Voor Kinderen.

REIZEN EN RIJZEN.

IV.

Onze luchtreiziger, die gelijk vele Amerikanen en andere menschen nog al roemzuchtig was, en dien het daarbij aan moed niet ontbrak, bedacht nu aanstonds een nieuw plan, veel gewaagder dan .het vorige. Hij wilde namelijk beproeven om door de lucht heen uit Amerika naar Europa te gaan, door den Atlantischen Oceaan over te steken. Of hem dit stoute plan zou gelukt zijn is niet te zeggen. Want toten hij in 1873 sens weder een luchtreis maakte, vond hij, daar zijn schuitje niet goed was vastgemaakt, door een val den dood.

Wat de Amerikaan had uitgevonden of bedacht, was trouwens bij velen opgekomen. Het moest, meende men, aangenaam zijn, zoo snel, bijna onmerkbaar, en over alles heen zwevende, van 't eene land of werelddeel naar het andere te kunnen komen. Doch het grootste bezwaar is en blijft nog het sturen van den luchtbel, over 't welk wc nader spreken. Immers hoe mooi 't ook lijkt, een kaartje te nemen, om per luchtbel b.v. van Utrecht naar Groningen te zweven, toch zouden de reizigers er veel tegen hebben als zij straks bespeurden naar Maastricht te zijn verzeild. En dat kon toch best gebeuren.

Maar waarom kan men aan het schuitje dan geen roer maken, en 't zoo sturen als een schip ?

Denkt daar zelf eens over na, vrienden, dan begrijpt ge beter wat ik u later hoop te vertellen.

De zee per luchtbel over te steken, is aan sommigen gelukt.

In 'tzelfde jaar waarin Lamontains den dood vond steeg de Franschman Durnof te Calais op. Hij wiWe zich over het kanaal naar Engeland laten dragen, geen bijzonder lange reis, zoo als ge weet, maar toch zeer gewaagd.

Ook liep het slecht af; trouwens de bol was niet voldoende gevuld. Toen nu bovendien de luchtbel nog gas begon te verliezen, geraakten Durnof en zijn vrouw, die haar man vergezelde, in grooten nood. Weldra lagen zij met hun schuitje in de zee, die nog al onstuimig was. Ondanks alle inspanning, zagen zij den dood voor oogen, toen gelukkig een Engelsch schip hen opmerkte. Een boot werd dadelijk uitgezet, en zoo brachten Durnof en zijn vrouw er nog 't leven af.

Gelukkiger was de welbekende Zweedsche luchtreiziger Andree, een der knapste luchtschippers uit onzen tijd. Hij maakte in 't belang der wetenschap elf luchtreizen dicht bij de zee, wat ook al gevaarlijk is, en deed eens een tocht, over zee, van Stockholm naar Finland. Hij moest dus, zoo als ge weet, dwars over de Finsche golf, een niet klein water.

De langste en snelste luchtreis waarvan ik ooit las, werd gedaan in 't jaar I870.

Toen woedde de schrikkelijke oorlog tusschen Duitschland en Frankrijk. De Duitschers waren doorgedrongen tot Parijs, en hadden een ijzeren muur om die stad getrokken. Er ging als eens te Jericho, niemand uit en niemand in. Toch wilden de Franschen gaarne weten, wat er in de wereld rondom hen gebeurde en aan deze meededen wat zij te zeggen hadden. Daartoe moest nu de luchtbel helpen. De lucht althans was nog vrij. Wel kon de vijand op den luchtbol schieten, doch 't was niet moeilijk, aan dit gevaar door hoog stijgen te ontkomen.

De luchtbel, die den naam droeg: „De Stad Orleans" — daar was omstreeks dien tijd de zetel der regeering — |ing om half twaalf in den nacht op. Men was in het laatst desjaars, en dus kon de bol in de duisternis gemakkelijk buiten het gezicht der belegeraars blijven. De wind was noordoost, zoodat ge reeds begrijpen kunt, welken kant de bol uitging.

Dat deed hij met een ontzettende snelheid. Hij vloog weldra 34 meter per seconde. Elke minuut vorderde hij dus een paar duizend meter. Geen wonder, dat zij twaalf uur later reeds, over Duitschland en Denemarken heen gevlogen, beven Noorwegen zweefde. Daar daalden de luchtreizigers neer bij den berg Sneehattan. Zij hadden in die ongeveer 15 uur 1800 kilometer of mijl afgelegd! Daar is de spoortrein nog niets bij. Ze hadden trouwens ook nergens „gestopt.”

Ge ziet wel, dat luchtreizen met allerlei bedoelingen ondernomen worden. Soms is het eenvoudig om geld te verdienen, dan weer om eer te behalen of voor een pretje, zoo als bij volksfeesten. Ook echter doet men ze om allerlei Avetenschappelijke vraagstukken op te lossen, en evenzoo b.v. in den oorlog, om zich te hel­ . pen, of den vijand te bespieden en te schaden,

Vroeger werkte ieder luchtschipper op eigen gelegenheid. Doch later begreep men, dat, zou de luchtscheepvaart ergens toe leiden, het goed was, dat men zich met elkaar verstond, elkander raad gaf. In Engeland werd daartoe een vereeniging voor luchtscheepvaart opgericht; evenzoo in Frankrijk. Later, toen men in den Fransch-Duitschen oorlog had gezien, wat met luchtboUen was te doen, richtte ook Duitschland zulk een vereeniging op. Van dien tijd af is er samenwerking gekomen.

Die Duitsche vereeniging laat zoowat om de drie weken, op verschillende tijden van den dag en op verschillende plaatsen, luchtboUen op. Tot nu toe zijn er een dertig reizen gedaan, waarvan vier bij nacht. Om u duidelijk te maken, wat nut dat hebben kan, wil ik u wat van een der laatste reizen vertellen.

In ’t midden van Mei kan het soms eenige dagen zeer koud zijn, en heeft men vaak schadelijke nachtvorst. De Duitschers noemen die dagen de „strenge heiligen, " maar weten net zoo min als wij, de oorzaak van die bijna regelmatig weerkeerende koude, in de zoele Mei. Om nu die oorzaak te ontdekken, heeft men in Mei van dit jaar, ettelijke luchtreizen gedaan. Wellicht kan ik u later meededen, of er iets ontdekt is.

Er bestaan in Duitschland verscheiden stations, b.v. te Berlijn en te Straatsburg, vanwaar men de luchtboUen tegelijkertijd laat opgaan. Een paar jaar geleden, hebben ook andere landen zich aangesloten. Thans vindt men zes plaatsen in Duitschland, waar de luchtschipperij wordt beoefend, als boven gezegd. Rusland heeft er twee te Petersburg en Warschau; voorts zijn er te Weenen, Rome, Parijs en Brussel. Van al deze plaatsen gaan op vaste tijden en naar een gemaakt plan luchtboUen op.

AAN VRAGERS.

Welk onderscheid vraagt A. A. te IJ., is er tusschen Hervormd en Gereformeerd ?

In den tijd toen de Hervorming, nu bijna 4 eeuwen geleden, ook in ons vaderland tot stand kwam, werden in de schrijftaal vele dingen, die niet zoo tot het alledaagsche behoorden, met aan 't Fransch of 't Latijn ontleende woorden aangeduid. Dit was niet goed, evenmin als zulks nu te doen, doch er was destijds veel meer aanleiding toe dan thans. Toch werd het terecht, o. a. door de Staten-vertalers afgekeurd.

Hervormen heet in 't Fransch Reformer i), en daarvan maakte men de woorden Reformeeren en Reformatie, die men nog wel hoort. „Hervormd" werd zoo „Gereformeeid." We vinden dan ook, dat een paar eeuwen lang, het woord „hervormd" zelfs in den gewonen zin weinig gebruikt werd en in kerkelijken zin nagenoeg nooit. Men sprak steeds van „Gereformeerde religie" (godsdienst), „Gereformeerde kerken" enz. Eerst tegen het einde der achttiende eeuw begon men ook van „Hervormde" kerken te spreken. Hoe meer het gebruik van vreemde woorden afnam, hoe meer de laatste naam doordrong. Ten slotte sprak men bijna uit sluitend van Nederlandsche Hervormde kerk en doet dit nog.

In ’t spraakgebruik echter bleef „Gereformeerd" voor „Hervormd" bij velen bestaan, en beteekende dan „Ned. Hervormd, " gelijk nu nog vaak het geval is.

Na 1886 is de benaming „Gereformeerd, " d meer uitsluitend toegepast op de Gereformeerde g kerken, die b.v. boven aan dit blad bedoeld t worden. Toch zijn er ook tal van gemeenten w in de Ned. Herv. kerk, die zich Ned. Gerefor­ t meerd noemen, b.v., als ik mij niet bedrieg, die e te Rotterdam.

Uit taalkundig oogpunt, is het trouwens volkomen één, of men Hervormd of Gereformeerd zegt.

Een feitelijke onderscheiding is dus op 't oogenblik niet aan te geven. Dit echter is zeker, dat zij, die in 1836 en in 1886 de Ned. Herv. kerk verlieten, zich nooit „Hervormden" genoemd hebben. De naam „Gereformeerd" echter, is niet uitsluitend tot één kerk in ons vaderland beperkt.

CORRESPONDENTIE.

P. P. te G. Een dergelijke overgang van personen, als we onlangs uit Ps. 84 aanhaal den, kunt ge vinden b.v. Spreuken 3T : 4 en 5: Het komt den koningen niet toe, o Lemuel, het komt den koningen niet toe, wijn te drinken, en den prinsen, sterken drank te begeeren; opdat hij niet drinke, en de rechtzaak van alle verdrukten verandere.”

Verdere voorbeelden zijn niet moeilijk te vinden.

P. J. te P. (Java). „Dine vraghe es swaer", zou Maerlant zeggen. Doch we zullen ons best doen; zonder echter te beweren de juiste op lossing te hebben gegeven.

A. A. te Z. Zoo spoedig mogelijk.

1) Spreek uit reeformee.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen