1925 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 58

55 Van de beteekenis van dit associatie-onderzoek mag men zich echter geen al te grooten dunk maken. Wij kunnen hierdoor slechts een indruk krijgen van de typische voorstellingsverbindingen tijdens het onderzoek, maar we kunnen niet doordringen tot de diepte van het zieleleven. Degenen, die zich met de studie der associaties bezig hebben gehouden, waarschuwen telkens voor een te groot optimisme in deze richting. De ervaring heeft toch geleerd, dat de inwendige associaties, die logisch en psychologisch van grooter waarde zijn, sn waarbij de verbindende schakel gevormd wordt door een begrijpelijke betrekking, juist bij onontwikkelden veelvuldiger voorkomen, dan de uitwendige associaties, die berusten op coëxistentie, en gewoonlijk opervlakkiger zijn. Volgens ASCHAFFENBURG moet dit verschijnsel verklaard worden door het sterk overwegen der spraak-herinneringen bij meer ontwikkelden. De onontv^kkelde vat het prikkelwoord op naar zijn inhoud en geeft een antwoord, dat het prikkelwoord verklaart, aanvult, een eigenschap of functie uitdrukt. Dit komt overeen met het kind, dat bijna steeds op een prikkelwoord met i s of met een werkwoord reageert, b.v, : r o o s — i s r o o d ; h a a n — k r a a i t . Onwillekeurig wordt het in deze richting versterkt door de schooloefeningen, die ook vaak op deze wijze worden gemaakt. Aan de meer ontwikkelden dringen zich ongezocht talrijke reeds gereed liggende gedachtencombinaties op, meestal ontleend aan de spraak, zooals spreekwijzen, spreekwoorden, citaten, woordaanvullingen. Hierdoor wordt de begripsmatige samenhang armer aan inhoud en oppervlakkiger. Wel krijgt men door deze associaties eenigszins een beeld van den gedachtengang en den rijkdom aan voorstellingen van de proefpersoon. Toch geeft deze opvatting geen recht, om te denken, dat we in de procentverhoudingen van de inwendige en de uitwendige associaties en speciaal in het aandeel der spraakherinneringen een getalsuitdrukking hebben voor de ontwikkeling en de belezenheid van den onderzochte. Daarvoor spelen bij de associatievorming te veel andere factoren een rol, zooals bijzondere omstandigheden, meer of minder aanleg voor gezichts- of gehoorsindrukken of voor beweging, opmerkzaamheid, vermoeidheid, e.a. Naast het gewone associatie-onderzoek heeft men ook trachten vast te stellen, op welke wijze het verloop der associaties beïnvloed wordt door bepaalde factoren. De eerste systematische onderzoekingen zijn gedaan door KRAEPELIN, Hij ging na, welke veranderingen in de associaties zich voordeden onder invloed van alcohol. Eerst werden bij de proefpersonen de associaties in gewonen toestand opgenomen, daarna na het gebruik van een bepaalde hoeveelheid alcohol. Hierbij bleek, dat de uit-

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen