1922 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 18

8

W£ ke evenals alle handelingen van het dier zich richten op een inviriabcl-;;, een doel Bij de warmbloedigen is dit de handhaving van de temperatuur, bij de koudbloedigen een zeker stofwisselings-optimum, osmotisch- en zuurgraad evenwicht, zeer bepaalde Looizuurspanning in de longalveolen enz. Verschillende invariabelen worden in het lichaam in stand gehouden, niettegenstaande de zeer wisselende energetische processen. Maar bebalve een gemeenschappelijk heeft elk van onze onderzoekingsreekfen ook nog een eigen karakter, dat evenzeer verband houdt met principieele vraagstellingen, In de eerste plaats dan de dierpsychologie, waar ons onderzoek van af de laagste tot aan de hoogste dieren zich heeft uitgestrekt, hoewel het zoo belangrijke onderzoek met anthropoide apen door geldgebrek tot dusver niet tot uitvoer kon worden gebracht. Het onderzoek bij de lagere'dieren heeft ons voor den vraag gesteld om het wezensverschil tusschen doode en levende materie nog nader te kunnen definieeren en vaststellen. Dit is ons alleszins gelukt, ik heb in vele onderzoekingen met mijn leerlingen kunnen aantoonen, dat ook de tropismerleer volkomen onjuist kan worden geacht en niet met de feiten van de handelingen der dieren overeenkomt. En het is juist deze tropismenleer, welke in verschillend gewijzigden vorm, toch telkens weer het qualitatieve en gecompliceerde van het psychische tracht terug te voeren tot zeer eenvoudige processen. 't Zelfde wat de associatie-psychologie voor de menschelijke zielkunde heeft willen doen, heeft de tropismenleer in de vergelijkende psychologie willen doen. Haar gevolgen en haar strekking waren hier echter nog veel verreikender. Waar de associatie-psychologie de levende zielsprocessen trachtte te herleiden tot stoffelijke processen in de hersenen, daar tracht de tropismenleer de psychische verschijnselen bij den mensch uit de psychische verschijnselen bij het dier te verklaren en deze weer te herleiden tot zeer eenvoudige grondwetten, welke hcenwijzen naar de wetten der doode materie. De tropismenleer is de vergelijkende psychologie in evolutionairen zin en met haar bestrijding valt dit geheele systeem der consequente evolutie ineen. 't Tweede belangrijk verschijnsel, dat wij aan de lagere dierenwereld in hun ,,behaviour" hebben bestudeerd, is de verhouding van de ,,Innen und Umwelt" der dieren, dus de wisse'Verking welke er bestaat, tusschen dier en omgeving. De veelvormigheid dezer wisselwerking, het karakter van het aanpassingsverschijnsel, het sterk geïndividualiseerde van het gedrag heeft ons er toe gebracht om experimenteele gege-

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen