PERSSCHOUW

EBNIIEIDSKEBK.

Ds C. V. d. Waal schrijft in Kb. Leerdam:

De oecumenische beweging: geen overwinning «p Babel, maar een overwonnen worden door Babel.

Oecumenisch dat betekent vandaag zoveel als „wereldwijd" en „interkerkelijk", of liever „eenheidskerkelijk". Dat is de bedoeling: één Wereld(-staat) - f één Wereldkerk (de z.g. Oecumene). In een van zijn laatste boeken (aangeprezen door „Trouw"!!) stelt Stanley Jones voor deze eenheidskerk te laten regeren door een Wereldsynode met < 3e Wereldraad als uitvoerend orgaan.

We zien vandaag, dat de eenheidsstaat al meer groeit. Eerst komt er een federatie, een verbond onder staten. Dan groeit er vanzelf één staat uit, die alle . verbonden staten opslokt. Denk aan Ind(ones)ië, waar de magere koe van Hatta en Soekamo, pardon Sukarno, de vette koeien van Ambon en Nieuw-Guinea verslin-Hen gaat. Een dergelijk gevaar bedreigt Europa. Met < Je beste wil ter wereld kan Ik niet begrijpen hoe vele mensen voor een europese eenheidsstaat zijn en hierin één zijn met de socialisten. Jhr van der Goes van Naters heeft in het Vrije Volk nadnikkelijk zijn éénheid

inzake het federalisme met Anema (die vaji de uitgestoken hand) c.s, geconstateerd.

Maar terzake. Parallel aan de groei van de eenheidsstaat valt de was van de oecumenische vloedgolf te constateren. Efen vloedgolf, die funest is voor iedere kerk, waar de dijken doorbreken. Is de weerstand gebroken, dan lost alles op: het onderscheid tussen Rome en Reformatie, orthodox en vrijzinnig verdwijnt.

Om dit duidelijk te maken twee voorbeelden. Het Friesch Dagblad van 6 Februari 1950 meldde, dat H. M. de koningin cp de 375e Dies Natalis der leidse universiteit een

, , kerkdienst bijwoonde, welke georganiseerd was door de Christen Studenten Raad. In deze dienst werd het woord gevoerd door prof. dr P. Müideraa en door prof. W. J. M. A. Asselbergs (Anton van Duinkerken)".

Als men nu weet, dat de laatste rooms is, dan wordt het karakter van deze „kerkdienst" wel duidelijk. Het ergste is, dat zoiets geschiedde aan de leidse universiteit, monument geschonken door den voorvader van onze souvereine ter gedachtenis aan de geloofsstrijd tegen het roomse Spanje, anno Domini 1575 Of eigenlijk: nog erger is, dat een „christelijk-nationale" krant zo'n bericht klakkeloos, critiekloos 'doorgeeft. O Vader Willem! Werd daarom de leidse universiteit gesticht om de antithese Rome-Reformatie te verdoezelen ?

Een ander voorbeeld. In het Algemeen Doopsgezind Weekblad, 24 September 1949, vind ik in een artikel van H. Bremer: Uit de Kerk, tussen Babel en Pinksteren, een verslag van een samenkomst in het oecumenische trainingscentrum, te Bossey (Zwitserland). Daar waren anglicanen, lutheranen, grieks-katholieken, enz.

„Wij hoorden een Luthers, een Calvinistisch en een Anglicaans theoloog en het was verrassend, hoe elk vanuit het eigen uitgangspunt tot zeer verwante conclusies kwam. Hier is een werkelijke „opbouw", maar tegelijk ontstaat er een soort theologie van het „midden", waar voor „zware" orthodoxen en „radicale" vrijzinnigen weinig plaats is.

De mensen van Bossey behoorden typisch tot het midden, de , , stijle" orthodox ontbrak geheel en de enige „echt-vrijzinnige" figuur had het vrij moeilijk

Al ben ik zelf ook typisch een vertegenwoordiger van de „theologie van het midden". Ik geloof toch, dat de radicale stemmen van „Uhks" en „rechts" volstreKt noodwendig zijn.

Juist omdat de eenheid in Christus boven-menselijk is, kan zij grote, paradoxale spanningen verdragen en toch een werkelijke eenheid zijn. En daarom was ik heel blij met de Lutherse collega, die op Bossey eenzaam maar dapper een links-vrijzinnig standpunt verdedigde".

Tot zover dit citaat. Hebben we het goed gelezen? Men zegt vandaag, dat Christus BOVEN de partijen staat. Hij kiest niet voor rechts of voor links, maar is aller „Heer". Van deze onschriftuurlijke theorie uitgaande propageert men één kerk met schapen en bokiken en wolven in één hok. En is blij met vrijzinnige wanaecoorden. Eu deze doorbraak noemt men de overwinning op Babel en de eenheid van Pinkster.

De Schrift lesrt het anders. Christus bad: Heilig hen in Uwe Waarheid, dat zij ZO allen één zijn. De kerk, die niet één is in de Waarheid en vrijzinnigen (ook hen, die zich vroom voordoen zoals de barthlanen) toelaat, jE bezig Pinkster (volharden in de leer der Apostelen) te verloochenen en een Babel te worden.

Wie Jerusalem, dat boven is, ons aller moeder lief heeft, zette zich in met alle kracht tegen Babel — Oecumene.

Ook al moet hij lyden.

VKIENDELIJK GENOEG, MAAR TOCH: NIEUWE PROCESSEN!

Toen ds B. A. Bos begon, te spreken over vrede langs een weg, die wel zeer ver verwijderd was van het tenslotte door hem ingeslagen pad, was zijn cerate woord: en nu geen processen meer.

We hebben toen gezegd: het klinkt aardig, maar men gaat onverstoord verder.

Thans schrijft ds T. H. Meedendorp in „Ons Kerkblad" van Ureterp (onder den titel: „Onbegrijpelijk"):

In Giessendam telt de Gereformeerde kerk plm. 950 zielen en de Synodale kerk plm. 150 zielen. Ook daar is de rechterlijke hulp ingeroepen om te beslissen over de kerkelijke goederen. Maar onze brs. en zrs. in Giessendam hebben in kort geding alles verspeeld wat het jgebruik van de stoffelijke goedereu der kerk betreft. Naar schatting ongeveer ƒ 70.000, —.

Maar dit is naar de mening der Synod, leiders nog' niet voldoende. En zo kon het gebeuren, dat onze kerkeraad daar in Giessendam verleden week een dagvaarding thuisgestuurd kreeg om te verschijnen voor de rechtbank en zich te verantwoorden Waarover?

Dat zij nog altijd zich noemen: de Gereformeerde kerk van Giessenda^m. En - alzó schrijven en laten drukken. Dus een proces, hen aangedaan — alléén om de naam, die zij voeren!

Wij noemen dit: onbegrijpelijk! Niet omdat wij de mening zouden zijn toegedaan: och, wat is een naam, wat kan het schelen, hoe je heet, hoe de kerk, waartoe je behoort, als rechtspersoon staat ingeschreven bij de Overheid. Neen — verre van dat! Een naam heeft zeker waarde. Vooral voor de kerk. Daar zit o.a. een héél .stuk geschiedenis in zo'n naam.

En wij waren héél dankbaar en blij (zijn we het nog ? ) •toen de Here onze gebeden verhoorde en toen Hij de geest van de rechters in Leeuwarden zó leidde, dat zij uitspraken (tot voor de Hoge Raad in Den Haag toe) dat wij zijn de aloude Gereformeerde kerk van Ureterp, sinds 1860 bekend staande bij de regering op de daar gehouden wordende lijst als no. 207 van de Gereformeerde kerken in Nederland.

Maar als wij het aanhangig maken van een rechtzaak om de naam daar in Giessendam onbegrijpelijk noemen, (evenals er trouwens nog méér kerkelijke processen aanhangig gemaakt worden of lopende zijn momenteel) vergelijken wij zulk doen dadelijk met al die vriendeUjke, dringende verzoeken van Synod, zijde tot samenspreklng om in die weg te komen tot „hereniging". Alles volgens recept en advies van de Haagse Synode 1950.

Wie reimt sich das zusammen, zegt de Duitser. Hoe klopt dat nu met elkaar?

Enerzijds: broeders, ons hart gaat naar u uit! Wij horen bij elkaar! God wil het, Christus bidt en beveelt het: dat zij allen één zijn!

Anderzijds: mijne heren, wij ontzeggen U het recht de naam: „Gereformeerde kerk" te voeren en wij roepen daartoe de hulp van de rechterlijke macht in.

Ja maar, zegt daar iemand: U moogt de Synod, leiding niet aansprakelijk stellen voor wat die éne kerk van Giessendam doet! Ik antwoord: dacht U nu heus, dat die synod, kerk van Giessendam met haar plm. 150 zielen op eigen houtje zulk een proces begint? Bent U nu werkelijk zo'n vreemdeling in het kerkelijk Jeruzalem, dat, vooral, juist in de Synod, kerkgemeenschap, er ook maar iets van enig ingrijpende aard gebeurt, zonder advies , , van hogerhand? " Zijn de bewijzen er niet overduidelijk, hoe een Synode (denk aan die van den Haag 1950) maar een wenk in een bepaalde richting van „samenspreking" en/of „hereniging" behoeft te geven en de plaatselijke kerkeraden buigen als knipmessen, zodat onze kerkeraadstafels worden overstroomd met , , broederlijke" aanzoeken?

Maar dan wordt het ons hoe langer hoe onbegrijpelijker en raadselachtiger. Zoals het voor Jacobus een vreemd ding was, toen hij schreef: elt ook een fontein uit eenzelfde ader het zoet en het bitter? Kan ook, mijn broeders, een vijgeboom olijven voortbrengen of een wijnstok vijgen? Alzo kan geen fontein zout en zoet water voortbrengen. Wie is wijs en verstandig onder u? Die bewijze uit zijn goede wandel zijn werken in zachtmoedige wijsheid (Jae. 3 : 11—13).

Op dit moment kan ik niet verder gaan dan tot hetgeen van andere zijde, i.e. door ds Meedendorp hier wordt gepubüceerd. Ik geloof wel, er goed aan te doen, onze kerken langs dezen iveg te doen weten, dat er weer iets in de lucht zit; en dat men speciaal in de buurt van Den Haag bezig is. Andere hoven hébben al beslist, dat kerken, mét welke wij alle in verband leven, de gereformeerde kerk ter plaatse zijn. Maar in Den Haag wil men volgens deze mededeeling van ds Meedendorp een andere uitspraak uitlokken.

Zet u schrap, en vergeet de dappere kerk van Giessendam niet. Ze heeft een doelmatig, en frisch kerkgebouw daar neergezet; eenige malen beter dan wat er stond. En als het waar is, dat ze nu in een nieuw opgedrongen proces onze lasten moet gaan dragen na afloop der actie-Bos, dan moeten wij haar helpen dragen. K. S.

ZENDING EN COMMUNISME.

Het wordt vaak aan vrijgemaakten-kwaadwiUigheid toegeschreven, als onzerzijds bezorgdheid wordt geuit over den gang van zaken in den zendingsarbeid der synodocratische gemeenschap.

Hoezeer deze „onderstelhng" misplaatst is, kan blijken uit het feit, dat ook van binnen de synodocratische gemeenschap er zware critiek vernomen wordt op den zendingsarbeid ginds. We lezen er iets van in Geref. Kb. classis Gorinchem: dat was de classis, zooals men zich herinnert, die oordeelde, dat onze ds H. J. Schilder van den Heere bevolen werd — door haar mond — af te bhjven van den preekstoel in Noordeloos, waarheen hij het beroep had aangenomen. In dat blad schrijft J. v. d. B. iets over een mij overigens onbekende brochure van mr P. G. Knibbe:

Dezer dagen kreeg ik een brochure in handen — Kerk, Zending en Communisme, door Mr Dr P. G. Knibbe — waaraan ik niet dan met grote tegenzin iii deze rubriek een bespreking wijd.

In dit boekje, dat Ik met trillende verontwaardiging en met steeds stijgende ergernis gelezen heb, wordt een aanval gedaan op onze zendingsmensen, die zó fel en bitter is, dat hij naar toon en inhoud slechts wordt geëvenaaro door wat op 't ogenblik van extremistisch-vrijgemaakte zijde ons voor de voeten wordt geworpen.

Extremistisch-vrijgemaakt: het woordenboek van den schrijver is dus tot op den jongsten dag bijgewerkt. Hij moet maar eens een bezoek brengen aan ds C. v. d. Waal te Leerdam: die heeft, behalve woordenboeken ook Acta in huis, met documenten. — Verder :

De aanval van de heer Knibbe concentreert zich wel op een hier reeds eerder besproken geschrittje van Dr J. Verkuyl: De Geest van Communisme en Kapitalisme en het Evangelie van Christus. Hierin geeft Dr V. eerst een korte karakteristiek van beide stelsels, om ze daarna te stellen ondei? de radicale profetische critiek van Gods heilig Woord. Wanneer men eerst deze brochure en daarna die van de heer K. gelezen heeft, wrijft men zich van pure verbazing de ogen uit: hoe is het mogelijk dat iemand als Dr Knibbe, die naar zijn titel te oordelen toch wel geacht mag worden te kunnen lezen en die als Gereformeerd man toch niet geheel onkundig kan zijn van de eis der Schrift om — ook in het polemiseren — gehoorzaam te blijven aan het negende gebod (gij zult geen vals getuigenis spreken tegen uwen naaste!) een zó verdraaide en lasterlijke weergave kan geven van wat Dr V. geschreven heeft. Dr Knibbe ontziet zich niet de meest krasse beschuldigingen aan het adres van Dr Verkuyl te xilten. Ik geef slechts een kleine bloemlezing van nog vrij , .gematigde" uitingen — de ergste wil ik aan de lezers van de Kerkbode maar liever besparen —: Dr V. heeft een revolutionaire infectie ondergaan, bij hem openbaart zich openlijk een socialistische doorbraak-mentaliteit, zijn voorstelling van zaken is typisch socialistisch, hij is een typisch volgeling van de revolutionaire tijdgeest, ook wat de miskenning van de christelijke organisaties betreft is het & l doorbraak wat de klok slaat en negering en miskenning van wat onze christelijk sociale voormannen hebben tot stand gebracht. En zo voort! Let wel: dit zijn in het kader vEin Dr Knibbe's terminologie nog slechts zachte uitdrukkingen — heel zijn betoog culmineert in de stelling, dat Dr Verkuyl's optreden het communisme in Indonesië in de hand werkt.

Let op, dat de schrijver tot nu toe geen enkele werkelijke uitlating van dr Verkuyl heeft aangehaald; misschien wil hij ook deze aan de kerkbodelezers „besparen". Verder:

Ernstige beschuldigingen! Maar waarop zijn ze eigenlijk gefundeerd ? Op — en dat is het diep-ergerlijke van deze hele affaire — enkele uit him verband gerukte citaten en op een woord uit de brochure van Dr Verkuyl, dat misschien niet geheel ten onrechte even Jn discussie is geweest (Dr V. had gesproken over waarheidselementen in het communisme) doch waarvan zelfs een kind kan begrijpen dat het niet bedoeld is In de zin die Dr Knibbe er aan geeft. Want Dr V. heeft nooit — zoals in het hier besproken geschrlftje wordt gesuggereerd — de bedoeling gehad om ook maar de indruk te wekken dat het oorspronkelijk communisme van Marx en de zijnen nog zo kwaad niet was, maar dat het alleen in zijn huidige bedorven vorm niet te accepteren is. Integendeel: het gebruik van het woord „waarheidselementen" bedoelt slechts de leugen van het communisme, dat de waarheid in ongerechtigheid ten onder houdt, des te scherper uit te doen komen. Propageerde de Apostel Paulus een doorbraak naar het heidendom, toen hij in Romeinen 1 schreef, dat de Heldenen, God kennende. Hem als God niet hebben verheerlijkt of gedankt?

Neen, want Paulus ging. veel verder. Doet dr V. het ook? Voorts:

Heeft de Heiland zelf soms de strijd tegen het Farizeïsme verlamd toen Hij zelde dat onze gerechtigheid overvloediger moest zijn dan die der Farizeeërs?

Neen, want de Heiland denkt er niet aan, gelijk dr H. N. Ridderbos terecht opmerkt, hier te blijven binnen het farizeeuwsche verlossingsschema; uit het begin der bergrede, zegt dr R., blijkt, dat dit niet het geval is. Hij sneed het tafellaken juist principieel door. Doet dr V. dit ook? — Verder:

Maar genoeg hierover — wie meer wil weten over het gebruik van het woord „waarheidselementen" door Dr Verkuyl leze nog maar eens na wat hierover geschreven is door. Dr Brillenburg Wurth, aan wiens woord ik toch nog iets meer waarde hecht dan aan dat van Dr Knibbe. Want niet alleen raken Dr K.'s beschuldigingen kant noch wal — Dr Verkuyl is allerminst een doorbraakman, hij is een vurig voorstander der Christelijke actie en een principieel tegenstander van het socialisme, wie hem kent weet dat hij Calvinist is in hart en nieren en lijnrecht staat tegenover alle dwalingen die Dr K. hem in de schoenen schuift —, maar zij gaan zelfs volkomen heen langs de kern van het betoog: Dr Verkuyl wil het Communisme niet met statistieken bestrijden (dat laat hij - gaarne aan de economen over), maar met het zwaard van Gods Woord, dat zeer scherp snijdt en nimmer ons ontvalt.

Dr V. geen doorbraakman? Wil dat beteekenen, dat leden of voorstanders van de P. v. d. A. op het zendingsterrein (of b.v. op een amersfoortsche school) niet zouden mogen worden benoemd of getolereerd? Dan kent de schrijver de toestanden niet. We lezen verder:

Daarom is zijn critiek (die van dr V.) ook veel fundamenteler en overtuigender, veel dieper en radicaler, veel geestelijker en schriftuurlijker, dan die van Dr Knibbe. Ziezoo, het paard is al aan het steigeren. Verder:

Dat hij zich tevens keert tegen de zonden in ons maatschappelijk stelsel is niet anders dan plicht voor wie als profeet Gods Woord heeft te doen horen. Wat Dr Knibbe over dit punt naar voren, brengt (hij be-

weert dat de vrijheid der particuliere productiewflze voorwaarde Is voor het voortbestaan der zending) is wel zó ongereformeerd — is niet de enige „voorwaarde" Gods souverein welbehagen? — dat het op zijn zachtst gezegd merkwaardig is juist deze man als verdediger van het beginsel te zien optreden.

Gods souverein behagen de eenige voorwaarde voor het voortbestaan der zendmg. Als gereformeerde zending. Dat kan wat worden, als men met deze vroom kUnkende wijsheid alle pogingen, om een eertijds gereformeerd opgezetten arbeid gereformeerd te houden, ter zijde schuift: vakbond, school, politieke partij, en natuurlijk ook kerkzuivering.

Hoe ernstig beiderzijds de critiek is, blijke hieruit:

Maar het allerergste vind Ik nog niet de vele onjuistheden die in dit boekje voorkomen, de zwakke opbouw van het betoog en de lichtvaardige wijze van be-_ schuldigen: het ergste is de mentaliteit die hier achter schuilt, een mentaliteit, die, als zij doorwerkt, de geest in onze Kerken vergiftigen zal en ons voor een tweede scheuring rijp zal maken (Dr Knibbe dringt openlijk op het riskeren van een nieuw kerkelijk conflict aan!)

En als ge nu meent, dat hier uit de omgeving van Noordeloos, gepleit zal worden om met dr Knibbe te doen naar het recept, gevolgd inzake H. J. Schilder of S. Greijdanus, dan hebt ge het mis. Rijze een protest, — ziedaar het eenige wat blijft:

Bij de laster die over het — onschuldig — hoofd van Dr Verkuyl wordt uitgegoten moet ik met huivering denken aan het woord der Schrift: wie Gods gezalfden aantast, tast zijn oogappel aan. En bij de beschuldigingen die gericht worden aan het adres van de Zendingsleiding, van de Synode, ja van de Kerken zelf. komt mij voortdurend in herinnering wat het AvondmaalsformuUer zegt over het stichten van tweedracht in de Kerk. Dr Knibbe doet in zijn brochure niets anders dan hen, die namens ons allen in de vuurlinie strijden, in de rug aanvallen. Rijze dan het protest op van heel het Gereformeerde volk tegen deze onwaardige voorlichting, een protest dat vergezeld gaat van de bede of de Koning der Kerk alle boze aanslagen die tegen Zijn getrouwe dienstknechten beraamd worden, moge doen mislukken!

We herhalen, dat we dr Knibbe's brochure niet hebben gelezen. Waarom we toch zulke onderlinge critiek met belangstelling volgen? Omdat het ons móet interesseeren, wat er van een serieuze behandeling van ingrijpende vragen nu werkelijk terecht komt. Voorloopig niet veel meer dan: bittere woorden. Zonder zakelijk antwoord.

K. S.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen