Buitenland.

Hongarije. Kerk en school.

Gelijk de Fransche Gereformeerde scholen voor het meerendeel te gronde gingen omdat de Gereformeerden meenden, dat zij met d radicale Overheid moesten ijveren voor de „leekenschool", waardoor men hoopte de macht van het Ultramontanisme te breken, zoo hebben ook de Gereformeerden in Hongarije de Gereformeerde school losgelaten wijl zij bezield werden door het denkbeeld, dat de eenheid van den Magyaarsche nationalen Staat door de Staatsschool zoa bevorderd worden. Doch het is niet zoo gegaan als men dacht. De Staatsschool is er gekomen, schier alle kinderen der Hongaren werden daarop onderwezen, doch niet al het volk werd Magyaarsch; zelfs kan men zeggen, dat het nationaliteitsverschil in Hongarije zich tegenwoordig sterker dan ooit doet gevoelen. Wel heeft men voorgeslagen dat men alleen de Slowacksche en Rumeensche scholen tot Staatsscholen maken zou, om de Gereformeerde scholen ie laten bestaan, doch hiervoor is de Magyaarsche Staat te zwak.

Een medewerker van de Protestans egyhdsi e's iskolai lap, Eugen Sebestyen, schrijft over den toestand van het Geref. schoolwezen in Hongarije het volgende:

De Gereformeerde scholen hebben alleen recht van bestaan en zijn alleen de zware offers, die voor aar gebracht moeten worden, waard, wanneer zij meer bieden dan hetgeen de staatsscholen kunnen even, d. w. z. als zij de jeugd in de Geref. evensbeschouwing opvoeden. De geest die ïgenwoordig in de meeste Hongaarsche scholen heerscht, geeft voor dit laatste geen waarborg. n menig Geref. leerinstituut vindt men onderwijzers, die het moderne verwoestende radicaisme voorstaan. Het is tijd dat, nu wij de zwakheid van de Geref. scholen ga.an blootlegeggen, wij onomwonden spreken van den geest ie professoren en onderwijzers bezielt. Dat et volk zijn Geref. karakter steeds meer veriest, is grcotendeels de schuld van de school, ijl de professoren en onderwijzers tegenwoorig hoogstens paedagogen, doch in de meeste evallen niet tegelijk geloovige gereformeerden ijn. Wanneer wij naar de oorzaken van dit erschijnsel vragen, dan komen wij in een kkelredeneering, want wanneer wij vragen: waarom kunnen de scholen niet de jeugd in cht Gereformeerden geest opvoeden, dan krijgt en ten antwoord: „wijl de kinderen van buis it niets medebrengen." En waarom brengen de inderen van huis niets mede? " Dan antwoordt en: „wijl hunne ouders en hunne omgeving n onverschilligheid opgevoed zijn.”

Dat aan dit zondenregister der scholen de iddelbare scholen niet de hoofdschuld dragen n dat er verblijdende uitzonderingen t\\a, illen wij nogmaals verzekeren. Ook wenschen ij het feit te constateeren, dat het in de iddelbare scholen niet zóó was toen het rootste deel der professoren in de Theologie estudeerd had. Het is ons ongeluk, dat wij eeds sedert tientallen van jaren onze professoren itsluitend van de staatsuniversiteiten moeten ntvangen.

Daarom is in de Magyaarsche Geref. wereld e tijding met blijdschap vernomen, dat aan de niversiteit te Debreczin ook een Gereforeerde inrichting tot opleiding van professoren leeraten aan middelbare scholen) zal gesticht orden. En al is het v^aar, dat aan deze scholen og onderscheidene vrijdenkers arbeiden, zoo taat daartegenover, dat op vele plaatsen nog p e zegenrijke arbeid van Godëdienstleeraars eets am opwerpt tegen onverschilligheid en cynisme.

Treurig is het vooral gesteld in de lag.'ire ereformeerde scholen. De onderwijzers .^ijn evormd in onze Gereformeerde inrichtingen; zij regen onderwijs volgens onze eigene leerlannen; zij worden geroepen om hulpdiensten oor de kerk te doen. Niemand heeft hen er oe gedwongen dien arbeid op zich te nemen. rijwillig hebben zij aan de kerk hun dienst angeboden, vrijwillig namen zij op zich, niet n staatsscholen maar in Gereformeerde inrichingen voor lager onderwijs voor de beginselen e strijden, van welke de Gereformeerde Kerk itgaaat. En wat ziet men ? Dat de onderwijzers ij den dag een vijandiger houding aannemen egen de predikanten en de Kerk. De meeste nderwijzers komen er onomwonden voor uh, at zij als onderwijzers met de Kerk willen reken. Zij verlangen dat hunne scholen staatscholen zullen worden. Het is waar, dat de nderwijzers, nog meer dan de predikanten, arig bezoldigd worden. Maar de geest der nderwijzers is over het algemeen van dien aard, at verbetering van schooltoestanden zal plaats ebben, al werden de traktementen der onderijzers aanzienlijk verhoogd.

De onderwijzers worden in Hongarije slecht etaald, en daaruit verklaart men het feit dat e schipbreukelingen des levens en de schipreukelingen der scholen zeer dikwijls het eroep van onderwijzer aangrijpen. Uit de verlagen van het Nagykoroser opleidingsmstituut lijkt, dat in menig jaar de helft der leerlingen iet slaagt en nauwelijks kan men onder de eslaagden een tweetal voortreffelijke leerlingen inden. Maar dat is niet het ergste. Het rootste gevaar voor het onderwijs ligt in de eestelijke anarchie, waarin de leerlingen van ovengenoemd instituut zich ontwikkelen. Om aarin verbetering te brengen is noodig, dat de anstaande onderwijzers in internaten opgeleid orden en dat in ernstig Gereformeerden geest. et zou daarom goed zijn, dat goed opgevoede, rnstige en godsdienstige knapen nit de weesuizen tot onderwijzers werden opgeleid. Men oet breken met de opvatting, dat het opleiingsinstituut voor onderwijzers een reddingshuis oor slechte scholieren is.

Dat het moeilijk zal zijn om in den toestand er kerkelijke Gereformeerde scholen verbeteing te brengen, is niet tegen te spreken. Immers zoodra iemand zich beslist uitlaat over zijn onfessioneele overtuiging, wordt zoo iemand voor onverdraagzaam, bekrompen, kortzichtig, hgekreten, terwijl men hem voor een tegenstander van bet ware Calvinisme houdt. Het was iets ongewoons, toen de grijze Gereformeerde bisschop te Pest aan een comité dat hem' bij zijn jubileum kwam gelukwenschen, verklaarde: „Ik voor mij waag het te belijden, dat ik zeer confessioneel gezind ben, juist daarom, wijl ik andere geroeleni weet te eeren, al houd ik de mijne omhoog. Ik houd mij aan mijn eigen belijdenis die ik van mijne vaderen geërfd heb, een heilige erfenis, iets anders heb ik van hen niet ontvangen."

Tegenover den Panthelstischen geest, waardoor alles ineen vloeit, en elke grens uitgewischt wordt, is het nadruk leggen op de belijdenis een dringends behoefte. Wanneer men dien weg, wat de school betreft, niet bewandelen wil, is het beter de Gereformeerde scholen te slttiten, want dan is bet beter gebruik te makMi van de staati-inrichtingen voor het onderwijs."

Wellicht zal de Hongaarsche schrijver nog eenmaal tot de overtuiging komen, dat vrije. Geref. scholen te verkiezen zijn boven kerkelijke,

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen