De leugen in de kerk

Dr L. Praamsma heeft in zijn boek: „Het Dwaze Gods" een hoofdstuk geschreven over den jongsten kerkstrijd. Hoe leugenachtig zijn voorstelling van zaken is, kan blijken uit een zin als deze: „Niet de handhaving der leeruitspraken was voor hen (de bezwaarden, L. D.) dermate onverdrageUjk, dat ze zich wel moesten „vrijmaken", maar de tuchthandhaving over de door hen geliefde leider prof. Schilder; een typisch symptoom van het ontbreken van het cement der liefde tot de kerk". .

Tegenover deze grove leugen zullen we maar weer eens de feiten laten spreken.

Al eerder hebben we het een en ander vermeld over den kerkstrijd in de classis Rotterdam: een afhouding van het Avondmaal, een kwestie over de bediening van den doop, en zoo meer. Nu mij thans enkele nummers ter beschikking staan van het Mededeelingenblad der (synodocratische) classis Rotterdam, waarin de officieele tekst is opgenomen van de door de classis in dien tijd gevelde vonnissen, willen wij niet nalaten, daarvan nu melding te maken. Het is goed, ons geheugen wakker te houden tegenover de onbeschaamde verdoezeling der feiten, die hand over hand toeneemt.

Ik citeer eerst het verslag van de op 15 December 1944 gehouden vergadering der classis (in besloten zitting!), waarin het volgende voorstel werd aanvaard:

„De Classis Rotterdam,

kennis genomen hebbende van den credentiebrief van den Kerkeraad der Gereformeerde Kerk te Capelle a. d. IJssel, waarin deze Kerkeraad de Classis mededeelt, dat hij, gelijk betaamt, van waarde houden zal al wat volgens Gods Woord, de Formulieren van Eenigheid, de Kerkenorde en de verdere bepalingen der Synodale samenkomsten onzer kerken zal worden besloten;

behoudens de uitspraken der Synode van 1943—'44 ten aanzien van de schorsingen en afzettingen van ambtsdragers en behoudens de binding aan de leeruitspraak, dat het zaad des Verbonds is te houden voor wedergeboren en in Christus geheiligd, totdat bij het opwassen uit zijn leer of leven het tegendeel blijkt en de daarmee sajnenhangende en de daaruit voortvloeiende besluiten,

spreekt uit, dat handhaving van deze besluiten een zoodanige inbreuk maakt op de goede kerkelijke orde, dat ze niet tolerabel zijn.

Deze uitspraak houdt in:

1. Dat de Kerkeraad van Capelle heeft te herroepen zijn besluit, waarbij hij zich het recht voorbehoudt den kansel open te stellen voor predikanten, die vanwege de jongste beslissingen der Generale Synode zijn geschorst of afgezet en voor candidaten, wien om dezelfde reden het preekconcent is ontnomen of geweigerd. Dit wil niet zeggen, dat de Kerkeraad tegen de schorsingen en afzettingen, die plaats vonden, geen bezwaren zou mogen hebben. Integendeel, de Classis erkent ten volle het recht van den Kerkeraad bezwaren te hebben en deze in den kerkehjken weg in te dienen, maar de Kerkeraad heeft gedurende den tijd van indiening en behandeling dezer bezwaren de bewuste schorsingen en afzettingen voor effectief en geldig te erkennen.

2. Houdt deze uitspraak in, dat de Kerkeraad heeft te herroepen zijn besluit inzake de bewuste confessioneele uitspraak van de Synode. Ook dit wil niet zeggen, dat de Kerkeraad het recht zou missen zijn bezwaren tegen die uitspraak in den kerkelijken weg aan de orde te stellen; maar dit beteekent, dat de Kerkeraad is gehouden gedurende den tijd van indiening en behandeling zijner bezwaren, de bewuste uitspraak der Synode niet te bestrijden".

Hier onderbreken we even onze lezing. Ieder kan hier duidelijk zien, dat toen wel degelijk de regel werd toegepast: in elk geval zwijgen, en meedoen, — ook al meent een kerkeraad dat dit zonde is! Let op de typeerende uitdrukkingen: „heeft te herroepen", „voor effectief en geldig te erkennen", en zoo voorts

We lezen verder in het classisverslag: „De Classis besluit deze uitspraak thans voor te leggen aan de afgevaardigden van den Kerkeraad van Capelle, met het dringend verzoek zich aajti deze uitspraak te conformeeren.

De afgevaardigden van de kerk van Capelle leggen een verklaring af, waaruit bUjkt, dat de kerkeraad van Capelle zich aan de beslissing van de Classis niet kan conformeeren.

De Classis neemt het volgende voorstel aan: De Classis, gehoord hebbende de verklaring van den kerkeraad van Capelle, waarin deze broeders uitspreken, dat zij zich niet conformeeren aan de uitspraak van de Classis van hedenmorgen, constateerende, dat de broeders zich hierdoor (! L. D.) hebben schuldig gemaakt aan de zonde van scheurraaking, verklaart, zeer tot haar leedwezen, thans in de noodzakelijkheid te verkeeren tot tuchtoefening te moeten overgaan. Staande de vergadering werden geschorst Ds D. H. (K.) Wieli(e)nga en de ouderlingen W. Schouten en F. V. d. Dool. Aan de benoemde deputaten worden opdrachten verleend aangaande de andere ambtsdragers".

Tot zoo ver het door de classis zelf vastgestelde persverslag van haar handeUngen. We lezen er niets in over het feit, dat enkele tegenstemmers zich conformeerden, behalve Ds L. Doekes te Rotterdam-Feijenoord, Dit feit werd aanleiding, dat de sjTiodocratie zich ook tegen hem keerde. De classis besloot, van hem een verklaring van gevoelen te vragen, welke ook werd ingediend. Vervolgens legde de classis hem een aantal vragen voor over de in geding zijnde leer-en tuchtkwesties, waarop door Ds Doekes een schriftelijk antwoord werd ingediend. De classis aanvaardde in een latere vergadering de conclusies van het rapport eener commissie over deze zaak. Het officieele verslag vermeldt dit als volg^t:

„De classis besluit: Ie. er nogmaals bij Ds Doekes op aan te dringen, dat hij, gehoord het rapport en de daarover gehouden discussie zoo mogelijk alsnog zijn gevoelen inzake de besluiten der Synoden van 1939 —'42 en 1943 en inzake de besluiten der Classis t.a.v. den kerkeraad van Capelle a. d. IJssel zal herzien, en in ieder geval (! L. D.) zich zal conformeeren met behoud van zijn recht om zijn bezwaren bij de wettige vergadering in te dienen; 2e. indien hij dit laatste onverhoopt mocht weigeren, hem hierover ernstig te vermanen.

Ds Doekes verklaart, dat hij zijn gevoelen niet kan herzien en evenmin bereid is zich te conformeeren.

De classis neemt van deze verklaring met droefheid kennis, richt tot Ds Doekes bij monde van den praeses een vermanend woord en besluit verder met hem te handelen in een voortgezette vergadering".

Deze vergadering werd weer in besloten zitting gehouden; alleen voor de ambtsdragers van de kerk van Rotterdam-Feijenoord werd een uitzondering gemaakt (anderen mochten deze schande niet zien). We lezen het verslag:

„Nogmaals wordt aan Ds Doekes gevraagd, of hij na nadere bezinning bereid is alsnog zijn houding te wijzigen, waarop door hem opnieuw ontkennend geantwoord wordt.

Op-voorstel van de adviseerende commissie neemt nu de classis het volgende besluit:

„De Classis Rotterdam der Geref. Kerken, in vergadering bijeen op Donderdag 17 Mei 1945:

a. Kennis genomen hebbende van de verklaring van Ds L. Doekes te Feijenoord, dat hij zich aan de dogmatische en kerkrechte (r)lijke besluiten der Synoden van 1939—1942 en 1943, alsmede aan de besluiten der Classis ten aanzien van den Kerkeraad van Capelle a. d. IJssel niet conformeert;

b. Met droefheid constateerend, dat hij na langdurige samensprekingen en ernstige vermaningen in deze houding volhardt, en het zelfs als zijn roeping beschouwt om openlijk den strijd tegen de genoemde besluiten voort te zetten;

c. Overwegende, dat hij hiermede Ie. de door Christus gewilde goede .kerkelijke orde verstoort,

2e. het door den Koning der Kerk aan meerdere vergaderingen verleende gezag ondermijnt,

3e. zich niet houdt aan de in het onderteekeningsformulier door hem afgelegde belofte;

d. Concludeerend e, dat hij zich derhalve schuldig maakt aan de in art. 80 K.O. genoemde zonde van openbare scheurmaking;

besluit met diep leedwezen op grond van art. 79 en 80 K.O. Ds L. Doekes voor den tijd van drie maanden in de uitoefening van zijn ambtelijken dienst te schorsen in de hoop en met de bede, dat onder Gods zegen deze tuchtmaatregel moge dienen om hem op den weg der gehoorzaamheid te doen wederkeeren".

Aldus het persverslag van de classis; in dezen dus een onverdacht getuigenis van de heerschende synodocratie.

Het is niet mogelijk, dit vonnis te herroepen, zonder dat daarmee heel het beleid der toen heerschappij voerende synode veroordeeld wordt. Want de classis deed niets anders dan de synode als haar meesteres volgen, toen deze aan de kerken durfde te bevelen, „dat in onze kerken niets mag worden geleerd, dat met de betrokken leeruitspraken niet ten volle in overeenstemming is" „Elke propaganda, met name door ambtsdragers, tegen deze aangenomen leer, niet alleen in den eigenUjken ambtelijken arbeid, maar ook in lezingen, geschriften en vereenigingsarbeid, dient te worden nagelaten en geweerd En de synode spreekt de verwachting uit, dat alle ambtsdragers hun onderteekening gestand doen, voor trouwbreuk aich zullen wachten en er diep van doordrongen zullen zijn, dat alleen in dezen weg het huis des Heeren gebouwd en het goede voor Zion verkregen zal worden". Aldus de synode, op 2 Juni 1944. Zij heeft wel slaafsche leerlingen gevonden voor deze verregaande decreten. Gelukkig: niet allen hebben zich gebogen; God heeft velen vrijgemaakt uit dezen ban.

Ik lees nog eens die beweringen van Dr Praamsma, «, an het begin van dit artikel vermeld. Ze zijn onwaar. En dat is niet „het dwaze Gods". Het is, wat hij zelf op een andere plaats in zijn boek noemt: „de leugen in de kerk".

L. DOEKES.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen