125 jaar Faculteit der Godgeleerdheid aan de Vrije Universiteit - pagina 106

groei naar volwassenheid

Op 12 september 1904 hield Van Gelderen zijn openbare les, een jaar later zijn inaugurele oratie.52 Beide hadden een programmatisch karakter dat laat zien hoezeer hij mede door Kuyper was beïnvloed.53 Interessant is hoe hij in deze jaren aankeek tegen het probleem der schriftkritiek. Daarover was hij volstrekt duidelijk. ‘Wat door de Heilige Schrift als historisch wordt aangeboden moet door de archaeologie als historisch worden aanvaard, – aan dien onverbiddelijken eisch van het principium theologiae hebben we vast te houden, ook al worden er in naam der wetenschap ook duizend bezwaren tegen geopperd’.54 Wel wilde hij van rijkbegaafde geesten als A. Kuenen leren. Hij zag in hun arbeid de vrucht van de ‘gemeene gratie’. ‘Nooit wenschen we der waarheid geweld aan te doen door het oog te sluiten voor feiten, die door hun onderzoek aan het licht zijn gebracht. Maar nimmer ook zullen we voor die feiten eene verklaring toelaten, welke tegen ons beginsel indruischt. En kunnen we dan onverhoopt aan de bezwaren geene betere oplossing geven dan onze tegenstanders, zoo geven we er geene en laten in laatster instantie het antwoord over aan Christus onzen Koning, die Zichzelven de eere voorbehoudt om ten jongsten dage in het gebouw der christelijke wetenschap den sluitsteen aan te brengen’.55 In zijn inaugurele oratie kwam dit thema terug. Daarin ging hij nader in op de verhouding tussen de archaeologia sacra en de Israëlitische oudheidkunde. Aan de Schrift kan niet getwijfeld worden. Waar ‘niet een schijnbaar, maar een werkelijk conflict wordt geconstateerd tusschen andere bronnen en haar, daar mag niet zij voor de andere bronnen, maar moeten de andere bronnen voor haar wijken’.56 Na deze bijdragen is het lang stil gebleven rond Van Gelderen. Hij heeft zich nooit meer over de schriftkritiek uitgelaten. Uit zijn ‘memoires’ blijkt, dat hij met het strikte standpunt van zijn oraties reeds in 1906 was vastgelopen.57 Het was een ‘abstract-principiëel’ standpunt, dat tegenover de feiten geen stand kon blijven houden. Lange tijd zweeg hij over zijn gewijzigde inzichten. Toen hij er uiteindelijk heel voorzichtig mee naar buiten kwam, leidde dit tot een ernstige botsing met deputaten voor het verband.58 Daarna zweeg hij opnieuw. Een en ander heeft er toe geleid dat hij geen school heeft gemaakt en aan de ontwikkeling van de gereformeerde exegese niet heeft bijgedragen. Het was alsof hij min of meer aan de zijlijn stond. In die zin werd hij voorbijgestreefd door G. Ch. Aalders, die in 1920 voor Oude Testament zou worden benoemd. Overigens was hij bij de studenten po-

Faculteit der Godgeleerdheid; Perfect Service; pag 105

105

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen