Uit de pers.

Tot ons leedwezen heeft zich na het afsterven van Ds J. P. van der Land toch een debat over zijne vroegere houding ontsponnen, dat o. i. beter ware achterwege gebleven.

Nu echter zijn latere vrienden in oprake-Img van het verleden heil zagen, was, ook o. i., de Hoop verplicht de waarheid der feiten in het juiste licht te stellen, en behooren ook onze lezers van deze feiten kennis te nemen. De Hoop dan meldt ons:

Dat Ds. Van der Land optrad, predikant - werd, »!n een tijd van woeling en strijd, " zal - wel waar zijn. Doch dat het een tijd was «-waarin het zoo moeilijk viel zichzelven te zijn, " — waardoor zal moeten worden verstaan, om, zonder menschenvrees, te spreken en te handelen naar Gods Woord en den drang der Christelijke conscientie — is.... kool.

Zeker, in zulk een tijd worden de mannen die met draaimolentjes loopen, en de gom-elastieke lui, al heel spoedig openbaar, juist omdat zij dan gedwongen worden zich te vertoonen gelijk ze zijn, n 1. «zichzelven te zijn; " grootsprakig maar kleindadig; onbetrouwbaar-«een bedriegelijke boog." Hos. 7 : i6 '

Doch zulk een man nu was Ds. Van der Land niet. Integendeel, was hij steeds op zeer kenbare wijze «zichzelven; " eer te sterk dan te weinig. En de heer Vos doet zi^jner nagedachtenis geen eere om dit anders voor te stellen.

J5e reden waarom hij zulks doet, ligt imusschen wel voor de hand.

Ds. Van der Land heeft, bij zijn eerste optreden te Rotterdam, en nog lang daarna sterk geijverd voor de handhaving der Gereformeerde belijdenis, óók in ae regeenng der kerk, en heeft zoo de afsnijding der

Svnodale Organisatie, door den kerkeraad in Januari IIST krachtig voorbereid. Hij werd als Gire/ormeerd Skant hier beroepen; hij was een voorstander der Ce Universiteit en een vriend van Dr. Kuyper; memand als hij misschien liet zich, ook van den predik-Cl zóó oier de »Haagsche Synode" uit, ; krachtige o«nnVn werden in den kerkeraad onder zijne leiding JeSn om de gemeente te handhaven in harerechfen tegenover de Gecommitteerden; en van een soort , Raadfn den Kerkeraad", uit slechts wemige leden des kerkeraads bestaande, was hij voorzitter.

Nu wil de heer Vos het doen voorkomen, alsof ds. Van Ter Land dus is opgetreden, , onder pressie van .nderen omdat hij > , zichzelven" met kon zip. Doch dU is eénvrdig onwaar, gelijk ieder weet, die er iets van weet.

""ziniièrbij herinnerd, dat de bedoelde »te-zamen-, .„''" - versta: samenkomsten - georganiseerd wSden', lang vóór ds. Lion Cachet naar Rotterdam rekomèn is. ja vóór men er waarschiphik over gedacht heeft dezen leeraar naar hier te beroepen; dat ds. L. r het - eerst door ds. Van der Land van het, bestaan der »Commissie" gehoord heeft, reeds toen hii de gemeente kwam »zien", en na ziine bevesnging, doords Van der Land tot den kring ingeleid, en m al deszelfs geheimen werd ingewijd. Dat veider het^ misschien wat brusque, optreden van ds. Lion Cachet, zoowel 00 het ministerie als in den kerkeraad, tegenover sommise predikanten, vooral zijn grond had in droeve mededeelingen hem, ongevraagd en ongezocht, door ds Van der Land gedaan, aangaande de dominocratie dier mannen, en den ban, die er op het mmisterie en den kerkeraad rustte, omdat anders goedgezinde dominees, wel »zus en zoo moesten doen, om collega zoo en zoo te ontzien."

In dit alles was ds. Van der Land met een speeltuig in de hand van anderen maar wel degelijk «zichzelven." Slechts viel het hem, ook lichamelijk, moeielijk om den strijd vol te houden, en scheen hij zeer begeerig, een groot deel van de verantwoording, die op hem rustte over te dragen op een ander, zoodra dsartoe de gelegenheid bestond.

Die ander was ds. Lion Cachet; met omdat deze zulks zocht, maar omdat ds. Van der Land er op aandrong. Dat ds L. C. praeses werd vanhetclassi kaal bestuur, in de plaats van ds. Vinke, was geheel naar aanwijzing van ds. Van der Land; en zoo zouden wij tal van andere dingen kunnen opnoemen. Ds. Van der Land werd in die dagen niet door anderen geleid maar was zelf leider, en heeft, bijname aan ds Lion Cachet, in menig opzicht den weg aangewezen, hoe te Rotterdam tot vrijmaking der kerk moest worden gehandeld.

Dat Van der Land zich later teruggetrokken heeit, vond niet zijn oorzaak hierin, dat hij •> -> weer zichze werd", gelijk de heer Vos het voorstelt, maar dat hij •uzichselven verloor". Hij bezweek voor pressie, die v onderscheidene kanten op hem werd uitgeoefend, toen het eindelijk, in de reformatie der kerken, van woorden tot daden komen zou En eigenlijk was hij ook daarin weer zichzelven, want voor het onderscheid tusschen KEBK en nkerkgenootschaf' heeft hij nimmer het recht oog gehad. Het kerkgenootschap van i8i6 was hem d kerk der Vaderen; wel diep bedorven, maar toch de kerk, en hij kon, in zijn gedachtengang de kerken onder het juk der organisatie, niet losmaken van de organisatie. Hierbij moet niet vergeten worden, dat in den kring, waarin ds. Van der Land na zijn bekee ring verkeerde, bijv. in het huis van mej. de Roche mont, te Amsterdam, men wel lamenteerde over het bederf in de kerk, maar toch naar de kerk ging, al preekten Meijboom c. s., want »het was en bleef de kerk", en dit gevoelen kwam ook bij ds. Van der Land gedurig weer boven

Dat hij daarom, behalve om andere, persoonlijke v redenen, met de reformatie der kerk van Rotterdani, door hem zoo ernstig en krachtig voorbereid, niet is medegegaan, ja zich teruggetrokken heeft toen hij be l gon in te zien, waartoe zijn eigen arbeid onvermijdelijk ve leiden moest, is wel te verstaan, hoe diep het moge worden betreurd-Doch de smet door den Hoofdredac­ s teur van de Kerkbode op zijne nagedachtenis geworpen, alsof hij, in den bloeitijd van zijn kerkelijk leven, toen hij beslist voor de handhaving der Gereformeerde be j Hjdenis, ook in de regeering der kerk, niet «zichzelven", be maar een werktuig in de handen van anderen was verdient hij niet, en daartegen moeten wij met beslist heid opkomen.

Dat Van der Land te «gemoedelijk" zou zijn geweest »om zich in kerkelijke politiek te verliezen", is d een holle phrase. Van der Land was een Christen, en d welk Christen, die bij zijn hart leeft kan zich «verliezen"^ in welke politiek ook? Dito phrase is, dat hij »te d veel Evangeliedienaar was om' partijman" te zijn. Maar bepaald hatelijk, om niet te zeggen lasterlijk, is de uitdrukking : Te zeer Christen om revolutieman te zijn" met a. w. te veel Christen om te breken met de door en door revolutionaire Organisatie van i8i6, gelijk duizenden en duizenden Christenen in de lande gedaan hebben.

Dus de scheiding van 1834 en de huidige reformatie als «revolutie" te brandmerken is zelve revolutionair. En over het algemeen heeft de Hoofdredacteur van de Kerkbode in dit artikel zichzelven overtroffen. Was hij begeerig om hatelijkheden te zeggen aan het adres van de «Doleerenden", dan stond hem zulks, iizichzelven zijnde", natuurlijk vrij. Doch dit te doen onder den schijn van ds. Van der Land, die zich niet meer kan verantwoorden, te vereeren, is uiterst berispelijk.

De kerkelijke kwestie daargelaten, zal — en niet het minst te Rotterdam — de nagedachtenis van ds. Van der Land.bij velen in zegening zijn. Hij leefde voor de bediening van zijn ambt; maakte veel werk van zijne catechisaties en van het herderlijk werk; en hij had een bijzonder charisma om tot moeden en beproefden een woord van opwekking en troost te spreken. »Za lig zijn de dooden, die in den Heere sterven."

Gelijk het met wijlen Ds. Van der Land was, zoo liep het met bijna al de broederen, die eerst meeliepen, en later heengingen.

Een droef, maar toch uiterst gewoan verschijnsel.

Wie kerkhistorle kent, zegt ook hiervan met den Prediker te Jeruzalem;

•»Er is niets nieuws onder de zon."

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen