Onlangs stond er

Onlangs stond er een wijs woord in de N. Rott. Ct.

Ze had namelijk een bericht uit Schar-

negoutum ontvangen, waarin te lezen stond, dat ook in dit dorp de Synodale kerkvoogdij aan het uitbannen van medeburgers was.

En dit nu scheen haar correspondent dan toch geërgerd te hebben.

Hij schreef toch:

»Nu de vereenigde Chr. Ger. en Doleerende gemeente te Scharnegóutum, na eene langdurige procedure tegenover de Ned. Herv. gemeente aldaar, in het ongelijk zijn gesteld, is, ingevolge de gevallen uitspraak, een begin gemaakt met het afbreken van school en kerk der Chr. Gereformeerden. De pastorie is voor een betrekkelijk geringe som overgegaan aan de Ned Herv. gemeente. Bovendien hebben de kerkvoogden dezer laatste eenige huizen aangekocht en zij, in vereeniging met de diaconie, die zeer rijk is en vele huizen bezit, verdrijven thans tal van andersdenkenden uit de door hen bewoonde huizen, waardoor menig rustig burger gevoelig getroffen wordt in zijn bestaan. Wel gaan ook uit den boezem der Ned. Herv. gem. stemmen op tegen deze wijze van handelen, doch de machthebbenden storen zich daaraan niet, en schijnen zich evenmin te bekommeren om den haat en de tweedracht, die door hen met zoo kwistige hand worden gezaaid."

En sterker nog laat deze correspondent zich uit in een repliek, opgenomen in de Banier, waar hij aldus schrijft:

»Ons berichtje bevat zuivere waarheid. Dat weet trouwens bij ons dan ook iedereen wel. Verscliil bestaat alleen over de waardeering der feiten. Wij zijn van gevoelen, dat, nu het recht zijn loop heeft gehad, en de veroordeelde gratie heeft gevraagd deze had moeten verleend worden. Met deze te weigeren heeft men het kerkelijk twistvuur aangeblazen tot een lichtelaaie vlam. Maar er is meer Ook op burgerlijk gebied heeft men het ontstoken. Uit de vier woningen door de kerkvoogden aangekocht, verdrijft men een Doleerenden arbeider en een rustig burg°r, winkelier en koopman, omdat hij tot de Christelijke Gereformeerden is overgegaan, en vervangt hem door vreemdelingen. De diaconie verdrijft een schoenmaker met een zwaar huisgezin om dezelfde reden, en verhuurt zijne woning aan een anderen vreemden schoenmaker, terwijl mede een Doleerend koopman wordt verdreven. Al doen kerk voogdij en diaconie dit nu elk op haar eigen handje, toch werken ze tot éen doel samen: de zuivering hunner woningen van andersdenkenden. Als men de Hervormde gemeente op zulk eene wijze op de been moet houden, dan is ze toch reeds verloren, daar dan aan haar de Geest van Christus is ontvloden. Rome verbrandde vroeger de ketters, hier verjaagt men andersdenkenden uit huis en bedrijf; 't is één en dezelfde geest, die zoo werkt, die van den booze. Gelukkig is het, dat velen er zich dan ook niet mede kunnen vereenigen."

Nu komt deze voorstelling van het gebeurde te Scharnegóutum ons wel niet zeer helder voor. Van een proces, gelijk het hier voorgesteld wordt, vatten we zells niets. Maar dit is de hoofdzaak niet. Hoofdzaak is, dat ook in Scharnegóutum door de Synodalen het ellendig systeem in practijk wordt gebracht, om mede-ingezetenen, alleen ter oorzake van hun verschil in belijdenis, uit hun woonplaats te bannen, en niet zelden daardoor broodeloos te maken.

Hoewel met minder booae bedoeling is dit fatale stelsel ten onzent het eerst in practijk gebracht door Roomsche landeigenaars en kapitalisten.

In Noord-Brabant, Limburg en Staats-Vlaanderen is van lieverlee schier alle land of huis dat in veiling kwam, van Roomsche zijde aangekocht; en was eenmaal het eigendom van zulk een boerderij of huis in Roomsche handen overgegaan, dan was het eind schier altoos dat, zoo er een Protestant op of in woonde, deze er uit moest en door een Roomsche wierd vervangen.

Van lieverlee is dit stelsel ook noordwaarts opgekropen, en benoorden Moerdijk is er reeds meer dan één dorp aan te wijzen, waar de Roomschen op die wijs er stelselmatig op uit zijn, om de bevolking van een dorp in haar meerderheid om te zetten.

Toch, dit voegen we er aanstonds bij, ging Rome daarbij lang niet zoo boosaardig te werk.

Voorbeelden van hardvochtige wilkeur zijn er ongetwijfeld ook in hun bedrijf voorgekomen; maar dit waren uitzonderingen.

Regel was en bleet, dat men wachtte tot de pachter of bewoner stierf of wel door wangedrag aanleiding tot uitzetting gaf. En hoe hard het nu ook vaak voor een opvolgend zoon was, dat hij de plaats van zijn vader in andere handen zag overgaan, toch kon men het den Roomschen eigenaar niet euvel duiden, dat hij bij versterf aan een geloofsgenoot de voorkeur gaf.

En te minder was dit euvel te duiden, daar de Protestantsche oppotters jaarlijks millioenen en millioenen in vreemde effecten staken, en er daardoor zelf schuld aan waren, dat de Roomschen hun alles voorden neus wegkochten.

Thans echter gaan de Synodalen veel ruwer, onbarmhartiger en tyrannieker te werk.

Hun is het er om te doen, om de Doleerenden te dwingen uit hun dorp te vertrekken. En ze kunnen dit doen, omdat er in Friesland dorpen zijn, waar bijna de helft der woningen óf aan de kerk óf aan de Diaconie behoort.

Nu zijn natuurlijk deze woningen met geen ander doel aan de kerk gegeven, dan om in den nood der armen te voorzien en den eeredienst te bekostigen.

Aan de mogelijkheid dat de kerk van Christus ooit misbruik van deze macht zou maken, om andersdenkende geloofsgenooten op straat te zetten en van hun brood te berooven, is door de schenkers nooit gedacht.

En toch ontzien de Synodalen te Scharnegóutum, te Nijland en in tal van Friesche dorpen zich niet, om op die wijs de Doleerenden zich van den hals en uit hun dorp te schuiven.

En nu kan men wel zeggen : „Daar is niets aan te doen. Ze hebben het recht!" Maar wie zoo spreekt, vergeet dat er toch ook nog een publieke opinie bestaat, die zulk schandelijk knijpen van de kat in donker afkeurt; en ziet voorbij, dat mits men maar op allerlei wijs tegen dit stuitend en schreeuwend onrecht roepe, er toch een zedelijke macht gewekt wordt, die ook op de conscientie der Synodalen zal gaan werken.

Dat dit zoo is, blijkt reeds uit bovengenoemd citaat uit de N. Rott, Cour.

Hoewel toch de N. Roti, in een Doleerende nauwelijks een medemensch ziet, keurt haar correspondent toch zulk een klopjacht in sterke bewoordingen af, en verheelt het niet, dat hij dit bedrijf der Synodalen onverantwoordelijk vindt.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen