Niet zonder bevreemding

Niet zonder bevreemding is in Holland de tijding uit Indië vernomen, dat onder leiding van Ds. Wijers, onzen ijverlgen predikant te Batavia, Zondag 27 November j.l. te Temanggoeg een nieuwe Kerk is gesticht, die zich de ladische Algemeene Christelijke Kerk noemt, en dat de door deze gemeente gekozen leeraar, de heer R. J, Horstman, door hem als predikant bevestigd werd. Dit bericht, dat door De Bazuin, het Christelijk weekblad voor Ned.-Iodië, overgebracht werd, scheen zoo ongeloof! rjk, dat men eerst nadere bevestiging en toelichting wilde afwachten, voordat men een juist oordeel kon vellen.

Thans, nu De Getuige deze nadere mededeelingen ons bracht, kan omtrent de juistheid der meegedeelde feiten wel geen twijfel meer bestaan, want Ds. Wijers heeft in een reeks artikelen: Hoe uit de Schijnkerk de Kerk geboren wordt, zijn standpunt in deze zaak breedvoerig uiteengezet.

Ds. Wrjers betoogt in deze artikelen, dat de Indische staatskerk moeilijk als een werkelijke Kerk kan beschouwd worden, omdat ze feitelijk een staatscreatuur is, dat elk kenmerk van een christelijke kerk mist. Het Is daarom volgens hem plicht van elk christ-geloovige, die tot deze schijnkerk behoort, met haar te breken en te zorgen, dat er een echte kerk komt. Van de staatscommissie, door de Regeering benoemd om haar voor te lichten, hoe de Indische Kerk tot meerdere zelfstandigheid zou kunnen komen, wacht hij dan ook geen het minste heil. Deze staatscommissie kan, zoo zegt hij, geen Christelijke Kerk stichten omdat de bouwstoven daarvoor ontbreken, en al haar arbeid Is als een regeeringsbemoeiing met de aangelegenheden der Kerk reeds van te voren veroordeeld.

Reeds hiertegen kan de bedenking worden ingebracht, dat het niet wenschelijk schijnt, wanneer een Christelijke regeering een poging wil wagen om de Indische Kerk te rcorganiseeren, reeds vooraf over dezen arbeid den staf te breken. Zeker Is het vraagstuk, waarover de Regeering geplaatst is, zeer moeilijk en ingewikkeld, ea het zal de vraag wezen, In hoeverre een goede oplossing gevonden kan worden. Maar het ware toch voorzichtiger geweest eerst de voorstellen der commissie af te wachten, voordat men tot zelfstandige maatregelen H overging. Juist het onttrekken aan de Indische Kerk van de elementen, die daar nog een beslist christelijk standpunt innea? en, zou de taak de Regeeriog niet weinig kunnen verzwaren. Al is het toch volkomen waar, dat de Regeering geen tempel kan bouwen, wanneer de levende steenen ontbreken, gelijk Ds. Wijers zegt, daaruit volgt toch zeker niet, dat men beginnen moet met uit den puinhoop de „levende steenen" weg te halen, juist nu de Regeering beproeven wil den tempel te herstellen.

Het vraagstuk is dan ook niet zoo eenvoudig, als Ds. Wijers het hier voorstelt. De Indische Kerk is niet een staatscreatuur dat zoo maar uit de lucht is komen vallen, maar ze heeft een historischen achtergrond. Er is in Indië onder de Oost-Indische Compagnie eeuwenlang een Kerk geweest, die het karakter eener Christelijke Kerk vertoonde, op den grondslag der Gereformeerde belijdenis stond en met de Gereformeerde Kerken in Nederland in het nauwste verband stond. Koning Willem I heeft deze Kerk met de Luthersche Kerk saamgesmolten en haar tegelijk geheel onder de macht der Regeering gebracht, zoodat van een zelfstandig bestaan dezer Kerk al zeer weinig overbleef. Maar hoezeer ze dientengevolge steeds meer verbasterde van wat naar onze opvatting een Gereformeerde Kerk behoort te wezen, en ze op menige plaats tengevolge van de moderne prediking zelfs nauwelijks meer een Christelijke Kerk kan genoemd worden, toch mag ze daarom niet in haar geheel als een „schijnkerk" worden gequalificeerd. Er leeft in haar nog altoos eenhistorisch verleden na, en op die plaatsen, waar een geloovig predikant de gemeente weer leidde, kwam het Christelijk karakter weer meer tot zrjn recht. De vraag is daarom of de Regeering, die de Indische Kerk in deze moeilijkheid bracht, geen poging dient aan te wenden, cm de Kerk weer hare i^elfstandigheid terug te geven, ten einde juist daardoor aan de Christelijke elememten in haar midden de gelegenheid te bieden, tot herstel van de Christelijke Kerk te komen. Neemt men nu deze Christelijke elementen uit de ladische Kerk weg, dan blijft er niet anders over dan het moderne gedeelte en zal de zelfstandigmaking der Indische Kerk er jjist toe leiden, dat deze Kerk geheel in moderne handen komt.

lutusschen kunnen we ons voorstellen, dat Ds. Wijers, die op een ander standpunt staat, de historische continuïteit niet erkent ea in de ladische Kerk niets dan een schijnhrk ziet, die op den naam van Kerk geen aanspraak heeft, de geloovigen aanraadt om met deze schijnkerk te breken en te zorgen, dat ze tot institueering van een nieuwe Cristelijke Kerk komen. E; n toestand als waarin de Indische Kerk verkeert, is zoo exceptioneel, dat een absoluut oordeel hier niet is te vellen en verschil van gevoelen in dit opzicht over en weer te dragen is.

Geheel anders echter staat het met de vraag, of de weg, dien Ds. Wijers aanwijst aan deze geloovigen, ook metterdaad gewenscht is; en waar deze vraag voor de toekomst van Indië van zoo hoog belang is, zullen we daarop een volgend maal nog nader ingaan.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen