Beschouwingen over 1931.

5 Januari 1931.

De Kerstdagen en Oud-en Nieuwjaar zijn bij uitstek geschikt voor ernstige overdenking en al gingen onze gedachten uit naar tal van moreele gebeurtenissen, die nu achter ons liggen en nimmer kunnen terugkeeren, wij konden ons toch niet onttrekken aan bespiegelingen over hetgeen 1931 op financieel-economisch gebied zal kunnen opleveren. Zullen wij ook in het nieuwe jaar bergafwaarts blijven gaan of zal-de wereld-evolutie weder haar loop in opwaartsche richting nemen?

, Wij weten het niet.

Wanneer wij echter de verschillende mogelijkheden op de weegschaal leggen, dan zien wij in gedachten, de balans naar den misère-kant overslaan, dan zien wij geen einde aan de impasse, waarin de wereld geraakt is. Ligt het euvel bij het goud, dat door mogelijke schaarschte en onoordeelkundige verdeeling over de circulatiebanken de gezonde credietverleening heeft aangetast? Of bij het streven der groote naties om door verhooging der tariefmuren het eigen land van het buitenland onafhankelijk te maken? Bij Rusland... bij overproductie gevolg van technische volmaaktheid, van kunstmest, dat de vruchtbaarheid der gronden verhoogde en misère bracht bij den landbouwer? Wij wefen het niet, al geloovan wij, dat al deze factoren tezamen de deflatie hebben ontketend. Wat wij wel weten, is dat de stabiliteit tusschen productie en consumptie voor de meeste ai-tikelen, niet hersteld is. Er is overal een te veel — aan rubber, suiker, graan, olie, kunstzijde, tin, koper, auto's, te veel om te noemen — er hangen in bijna alle artikelen groote geaccumuleerde voorraden boven de markt, die ontwrichting en druk uitoefenen. De consumptie stagneert, ten deele door angst voor de toekomst, waardoor men vooral op luxe bezuinigt, ten deele in de verwachting, dat de prijzen nog lager gaan en verder door de gevolgen van het afbelalingssysteem, waardoor men vroeger boven zijn onmiddellijke draagkracht kocht en nu niet meer in staat is, nieuwe voorwerpen aan de schaffen.

De eerste stap, dien men moet doen om den weg naar het herstel te betreden, is aanpassing van de productie aan de consumptie, zoodanig, dat ook de voorraden geleidelijk kunnen verdwijnen. Dit proces zal moeten gaan langs den weg van de „survival of the fittest", tenzij de producenten luttel in aantal zijn en een wereldmacht vormen. Hierbij hebben wij het oog op tin en koper. Wij gelooven, dat een tin-restrictie mogelijk is als de Regeeringen die direct bij het tin-probleem betrokken zijn, medewerken. Een zoodanig kartel is in de maak. Het woord is nu aan de kleinere Straitsmijnen. Willen deze zich aansluiten, dan doet ook de Straitsregeering mede en de tin-prijs zal zich kunnen herstellen. Kan men de kleinere tin-pioducenten niet vereenigen, dan zal een nieuwe drastische prijsdcding hen „knock-out" slaan, zoodat zij wel door den nood gedwongen het hoofd zullen moeten buigen. Deze overweging leidt dus tot de conclusie, dat tin-aandeelen een niet ongunstige toekomst hebben, al moet men op de noodige teleurstellingen rekenen.

Bij koper is de situatie iets anders, al lijken ons de jjansen voor een. redres vrij groot. De talrijke koper-producenten — individueel zeer machtig — hebben sterk divergeerende belangen, die elk moment met eikander in botsing kunnen komen. Aan de eene zijde de Amerikanen, in eigen boezem sterk verdeeld, aan den anderen kant de Canadeezen en de Afrikaansche concerns, die hoofdzakelijk in Rhodesia en de Congo opereeren. De Amerikanen hadden van 1920—'29 de macht in h'ahd^n en hebben daarvan misbruik gemaakt. De prijs werd tot 24 dollarcent per Ib opgevoerd, niettegenstaande de kostprijs voor de meesten beneden die 10 dollarcent lag; niet alleen werden de machtige consumenten hierdoor ontstemd, maar de kleinere producenten voelden er niets voor om door de dalende vraag de kans te loopen groote voorraden te moeten aanhouden en de aantrekkelijke winstmarge te ontgaan. De averechtsche politiek der Amerikanen forceerde een debacle, een lawine, waardoor de noteering tot beneden de 10 dollarcent terugliep. De heerschers van het vroeger machtige koperkartel werden getemd en de basis gelegd voor een nieuwe overeenkomst, die veel hechter gefundeerd is. Hier volgt men dezelfde lijn als bij tin, —' een' grootere beperking der productie als door de consumptie gewettigd zou zijn, opdat de voorraden geleidelijk zullen kunnen worden weggewerkt.

Ook hier een redelijke kans op redres, waardoor de goede koper-shares een aantrekkelijke speculatieve belegging vormen met inachtneming van het risico, dat er aan verbonden is.

Bij nagenoeg alle andere artikelen is het leger van producenten zóó groot, dat aan een afdoende regeling niet te denken is. Gebeuren er geen wonderen, dan zal de macht van den sterkste het laatste woord spreken, al zal de speculatie op het psychologisch moment vermoedelijk voor prijs-opdrijving zorgdragen, m.a.w. op een reëel herstel zal worden geanticipeerd. De moeilijke factor voor den belegger is de vraag', wanneer is een herstel schijn of werkelijkheid? Want er zullen vele ups and downs komen, ten deele veroorzaakt door het optimisme van menschen, die zich vergissen (zooals de zeelieden vroeger de Valsche Baai inliepen, instede van het vaarwater om de Zuidpunt van Afrika en daardoor menigmaal een wissen dood vonden), ten deele door doelbewuste actie van manipulanten, die het juiste moment weten te kiezen om de massa tot specnlatie te verleiden.

In rubber is men al maanden lang bezig de groote trom te roeren. De ondernemingen en ook de bandenproducenten hebben belang bij een meer ge-animeerde markt, want daaruit kan algemeene kooplust ontstaan. Dat zelfs de Amerikaansche rubberkoningen, die destijds door den beruchten rubberpool onze planters den schrik op bet lijf hebben gejaagd, in een vrij ongunstige positie verkeeren, blijkt uit het onder receivers-handen komen van de Fislc-rubber, waai-van de 1.717.009 stuks gewone aandeelen zonder nominale waarde, waardeloos geworden zijn en de talrijke soorten preferente aandeelen een veer zullen moeten laten. Insiders suggereeren den rubberprijs van 71/2 d. per Ib., terwijl deze nu 41/4 d. noteert. Zij baseeren hrm opinie op de onder-consumptie van banden ten opzichte van het minimale gebruik ^-het te lang rijden op oude banden, die eens aan flarden zullen liggen en waardoor in 1931 een grooter aantal dan normaal zal moeten worden verbruikt. Wij voelen iets voor dit a.rgument, doch niet voor de j)rijsstijging.

Want buiten de voorraden, die minstens een consumptie van 10 maanden zullen vertegenwoordigen, zal een eenigszins substantiëele prijsstijging onmiddellijk gevolgd worden door grootere productie der natives en vermindering der noodzakelijke beperking bij de Europeesche concerns. Consumptie-vermeerdering leidt ongetwijfeld tot saneering, wanneer men de logica niet uit het oog verliest, doch gezien de duizenden ongecentraliseerde, ongeorganiseerde voortbrengers, mag verwacht worden, dat prijsstijging verblindend zal werken met opnieuw misère en overproductie. Uit deze overwegingen blijven wij, wat rubber-aandeelen betreft, voor de naaste toekomst sceptisch gestemd.

In de suiker-wereld is de groote oorlog begonnen.

De Cbadboume-plannen, hoe goed ook de kern geweest is, mislukten door fundamenteele fouten en in stede van opbouwenden arbeid, verhaastten zij de verwording bij de .V.I.S.P., maakten dat de Ned. Ind. Handelsbank en de Ned. Ind. Landbouw openlijk het vizier afwierpen en naar buiten bleek, dat niet minder dan 50 pet. der aangesloten planters het met het standpunt van den vioe-voorzitter eens was. Hoe kunnen wij dan een verbetering in de suiker-situatie verwachten? Verdeeldheid bij de riet-producenten, bestorming van elkanders natuurlijke afzetgebieden, terwijl de bietenverbouwers ter bescherming hunner nationale industrie de tariefmuren verhoogden en nog verder zullen verboogen met een ongezonde stijging der productie, die volgens de jongste ramingen voor oogstjaar 1930—'31 10.500.0ÓO ton zal bedragen tegen 8.261.860 ton oogstjaar 1929—'30, terwijl de vermeerdering hoofdzakelijk bij Duitschland en Rusland ligt! Wat nog meer de fout der conferentie accentueert om Rusland te hebben genegeerd en Duitschland's eischen met een nonchalance te hebben geweigeird. Is het dan niet logisch een verdere drastische reactie to mogen verwachten?

Tabak krijgt zijn deel door den misoogst, die nu aan de markt zal komen, de hoogere invoerrechten yi Duitschland en de onwelwillende houding van Amerika ten opzichte der poenale sanctie, wat een ethisch tintje beteekent voor een sterk egoistiseh drijven. Dus ook de tabaksaandeelen geven voorloopig weinig aanleiding tot juichen.

Kunstzijde van hetzelfde laken een pak — overproductie, verdeeldheid, groote voorraden; petroleum, graan, koffie etc. verkeeren in analoge om­ standigheden, terwijl thee daarentegen een beterekans biedt. Niettegenstaande thee ook door duizenden geproduceerd wordt, kan een restrictie effectief werken, omdat de regionen, waar goede thee kan gedijen, - zeer beperkt zijn. Last not least veroorzaakt het goud-vraagstuk groote zorg. Instabiliteit van het ruilmiddel is een sloopende ziekte, die eerst in een vergevorderd stadium merkbaar is — gebrek aan goud, onoordeelkimdige verdeeling doet de prijzen der goederen dalen — vele crises zijn in de laatste eeuw door het ruilmiddel veroorzaakt.

's Menschen geest houdt zich met de oplossing van al die vitale problemen bezig. Men komt tot proefnemingen, waarvan het succes problematisch mag worden genoemd, maar die alle ten slotte een goed doel beoogen, al kan men het niet bereiken. Ér zijn echter ook daden, die noodlottig kunnen worden voor den argelooze, die erin vliegt. Het is ons doel, onze plicht, deze aan te wijzen, opdat men. zich hoeden kan. Wij hebben het oog op de disconto-verlaging in Wallstreet en in Parijs; in beide centra wordt een laagte-record van 2 pet., genoteerd, met de kennelijke bedoeling de speculatie aan te moedigen in de hoop, daardoor de apathie te overwinnen en — een kunstmatige vraag naar effecten in het leven te roepen, opdat Amerika zijn bevroren onderpand zal kunnen spuien. Speculanten kunnen weinig weerstand bieden aan prikkeling van hun hartstocht — gelukt het Amerika om een tijdlang willige markten te kunnen seinen, dan heeft het zijn doel bereikt. Pakken effecten zullen alsdan de reis over den Atlantischen Oceaan volbrengen — Uncle Sam lacht in zijn vuistje over de gelukte truc —• die hij trouwens telkens met evenveel succes tot uitvoering brengt — en de continentale beleggers zitten t.z.t. met de stroppen.

De willigte na Nieuwjaar zien wij dan ook niet anders in; er bestaat o.i. geen enkele reden tot koersstijging zoodat wij de verklaring zoeken bij de nieuwjaars-mentaliteit en de groote bedragen aan coupons en losbaren, die belegging zoeken.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen