GeheugenvandeVU cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van GeheugenvandeVU te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van GeheugenvandeVU.

Bekijk het origineel

De beteekenis der wetsidee voor rechtswetenschap en rechtsphilosophie - pagina 48

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

De beteekenis der wetsidee voor rechtswetenschap en rechtsphilosophie - pagina 48

Rede bij de aanvaarding van het hoogleeraarsambt aan de Vrije Universiteit te Amsterdam

3 minuten leestijd Arcering uitzetten

47 Bij dergelijke indirecte zedelijke plichten onderwerpt zich de persoonlijkheid inderdaad aan een vreemden wetgever. Zij zelve stempelt weliswaar de gerechtigheid tot zedelijke taak, maar de vaststelling van den inhoud dezer goederen laat zij aan een andere instantie over, aan de wetgeving, aan de politiek en aan de rechtsphilosophie. En deze inhoudsbepaling kan ook van een vreemden wil uitgaan. De autochthone, de directe zedelijke plichten verlangen, dat hij die verplicht wordt ook den inhoud der plichten in het eigen geweten scheppend voortbrengt. De indirecte zedelijke plichten daarentegen laten het toe, dat hare inhoud niet door het geweten zelf wordt vastgesteld. De personen, tot welke de cultuurplichten zich richten, kunnen immers onmogelijk artistiek en wetenschappelijk de geheele cultuurpraestatie der menschheid naproduceeren, maar kunnen zich slechts de resultaten van den arbeid van anderen op dit gebied eigen maken. Zulks geldt ook voor den inhoud van recht en gerechtigheid. Deze geheele redeneering schijnt intusschen weinig overtuigend. Het blijft erbij, dat het recht zijn verplichtende kracht, zijn gelding slechts aan de erkenning door de zedelijke persoonlijkheid kan ontleenen. De inhoud der rechtsplichten mag dan door een overheidswil worden vastgesteld: de verplichtende kracht der rechtsvoorschriften blijft niettemin afhangen van hun al of niet overeenstemming met die zedelijke normen, welke de zedelijke persoonlijkheid als zoodanig erkent. Al het recht, dat aan dien eisch niet beantwoordt, blijft empirische macht, bloote imperatief, causale natuur. Is daarmede het recht in zijn zelfstandig karakter gered? Integendeel. Het recht is het stootblok tusschen natuur en waarde geworden. Alle antinomieën waarin de humanistische wetsidee zich verstrikt heeft, schijnen zich in de rechtssfeer op één punt te concentreeren. Eerst bij de behandeling van het geldingsprobleem van het recht slaat Radbruch den weg in, die onmiddellijk de vergelijking met Krabbe's psychologische rechtvaardiging (sit venia verbo!) van het majoriteitsprinciep opdringP9). Radbruch onderscheidt de juridische, de sociologische en de philosophische rechtsgelding 20). De juridische geldingsleer blijft binnen het positieve recht zelf. Ze moet de gelding der rechtsregelen aannemen en kan de gelding van een rechtsvoorschrift altijd alleen door een appèl op andere rechtsvoorschriften aantoon en. Zij kan dus het probleem der rechtsgelding niet oplossen. De sociologische geldingsleer heeft getracht in de theorie van de "normative Kraft des Faktischen" (Georg jellinek) en de "Anerkennungstheorie" (Bierling), de zelfstandige gelding des rechts te fundeeren, hetzij in een sociologische regelmaat, hetzij in de erkenning der rechtsgenooten. De eerste poging moet falen, daar zij uit een bloote feitelijkheid op normatief gebied overspringt; de tweede poging verlaat, wanneer zij met Bierling de gelding des rechts niet in een feitelijke erkenning der rechtssubjecten, maar in een "Anerkennensollen" fundeert, reeds het sociologisch terrein.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van vrijdag 15 oktober 1926

Inaugurele redes | 114 Pagina's

De beteekenis der wetsidee voor rechtswetenschap en rechtsphilosophie - pagina 48

Bekijk de hele uitgave van vrijdag 15 oktober 1926

Inaugurele redes | 114 Pagina's