De Najaarsuitvoering van de Nederlandscbe Bachvereeniging.

Op Maandag van deze week riep de Nederlandscbe Bacbvereeniging weer van alle kanten de liefhebbers van Bach samen in de-Groote Kerk te Naarden. Zeer velen waren gekomen, zoodat de kerk vol was, om te luisteren naar de vertolking van een tweetal cantaten en de A-dur Mis van J. S. Bach. Slechts een klein gedeelte van Bach's nalatenschap is bekend. Wanneer men de vraag stelt, welke koorwerken Bach gecomponeerd heeft, dan blijft meestal de opsomming beperkt tot Mattheus-en Johannes-passion, Weiihnachtsoratorium en misschien een heel enkele cantate. Eenig denkbeeld van den geweldigen omvang van Bach's werken krijgt men, wanneer men nagaat, dat de in 1850 opgerichte „Bachgesellscbaf t", die zich ten doel stelde alle werken van Bach uit te geven, eerst in 1900 klaar kwam met dit werk en dat toen niet minder dan 46 dealen verschenen waren.

Natuurlijk is niet alles wat Bach heeft geschreven even belangrijk. Bach moest regelmatig muziek schrijven voor verscMUende kerken; er zijn dan ook wel werken van Bach overgebleven, die zijn meesterschap toonen in de techniek, maar waarbij het diep gevoel, dat samengaat met de technische bekwaamheid in Bach's beste werken, ontbreekt. Het aantal cantaten, door Bach vervaardigd, moet ongeveer 300 'zijn. Bijna 200 dezer cantaten zijn bewaard gebleven, de rest is evenals nog heel wat andere muziek van Bach verloren geraakt. Onder deze cantaten zijn er heel wat van de hoogste, diepst-ontroerende kunst. In Bach's tijd begon de kerkdienst met orgelspel vóór den dienst, gevolgd door een meerstemmig lied. Dan kwam de lezing van een schriftgedeelte en het gebed, gevolgd door den zang der gemeente. (Heel wat koraalvoorspelen schreef Bach voor de liederen, door de gemeente gezongen.) Daarna werd een gedeelte van het Nieuwe Testament gelezen en de cantate gezongen. Hierop volgde de preek. Een heel belangrijk deel, naar ons oordeel zeker een te belangrijk deel, van de godsdienstoefening werd ingenomen door gezang. Daar het zingen van de cantate een der belangrijkste onderdeelen van den dienst was, moest Bach dus Zondag' op Zondag zorgen voor een behoorlijke cantate. Oor, ^pronkelijk bestond de tekst der cantaten uit woorden van den Bijbel en gezangen uit den kerkdijken gezangbundel, Bach gebruikte ook gedichten, vervaardigd door tijdgenooten, onder meer die van den bekenden predikant Erdmann Neumeister.

De twee cantaten, door de Nederlandscbe Bacbvereeniging op het programma geplaatst, „Liebster Jesu, mein Verlangen" en „Ach Gott, wie manches Herzeleid", behooren niet tot de bekendste en ook niet tot de beste door Bach vervaardigd, wat natuurlijk niet zeggen wil, dat het de moeite niet loont om ze een goede uitvoering te bezorgen. Toch was het misschien gewenscht geweest om een paar cantaten te kiezen, die beter naar voren doen komen welke heerlijke muziek Bach in zijn vele cantaten ons vaak brengt.

De Missia Brevis no. 3 in A-dur behoort ook niet tot de beste werken van Bach, maar staat tocli ver boven de twee cantaten, die het eerste deel van het program uitmaakten.

In Bach's tijd werd in de Luthersche kerk regelmatig in de liturgie opgenomen de g-mis. Op den eersten Advent-Zondag werd steeds het „Kyrie" gezongen en op den eersten' Kerstdag het „Gloria". In 1733 heeft Bach zijn mooiste mis gecomponeerd, de zeer moeilijke, maar ook zeer schoone H-Moll Mis. Deze mis werd door hem opgedragen aan den keurvorst van Saksen en den vorst toegezonden met é'en schrijven waarin Bach verzocht hem een titel toe te kennen, teneinde hem in staat te stellen het hoofd te bieden aan de vele onaangenaamheden, die hij als cantor van den Leipziger raad ondervond. In 1736 verkreeg Bach werkelijk den titel van hofcompositeur. Als dank heeft Bach toen een viertal missen gecomponeerd en gezonden naar het keurvorstelijk hof te Dresden. Hij beeft.de muziek voor deze missen, waartoe ook die in A-dur behoort, samengesteld uit reeds vroeger geschreven cantaten. "Seel erg nauwkeurig is hij daarbij niet steeds te werk'gegaan. Het best geslaagd van deze vier missen, is wel de door de Bach-vereeniging uitgevoerde A-dur mis.

Het Bachkoor gaf een goede vertolking van het werk. Prachtig was de inzet van de baspartij in het „Ghriste eleison". Het slot: „In gloria Dei Patris, Amen" had iets meer geaccentueerd gezonden kunnen worden. De bassolo werd vertolkt door Max Kloos, die deed genieten van zijn heerlijk geluid; Jo van Yzer-Vincent was de sopraansoliste, terwijl de altsolo gezongen werd door Else Thole. Beide 'damessolisten gaven wel een goede vertolking van de partijen, maar gaven niet ïzulk een gevoelvolle weergave als Max Kloos.

In de beide cantaten laat Bach aUes zingen door de sopraan-en de bassolisten, alleen de tweede cantate „Liebster Jesu, mein Verlangen" eindigt met een koraal voor het koor.

Ook hier vond de baspartij een betere vertolking dan de 'sopraanpartij. De soli voldeden echter minder dan die in de A-dur Mis, wat te wijten was aan de muziek zelf en niet aan de vertolkers. Bij een volgende najaarsuitvoering, hopen we, geeft de Bacbvereeniging weer enkele cantaten, maar van grooter muzikale waarde, want een schat van schoone muziek ligt er in zeer veel cantaten verborgen, en ze zijn in ons land nog weinig bekend.

D. STROO.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen