Gematigd-Orthodoxe-Bond.

II.

In zijn slotartikel over de poging der middenpartij, om zich in het Nederlandsch Hervormd kerkgenootschap zelfstandig te organiseeren, zegt Ds. Kromsigt dit:

Ds. van der Heulen wil dus, zooals wij zagen, organiseering van die gematigd-ortliodoxe krachten in onze Kerk, die in geen geval in confessioneele richting willen gaan, ra. a. w. van de Remonstranische {resp. Sociniaaiische) krachten. Dezen moeten zich nauwer aaneensluiten op den grondslag van een zeer vage, gematigdorthodoxe belijdenis, waarover straks nader.

Vooral - van de predikanten moet deze organisatie uitgaan. Een gematigd-orthodoxe, anticonfessioneele predikant noodigt eenige andere predikanten van dezelfde kleur uit zijne buurt uit om een theologenkrans op te richten op den genoemden grondslag. zDergelijke kransen bestaan er reeds, maar te weinig, te gemengd en zonder onderling verband" [wij zullen hier en daar cursiveeren]. Men gevoelt het, Ds. v. d. M. wil de handen meer vrij hebben. Hij wil tot meer actie komen. Nu zitten hier en daar in zulke wetenschappelijke' gezelschappen nog wel eens confessioneelen of krypto confessioneelen verdwaald. Maar Ds. v. d. M. wil bepaald de scheiding van orthodoxen bevorderen, ja provoceeren. Hij wil, dat de orthodoxe anticonfessioneelen zich om hun eigen beginsel zullen groepeeren.

Hierop lette men. Men heeft wel eens ge klaagd, dat de confessioneelen zich zoo van de andere orthodoxen terugtrokken en afscheidden, in plaats van althans zooveel mogelijk het broederlijk verkeer met degenen, die toch in vele hoofdzaken orthodox waren, aan te houden. Doch hier ziet men het beginsel van afscheiding en afzondering van de anderen bepleiten van gematigd-orthodoxe zijde. Wij verzoeken allen hier goede nota van te nemen.

Naast zulk een gematigd-orthodoxen, anticonfessioneelen predikanienkrans wil Ds. van der M. dan, dat men in eigen gemeente een kring opricht van dezelfde kleur, bestaande uit gemeenteleden, „die met dien krans verband houdt". „Deze kringen en kransen", zoo gaat hij dan voort, „zouden dan een „hervormde broederschap" kunnen vormen met een eigen orgaan „De Hervormde Kerk", een vakblad voor de predikanten met een bijblad ter verspreiding in de gemeente. [Deze naam is zeer typisch als men denkt aan den naam van ons blad].

Men ziet het, het is meenens met deze anticonfessioneele, Remonstrantsche organisatie en propaganda. Om den lezer eenigszins een denkbeeld ervan te geven, hoe Ds. v. d. M. zich deze organisatie voorstelt, laten we hier zijn plan volgen:

„A. Wat betreft de broederkransen (van de predikanten).

1. Op de samenkomsten is een vast punt der agenda de behandeling van een pericoop uit de evangeliën. Men begint bv. bij Marcus om het eerst gereed te zijn met een gezamenlijk verkregen overzicht over het leven des Heeren.

2. Zoo mogelijk wordt daarbij afwisselend een socialistisch, psychologisch of paedagogisch vraagstuk behandeld.

B. Wat betreft de broederkringen (van de gemeenteleden).

I. In deze tracht me? t zooveel mogelijk jonge-h lings-, jongedochters-i), mannen-en vroitwenver-d ee? iigingeni) op te lossen, voor zoover zij niet a een niet-specifiek christelijken werkkring heb­ben.

2. De bijeenkomsten worden zoo mogelijk in de kerk gehouden en zijn voor alle gemeentele den toegangelijk, om ook uiterlijk aan te duiden, dat het een kerke-en niet een secte-zaak is.

3. de onderwerpen' ter behandeling komen overeen met de boven voor de kransen aangegevene.

4. Men prikkele de leden der kringen tot zelfwerkzaamheid, opdat men hunne meening kenne.

C. Wat betreft de broederschap.

I. Telken jare wordt een bijeenkomst gehouden, waarop ieder lid van kring of krans toegang heeft en waarheen elke kring of krans één lid afvaardigt.

2. Krans en kring in de plaats van samenkomst regelen deze bijeenkomst.

3. Er wordt een overzicht gegeven van het in 't afgeloopen jaar verrichte en een rooster voor 't volgend jaar opgemaakt.

4. Kan de broederschap dan ook het avond w maal vieren, zooals ook de eerste Chr. gem. k na hunne inaaltijden den dood des Heeren ge­ n d dachten en hun geloof aan Zijn zegepraal bele­ k den?

D. Wat betreft het orgaan.

1. Hierin wordt een overzicht gegeven van hetgeen telkens op kransen en kringen besproken is, volgens mededeeling door deze aan het orgaan gedaan.

2. ledere leeraar zal hierin een woord tot de broederschap richten, opdat deze hare herders kenne.

3. De gebeurtenissen van den dag zullen uit het oogpunt van het Christelijk geloof worden bezien.

4. Polemiek en critiek zijn nadrukkelijk buitengesloten. Ieder kan zijn meening stellig ontwikkelen, maar moet zich beperken tot eigen standpunt, opdat eindeloos twistgeschrijf, noodelooze uitweidingen en meesterende opmerkingen worden gemeden.

5. De kosten worden door kransen en kringen gedragen in verhouding tot de ruimte die zij vragen.”

Hieruit blijkt dus, dat we, niet overdrijven, wanneer wij zeggen, dat door deze beweging inderdaad een aajislag tegen onze Kerk als Kerk gepleegd wordt. Men wil Kerk zijn en geen sekte, praktisch gebruik makende van verschillende organisaties, die reeds voorhanden zijn in Jongelingsvereenigingen enz. Het orgaan moet heeten de „Hervormde Kerk”

Karakteristiek en bepaald curieus is, dat het woord „Hervormd' hier geheel gebruikt wordt in den zin zooals ook Dr. Kuyp'ir zoo gaarne spreekt van „de Hervormden", „de Hervormde Kerk" enz., nl. daarmee willende uitsluiten het begrip „Gereformeerd!' en ons alleen gunnend een vaag „Hervormd" in den zin van „gematigd--orthodox, anti-confessioneel. Remonstrantseh”.

De bedoehng met A\X „Hervormd" h, dat het zal beteekenen: datgene wat „de Ned. Herv. Kerk, " geheel afgezien van hare belijdenis, thans in doorsnee zoo ongeveer belijdt. Deze doorsneebelijdenis der empirische Herv. Kerk wil Ds. v. d. M. maken tot de norm, volgens welke de Ned. Herv. Kerk moet worden opgebouwd. Alle ultra's, rechts en links, moeten dan wijken, en zoo krijgt ge dan als ideaal de gematigd orthodoxe, Remonstranisch-Sociniaansche Ned. Herv. Kerk der toekomst.

Gevoelen de broeders nu het gevaar van het punt van ontwikkeling onzer Kerk, waarop we nu aankomen?

Natuurlijk laten wij ons dezen naam „Hervormd" nooit opdringen noch door Dr. Kuy per, noch door Ds. van der Meulen. Wij blijven protesteeren tegen deze verkrachting van taal en historie en blijven handhaven: Hervormd Gereformeerd.

1) Deze kring is machtiger dan het Engelsche Parlement, dat volgens het daar gangbare spreekwoord alles kan xexcept making man a woman.”

De slotopmerking laten we rusten.

Het is ons ditmaal noch om verweer, noch om polemiek te doen.

Alleen diagnose was ons doel.

Maar zoo blijkt dan toch, hoe ernstig door Ds. Kromsigt het gevaar wordt inge zien, hoe weldoordacht deze nieuwe aanslag is, die in het Nederlandsch Hervormd kerkgenootschap tegen het overblijfsel der vaderen gepleegd wordt, en welke noodlottige gevolgen ook dit weer hebben zal, om alle pogingen tot reorganisatie op den aiouden grondslag te verijdelen.

Ds. Kromsigt toch zal zelf moeten toegeven, dat bij de wijze, waarop de Haagsche Synode gekozen wordt, er geen de minste kans bestaat, om haar meerderheid in Gereformeerden zin om te zetten.

En wat baat het u dan, of ge al na een trijd van 30 jaren er in slaagt, om den m odernen het voetje te lichten, als tot loon r an al uw inspanning, straks een quasi-ddvali rthodoxe meerderheid tegen u optreedt, ie voor wat gij beoogt, een nog veel geaarlijker karakter zal dragen?

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen