Eene begrafenis onder de Gereformeerde Hollandsche Amerikanen.

I.

Schrijver dezes is juist terug gekeerd van ©ene begrafenis in de stad zijner inwoning. Eene treurige plechtigheid. Het gold de ter aaxde. bes telling van de gade van onzen vriend en broeder Dr J. Van Lonkhuyzen, ook in Nederland wel bekend, sedert 1918 predikant der Eerste Christian RefoTmed 'Church in Chicago-, in den staat Illinois ön hoofdredacteur van het w-eekblad „Onze Toekomst".

In 1914 was ZEw. gehuwd met eene Amerikaansche dame, Miss Katie Dykstra. Hij vond in haar' een trouwe, zoowel als bevallige gade. Een kostelijke gav© Gods voor hem. Hun huwelijksleven was vol zonneschijn. Zes lieve kinderen "werden hun geschonken. Voorspoedig begonnen ze op; t© groeien. D'© oudste is al een heele-jongen. Allerlei plannen werden gemaakt, ook om het oude vaderland nog eens weer te bezoeken. De wittebroodsweken waren daar gesleten.

Voor Mevrouw Van Lonkhuyzen, in Amerika geboren, was het ve-rtoef in Nederland bijzonder aangenaam geweest. Vandaar 't verlangen om nog eens het land der Vaderen te bezoeken. De koperen bruilof tsdag was reeds in 't zicht. Doch —

„Ai mij, daar breekt op eenmaal

Dat dierbaar leven af."

Een hartkwaal begon zich verleden zomer te openbaren. Een week of twee geleden waren ©r nog bemoedigende teekene-n van beterschap, zoo-de dokter zeide. Doch op Donderdagmorgen, 14 October, gevoelde Mevrouw Van Lonkhuyzen zich plotseling onwel en reeds omtrent 10 ure des morgens ontsliep zij, slechts 44 jaren oud. Schier ©er zij het gewaar werd was zij reeds door de vallei der aoodschaduwen heen en bij haar Heiland. Daarover bestaat onder die haar kenden geen twijfel. Haar leven was Christus. Haar sterven gewin. Om haar treuren wij niet. Maar wél om ~en met onzen broeder die met het zestal kinderen overblijft, de meesten nog veel te jong om te beseffen hoe vreeselijk groot hun verlies is.

Onder het betoon van allerlei sympathie is de lieve doode uitgedrag-en. Op Maandag, 18 October, was er een lijkdienst in het kerkgebouw der Eerste gemeente in Chicago, en - den volgenden dag in dat der Burton Heights gemeente te Grand Rapids. Van die gemeente was de overledene vroeger lid. De Chicago kerkeraad zond een deputatie naar onze stad. Ook de kerk van Alpine Ave-, alhier, vroeger - door Dr Van. Lonkhuyzen bediend, betoonde bemoedigende bewijzen van symphathie. Een groot aantal collega's waren tegenwoordig. Bemoedigende woorden werd-en gesproken en gezongen.

Doch we gevoelden allen welke nietige vertroosters yij menschen zijn. 'Gelukkig dat d© Heilige Geest den naam Trooster draagt. Hij' sterke onzen

broeder die onnoemelijk veel verloor in zijn gade en zij hem en zijn moederloos kroost goed len nabij.

bchrijver dezes deelt dit aan de „Reformatie" lezers mede met het doel om hen in kennis te stellen met dit droef gebeuren, dezen zwaren slag. Opdat ook in Nederland gebed opga voor den diep getroffen, zwaar 'bezochten broeder en de zijnen.

Toch was er een tweede reden die bewoog tot een schrijven van deze bijdrage. Het is om onze lezers in Nederland te vertellen hoe het er onder ons Hollandsch Gereformeerd volk in Amerika toegaat bij eene begrafenis.

Zeker heel anders dan in het land der Vaderen. En als het een en ander hier wordt medegedeeld zullen er zeker wel onder de „-Reformatie" lezers en lezeressen, enkelen, of zelfs wel velen zijn die wat verwonderd zullen vragen: „is dit of dat nu wel gereformeerd ? "

Of zulks al of niet het geval is zullen we hier niet bespreken. xVlleen waagt de opsteller van dit artikel het om op te merken dat er naar zijn meening heel wat verschil is tusschen „us an lie" onder het 'Gereformeerde volk, en essentieel „Gereformeerd beginsel."

Doch dat slechts ter loops. Hoofddoel is om slechts een voorstelling te geven van de begraienisplechtigheid zooals die als regel onder ons Hollandsch-Amerikaansche volk plaats grijpt. Althans in de groote steden. En dit deelen we mede opdat onze broeders en zusiers in Nederland wat meer met ons kunnen metleleven.

Doch ter zake.

' Wanneer de dood de vensteren is ingeklommen is het eerste wat er gedaan wordt door de nabestaanden om den lijkbezorger te ontbieden. En deze, met zijne helpers, verricht al den arbeid, noodig om het lijk gereed te maken voor de begrafenis. Vroeger verleenden de buren hulpe. Dat was in het pioniers tijdperk. Misschien is zulks nog wel het geval op het platteland, in afgelegen oorden, of in pas beginnende nederzettingen. Doch in de steden doet de lijkbezorger heel het werk zooals wasschen, balsemen, kleeden en kisten. Ook zorgt hij voor schikkingen wat eehe liegraaïplaats aangaat en voor cle noodige publicaties in "de dagbladen.

in elke groote stad zijn magazijnen vol .doodkisten. De goedkooperen zijn natuurlijk van hout do'ch bedekt met zwart laken. Slechts heel enkel ziet men een houten lijkkist, d.i. zonder bekleedsel. De duurdere en meest gebruikte kisten zijn bedekt met grijs laken. iSoms vah metaal. Van binnen zijn zij gevoerd op keurige wijze, met zijue en satijn. Het hoofdeinde van het deksel kan op-en omgeslagen worden, zoodat het hoofd zichtbaar is op een satijnen peluw, aan alle kanten door satijn of zijden dekselbekleedsel omringd. Er zijn ztes metalen handvatsels aan. boms stangen, langs heel de kist.

Vaak vestigt men een klein electrisch licht boven het deksel, om zacht scïhijnsel te verspreiden over het .aangezicht van den doode.

Ruren en vrienden zoowel als familiebetrekkingen zoTgen. gewoonlijk voor allerlei bloemstukken en kransen. Door den lijkbezorger worden ze op artistieke wijze geplaatst op en boven en rondom de lijkkist. Natuurlijk, de aanzienlijksten, de meest bekenden, ontvangen den grootsten overvloed van bloemen. Toch zijn. er slechts weinigen wier laatste woonpla.ats niet min of meer door bloemen is versierd.

In het geval van ouden van dagen is er soms een rijpe schoof, als éénige veisiering. In zulk een geval luidt de doodsaankondiging: „geen bloemen."

Een dag vóór de eigenlijke begrafenis is in het sterfhuis reeds alles ingericht en opgesteld zooals hier beschreven. De dag der begrafenis breekt aan. De lijkbezorger heeft voor vouw-stoelen gezorgd. De een na de andere autoi houdt voor het sterfhuis stil en ontlaadt de deelnemers aan de plechtigheid. Gewoonlijk zijn er genoeg vrienden die hun auto beschikbaar stellen voor "den dienst.

De lijkkoetsen in Amerika geleken vroeger op .3e groote wagens ook in Nederland in gebruik. Doch in de laatste jaren is dat anders. Men lieeft een groote auto, speciaal ingericht om een lijkkist te bergen. Doch dat is uiterlijk niet zichtbaar.

Vrienden en familiebetrekkingen nemen plaatsen in in het sterfhuis naar uitwijzing van den „funeral director, " zooals men 'de lijkbezorgers nu meest noemt. Vroeger was de naam „undertaker" in zwang. De buren en vrienden worden geplaatst in woonkamer of keuken; in elk geval achteraf. De familie zet zich neder in de voorkamer, of ter plaatse waar de geopende lijkkist staat — gewoonlijk schuins in een hoek gezet. Onder de aanwezigen zijn natuurlijk ook de „pall bearers, " de dragers. Soms fungeeren de zonen en schoonzoons bij vaders of moeders' begrafenis als dragers... soms een roerend gezicht.

In geval van ambtsdragers zijn hot k'erkeraadsleden. Met predikanten fungeeren soms de collega's, een zestal. En natuurlijk is geene begrafenis feompleet zonder eon predikant. Zelfs bij onkerkelijke, buiten-kerkelijke mensohen niet. Dat is zóó onder heel het Amerikaansch volk dat nog hangt aan den naam „Protestant."

Bij menschen van Roomsche afkomst fungeert de priester natuurlijk; ook bij hen is zulks het geval zelfs onder onkerkelijken.

In afgelegen streken houdt men zelfs nog een hjkdienst onder leeraarsgeleide, weken na de eigenlijke begrafenis zoo die noodgedwongen plaats greep zonder een predikant. Denk aan de roerende episode van dezen aard in de historie van den jongen Abraham Lincoln, die zijn moeder verloor in een primitief „settlement" in het hartje van 'Indiana, toen die staat nog jong was.

Zijn al de verwachte familieleden en dragers present, dan geeft de director een teeken aan den dienstdoenden leeraar die gewoonlijk dicht bij het lijk zit. Hij staat op en als regel leest hij allerlei passages uit den Bijbel, toepasselijk voor de gelegenheid. Teksten uit Openbaring met aaïderen uit de Psalmen worden samengelascht. Vooral Psalm 90 doet dienst natuurlijk. Daaorpi volgt een gebed. Zoo er een of meer zangers of zangeressen werden verzocht doen dezen zich nu hooren. Er zijn roerend schoone „hymns" die bij zulke gelegenheid worden gezongen, soms met diep gevoel. Meer dan één traan wordt weggepinkt als er gezongen wordt:

„Not now, but in the coming years; "

„Safe in the arms of Jesus; "

„Nearer my God to Thee; "

„Crossing the river, one by one."

Nu wordt er een begrafenis-rede gehouden. Onder ons Hollandsch Gereformeerde volk ajs regel een gepast woord, uitgelegd, toegepast, met aansporing van hen, die hun huis nog niet hebben bereid om toch den Heere te zoeken eer het te laat is. En voorts speciale; toepassing voor de nabestaanden. In sommige gevallen is deze toespraak in het Nederlandsch. Het lied in het Engelsch. Doch daar de jeugd, die men toch vooral bereiken wil als regel slecht bekend is met de taal der Vaderen, spreekt de predikant een tweede koite rede uit in het Engelsch. Soms doet een collega dat voor hem. Meer en meer echter wordt de toespraak in het Hollandsch afgekort en afgeschaft.

Vooral gedurende den Wereldk'rijg kreeg het gebruik van het Nederlandsch als „vreemde" taal een groeten knak. En door het zooi goed als geheel stop zetten der emigratie sterft het Hollandsch te sneller uit onder ons volk.

Nog eenmaal hoort men een lied "door. bovengenoemde zangers aangeheven. Soms is er slechts ééne selectie. Dan volgt een korte dankzegging. Vrienden en nabestaanden werpen nu een laatsten blik op het lijk. De kist wordt gesloten en uitgedragen. De auto's worden gevuld met familieledefni en vrienden. De stoet vormt zich-. Vóórop' de auto met den leeraar er in.. Trouwens bijna elke predikant - heeft zijne éigerie' autó^mobile. Dan volgt een groote auto met de' dragers. Daarop-de „lijkkoets". En dan in orde van bloedverwantschap de familie, gevolgd door vriend en buur. Elk rijtuig, den begrafenisstoet uitmakend, heeft een kaart met een groot kruis er op vóór aan de auto. Dat is het teeken, dat geen ander rijtuig tusschen de anderen mag door rijden, den stoet onderbrekend. En het woïdt slechts zelden beproefd. Men heeft in ons land respect voor de dooden, zelfs al schat men-het leven zelf niet hoog.

Er is ernst bij een begrafenis. In de woning wordt zelfs vóór het optreden van den dienstdoenden leeraar slechts zelden . wat gefluisterd, onder enkelen. Hardop houdt niemand conversatie. Als regel zit elk zwijgend, ernstig. Ook' zij, die overigens niet rekenen met God en Zijn dienst.

Het boven geschrevene geldt wanneer de lijkdienst uitsluitend in het sterfhuis verricht wo^rdt. Is de plechtigheid in het een of ander kerkgebouw, en dat is meestal het geval, dan is alles wat er in het sterfhuis verricht wordt, eenvoudig het lezen van 'enkele schriftuurplaatsen en een koxt gebed en men begeeft zich kerkwaarts. Hoe de plechtigheid in de kerk' plaats grijpt en wat er voorts op het „kerkhof" gebeurt, daarover 'in een volgend artikel.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen