Omvang en invloed der Zuid-Nederlandsche immigratie van het laatste kwart der 16e eeuw - pagina 18

16

OMVANG EN

INVLOED DER ZUID-NED.

IMMIGRATIE.

uitermate groot is geweest'), voor 't ontvangen van een indruk daarvan niets biedt dan de wetenschap.dat de stad kort na 1585 tot tweemaal toe moest worden uitgelegd ). Een wetenschap, die bovendien nog van zeer twijfelachtige beteekenis is. Omdat in 1610 opnieuw de grachtengordel te nauw bleek. Hoewel er toen van een bepaalde immigratie toch natuurlijk geen sprake was. Maar nu van dit materiaal een optelsom te maken! Ben ik te beschuldigen van hetzij overdrijving, hetzij te groote angstvalligheid, als ik het resultaat daarvan, voor het oogenblik waarop de beweging zich ten volle had ontplooid op ongeveer zestig duizend zielen stel ? Ik voor mij geloof van niet. Vooral als ik dat getal nu toetsen ga aan enkele andere ge­ gevens. Denk ik er eenerzijds aan, dat het totaal der bevolking van de Noordelijke Nederlanden in 1623 nog slechts een ander­ half millioen menschen heeft bedragen ) ; dat in allen gevalle toch maar een minderheid der zuid-nederlandsche gewesten door de immigratie zich een deel harer inwoners heeft zien ont­ gaan, en met name de waalsche provinciën er betrekkelijk maar weinig last van hebben ondervonden *); dat na verloop van tijd ook weer een zekere terugstrooming heeft plaats gehad ); 2

3

5

') Volgens Arcnt van Buchell was Amsterdam door de immigratie „ultra dimidium" toegenomen; zie G. BROM en L. A. VAN LANGERAAD, Diarium van Arend van Buchell (Amst. 1907) bldz. 227. Voor 't genoemde zielental zie De Economist, Jrg 67 (1918) bdz. 480. ) N.l. in 1585 en 1593. Over den in den tekst mede genoemden uitleg van 1610 en vervolgens, zie Oud-Holland, Jrg V I I (1889) bldz. 65 en 79. 2

3

)

H.

P I R E N N E , op.

cit.,

T.

IV,

p.

434.

4

) H . PIRENNE, op. cit., T. IV, p. 410. Toch waren er onder de immigranten w i l Walen. In 1585 had de waalsche Kerk van Leiden reeds 429 belijdende leden; F . VAN MIERIS, Beschrijving der Stad Leiden, D. I (Leiden 1762) bldz. 219, 220. Het volgend jaar gaf Leicester, op verzoek der Kerk van Middelburg, een vrijge­ leide aan 136 daarheen op reis zijnde gezinnen; Kronyk van het Historisch Genoot­ schap, Jrg VIII (1852) bldz. 27 vv. Terwijl in verschillende steden juist in het eind der jaren tachtig onder de hier vertoevende Walen behoefte aan gemeentestichting blijkt; vgl. D. F . POUJOL, Histoire et influencedes églises Wallonnes dans les PaysBas (Utr. 1902) p. 61, 63—68. Eigenaardig is echter, dat deze evenzeer uit de vlaamsche provinciën schijnen gekomen te zijn, als uit de waalsche. Als streken, waaruit zij afkomstig zijn geweest, worden bijv. ook Antwerpen, Gent, Oudenaarde en Doornik genoemd. 5

)

VICTOR F R I S , op.

cit.,

p.

238;

H.

P I R E N N E , op.

cit.,

p. 338.

In

1595

loofde

kardinaal Albertus van Oostenrijk aan de ballingen voor zeven jaren vrijheid van godsdienstoefening uit, en velen maakten daarvan gebruik; zie S . MULLER FZN., a. te., bldz. 427.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen