fuerit in sensu; excipe ipse intellectus."" F R I E D R . KIRCHNER, G E S C H I C H T E DER P H I L O S O P H I E (Weber's 111. Katechismen)

p. 154: „Er (der EKLEKTIZISMUS) hat insofern R E C H T als jedes frühere System einige Satze zutagegefördert hat, die auch der Spateren noch haltbar scheinen; ÜNrecht aber, weil in jeder Philosophie alle Satze so zusammen-

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen