VU Magazine 1974 - pagina 500

dat op vragen als: 'Raadt u de kinderen aan uw beroep te kiezen?'oi 'Als u opnieuw kon beginnen, zou u weer dezelfde baan kiezen als die u nu hebt?' over het algemeen niet zo positief wordt gereageerd. Kennelijk heerst er bij velen onvrede. De heer Riemen schreef dat spanningen, conflicten en onbehagen rondom het werk de neiging hebben zich uit te breiden.

moet dóen, groter is geworden. Profaner uitgedrukt: er zijn meer domme baantjes dan 'domme' mensen.

'Hogere' behoeften

De 'hogere behoeften' zoals die in de les ter sprake kwamen, waren aan de Amerikaanse psycholoog Maslow ontleend. Deze onderscheidde vijf niveaus waarop een mens beZinvol werl( hoeften kan hebben. Onderaan stonden de Hij voerde een pleidooi voor het zinvol mameest elementaire zoals lucht, water, voedken van het werk, een activiteit die al enige jaren bekendstaat als 'werkstructurering'. VU- sel en seksualiteit. Bovenaan stond de behoefte aan zelf-reahsatie, dat wil zeggen: de magazine wilde weten hoe de behoefte aan wens om meer en meer te worden wat men in zich heeft; om datgene waartoe men in staat is, te bereiken. Tussen beide uitersten bevonden zich nog: de behoefte aan zekerheid en veiligheid, de behoefte 'erbij te horen' en de behoefte aan erkenning. 'Maslow's ontwerp - indien waar!' - zo zei dr. Cornelis in zijn les, 'kan een machtig middel zijn om op het spoor te komen wat de mensen beweegt, wat voor werknemers belangrijk is. Als aan 'lagere' behoeften als zekerheid, samenzijn en erkenning (bijvoorbeeld na promotie) is voldaan dan zullen zij uitzien naar mogelijkheden tot groei en zelfrealisatie'. Tegenover VU-magazine veronderstelde dr. Cornelis dat in de jaren kort na de oorlog de meeste mensen nog te worstelen hadden om de zekerheid van hun bestaan. 'Naarmate die dingen zekerder werden verschoven de behoeften als het ware naar boven.'

Lopende band Onmondig Hoe was dat mogelijk nu de werknemer over het algemeen toch een redelijk welvaartsniveau heeft bereikt; zich omgeven weet door een reeks arbeidbeschermende maatregelen en een vrijwel sluitend stelsel van sociale wetten? Riemen zocht het antwoord in het feit dat de werknemer in alle sectoren van de maatschappij volwassen en mondig is geworden, behalve op zijn werk. Daar is hij ondergeschikte gebleven. 'De onafhankelijk geworden werknemer verdraagt het niet zich afhankelijk te weten van beslissingen waarop hij geen invloed kan uitoefenen en waarvoor tegenover hem nauwelijks enige verantwoordelijkheid behoeft te worden afgelegd,' zo schreef hij. Dr. Cornelis benaderde als bedrijfspsycholoog het vraagstuk van de onvrede met het werk uit een andere hoek. In zijn les constateerde hij dat de kloof tussen wat de werknemer kan sinds zijn opleiding met sprongen omhoog is gegaan en wat hij in het bedrijf

werkstructurering was ontstaan; waardoor men het gevoel had gekregen dat het niet langer ging zoals het ging. Volgens dr. Cornelis hadden daarin vele krachten meegespeeld, maar, zo zei hij, 'heel duidelijk is, dat het alsmaar stijgend ziekteverzuim (en ander verzuim), de hoge verloopcijfers en de hoge kosten aan verspilling, al jaren de aandacht trekken. Duidelijk is tevens, dat naarmate er méér sprake is van 'gedraineerde arbeid' (to drain = afwateren, afvoeren; in dit verband: arbeid die geen beroep doet op de geestelijke vermogens van de werknemer) er meer verzuim, verloop en verspilling optreedt. De reactie op deze gedraineerde arbeid kwam omstreeks het begin van de jaren zestig. Ongeveer tegelijkerlijd komt dan een aantal theorieën los. Ik bespeur een zeker verband tussen de aandacht die voor het probleem ontstaat en de wat ik in mijn openbare les noemde - 'hogere behoeften' van een groot aantal mensen in die jaren.'

het prijsindexciifer z o u m e t 15 tot 50% d a l e n als iedereen studeerde en dus via de ASR zijn spullen kocht. Elke student krijgt namelijk op vrijwel alles wat ie nodig heeft . 15 tot SOVo échte korting! Loop even bij de ASA/ASR binnen. Er is een kantoor in elke studentenstad. Centrale informatie: 030 - 33 34 44.

26

De functies in het bedrijf blijken vaak niet te passen met de '/ïo^ere'behoeften die de mensen vandaag hebben. Ze ademen vaak nog de geest van de Amerikaanse ingenieur F. W. Taylor (1856-1915), ook wanneer men van bedrijfswege een beleid voorstaat dat erop is gericht de werknemer te laten merken dat hij waardevol is en wordt gewaardeerd. De analyses die Taylor maakte, draaiden - vooral door toedoen van zijn navolgers - uit, op het splitsen van werk in zoveel onderdelen, dat in elk van die delen nauwelijks enige zin was te ontdekken. De lopende band was ontstaan. De vraag van VU-magazine of het huidig streven om tot meer zinvol werk te komen er eigenlijk op neerkomt, dat men de onderdelen die door Taylor's aanhangers waren afgezonderd, thans weer wil samenvoegen, werd door dr. Cornelis bevestigd, maar onder het voorbehoud dat niet mag worden geconcludeerd dat we nu weer zouden teruggaan naar de tijd van vóór Taylor. 'Bij het structureren van zinvol werk proberen we dit op te bouwen uit zinvolle functies. Vóór Taylor waren er veel functies die wel veel energie vroegen, maar die weinig effect sorteerden en weinig zin hadden.'

Ziekte Het ziekteverzuim dat één van de gevolgen is van zinloos werk voor de werknemers van nu, is reëel. Slecht passend werk kan mensen ziek maken. Het in sommige kringen vaak gehoorde gemopper op misbruik van de sociale wetgeving op grote schaal, is niet reëel. Nog vrij recent werd in een onderzoek aange-

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen